Berline - Land van Klei - Uitgelezen Gezelschap
Als Berline het programma Land van Klei live speelt zijn er foto-projecties en magische theatermaskers (van Marc Maillard) te zien. Op de bijbehorende cd vinden we alleen vertellingen en liedjes, de visuele ondersteuning moeten we erbij denken. Schrijver Roland Bergeys vertelt, zingt, speelt gitaar en mondharmonica. Leen De Munck zingt, speelt piano en componeerde een groot deel van de muziek, haar zus Kris speelt accordeon en dwarsfluit en zorgt voor de tweede stem in de liedjes. Speelse percussie komt van Leentje De Coninck en Erik Van Weverberg hanteert bas en gitaar en doet de arrangementen.
Land Van Klei bevat eigen Nederlandstalig werk, vooral over steenbakkers, die rond 1900 in de Rupelstreek woonden, tussen Antwerpen en Brussel. Daar werd eeuwenlang klei ontgonnen voor de productie van bakstenen. Automatisering en concurrentie van andere bouwmaterialen zorgden er een jaar of veertig geleden voor dat deze tak van nijverheid langzaamaan verdween. De zeven liedjes op de cd worden veelal meerstemmig gezongen door de zussen De Munck, en dat doet algauw denken aan hoe Laïs begon met liedjes uit het Antwerps Liedboek. Berline giet de liedjes ook nog eens in folky muziek met eigentijdse invloeden. Waar het over gaat zeggen de liedtitels: De Steenbakkerblues, Nellie, De Dood Is Baas, Tango Voor Twee Vriendinnen (met lekkere mondharmonica) en titelnummer Land Van Klei, met een heerlijk reggae-achtig ritme. Roland Bergeys zingt mee in Café Het Oud Geleeg, waar je je zo een oud dorpscafé bij voor kunt stellen, waar de gemeenschap bij elkaar komt voor de laatste nieuwtjes en vertier. De Tollenaar, over de lotgevallen van een douanier die op zoek is naar grenzen, wordt door Bergeys alleen gezongen, met een latin geluid door de lekkere uptempo percussie en vrolijke accordeon.
Wie van mooie streekverhalen houdt zit goed bij Berline. Hoewel de teksten van de hand van Roland Bergeys zijn worden de vertellingen gebracht als typische oude volksverhalen, over watergeesten en een circusartiest of een veerman en een bruggenbouwer, uiteraard zit er een moraal in, die er vaak op neerkomt dat de bedrieger bedrogen wordt. De nostalgische toon wordt meteen gezet in De Bellenman En De Kleiraapster: "maar ik heb het gehoord van mijn grootvader, hij hoorde het van Ward de molenaar, die het vernam van Ida de naaister, die het op haar beurt had gehoord van de meid van de pastoor, en dat is eigenlijk uit eerste hand."
Bergeys heeft een rustige vertelstem, die in duidelijk Nederlands met af en toe een Vlaams woordje de gebeurtenissen uit de doeken doet in vier verhalen en een grappig gedicht. Hier en daar klinkt op de achtergrond een riedeltje van piano, accordeon, gitaar of mondharmonica, ter versterking van de sfeer. Bergeys is een achterneef van Antwerpenaar Lode Zielens, die in de jaren '30 sociale romans ging schrijven en zo bij een stroming hoorde van maatschappelijk betrokken auteurs. Die familieband leidde al tot het programma Stuurloos Aan Wal, over de achter het net vissende medemens, maar ook in de verhalen op Land Van Klei gaat het over gewone mensen, die niet helemaal datgene krijgen wat ze wensen.
Land Van Klei is een schoolvoorstelling, gegroeid uit de gelijknamige verhalenbundel van Roland Bergeys. Dit is naar mijn idee gelijk de verklaring voor de ietwat braaf klinkende inhoud, er wordt vooral begrijpelijk verhaald over een ambachtelijke wereld, die in een sprookjesvorm spannend gemaakt wordt, maar dankzij de liedjes en met name de gevarieerde muzikale omlijsting daarvan, luistert dit album toch heel lekker weg.
Mirjam Adriaans
Meer info over Berline en de projecten van deze groep op: www.bloggen.be/berline.