Op 1 juni is de Amerikaanse folkzangeres Jean Ritchie overleden. Zij stond ook wel bekend als The Mother of Folk en liet een flink publiek kennismaken met fraaie traditionals, zoals Fair Nottamun Town dat zij als eerste inzong. Jean Ritchie bereikte een gezegende leeftijd van 92 jaar.
In 1922 werd Jean Ritchie geboren in een muzikale familie van Iers-Schotse afkomst in de Amerikaanse staat Kentucky. Hun repertoire, bestaand uit traditionals uit zowel de Appalachen als Ierland, Schotland en Engeland, werd door diverse wetenschappers en verzamelaars opgetekend, waaronder Cecil Sharp. De kinderen uit het gezin gingen naar een school waar ze werden aangemoedigd om hun eigen achtergrond te koesteren. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werkte Jean als onderwijzeres, later kreeg ze een baan als maatschappelijk werker bij de Henry Street Settlement in New York, waar ze muziekles gaf aan kinderen en bevriend raakte met Alan Lomax. Hij maakte flink wat opnames van haar en ze werd onderdeel van de levendige folkscene die daar toen ontstond met o.a. Lead Belly, Pete Seeger, Woody Guthrie en The Weavers. Elektra Records nam enkele albums met haar op en een lange carrière was geboren.
Eind jaren ’40 ontmoette ze haar man George Pickow, met wie ze in 1950 trouwde. Hij was filmmaker en fotograaf en maakte uitgebreide beeldverslagen van haar werk. Hoewel Jean Ritchie vaak zong zonder instrumentale begeleiding speelde ze soms autoharp of gitaar en een mountain dulcimer. Met dat laatste ging ze tegen een verbod van haar vader in en het werd zelfs een kenmerk van haar stijl. Samen met haar man ging ze de instrumenten bouwen, die later populair zouden worden op folk festivals.
Naast haar carrière als muzikant werd ze ook verzamelaar en begon ze met het opnemen van een driehonderd liedjes die ze al van kindsbeen af kende, daaronder zitten tegenwoordig bekende liedjes als Barbara Allen en Lord Randall, die door Britse immigranten naar het Appalachengebied waren gebracht. Er verschenen enkele boeken van haar hand (onder meer over de dulcimer) en ze schreef zelf liedjes, onder meer over het effect van open mijnen, het meest bekend is Black Waters.
Jean Ritchie werd vervolgens van grote invloed op (folk-)muzikanten na haar, hetgeen haar de bijnaam Mother of Folk opleverde. Judy Collins, Linda Ronstadt, Dolly Parton & Emmylou Harris, Michelle Shocked en Johnny Cash namen werk van haar op. Bob Dylan zei in een interview ooit dat hij naar haar muziek luisterde, zij was niet onder de indruk van hem vertelde ze op haar beurt in 2008, volgens haar was het niet muzikaal en gaf hij er niks om of hij een mooie stem had of niet.
Afgelopen jaar verscheen de tribute-cd Dear Jean: Artists Celebrate Jean Ritchie. Black Waters wordt op deze tribute aan ‘The Mother of Folk’ krachtig gezongen door een all-star line-up: John McCutcheon, Tim O'Brien, Suzy Bogguss, Kathy Mattea, Stuart Duncan en Bryn Davies. Daarnaast zijn onder meer te horen: Judy Collins (One I Love), Sam Amidon (The Cuckoo), Janis Ian (Morning Come, Maria’s Gone), Kathy Mattea (Jubilee) en Archie Fisher (Jackaro). Opvallend is ook de gesproken versie van I Celebrate Life door Pete Seeger, een van zijn laatste opnames.
Jean Ritchie, 8 december 1922 - 1 juni 2015