Amanda Strydom - Kerse Teen Die Donker - Music & Words MWCD 3022
Zoals gebruikelijk staat de radio aan, terwijl ik bezig ben met andere dingen. Dan dringt een warme vrouwenstem, in het Afrikaans, tot me door. Het is een soort gebed, maar dan persoonlijk, wie is dit? Het antwoord komt gelukkig bij de afkondiging, dit was Amanda Strydom, met Pelgrimsgebed. Kort daarna krijg ik de cd met het betreffende nummer erop. En ik blijf telkens terugkeren naar dit ingetogen lied, met kleingehouden begeleiding van gitaar, toetsen en mondharmonica. En nog steeds krijg ik kippevel.
Het album, uitgegeven in de reeks Tussen Kontinente, heet Kerse Teen Die Donker, en herbergt nog meer pareltjes, zoals A Child In A Faraway Land, geheel a capella, eerst Amanda met die fijne donkere stem solo, daarna heerlijke Afrikaanse gospelgeluiden, samengezongen met vrouwengroep Cutt Glass, die nog vaker te horen is op deze plaat. Weer is het een gebed dat mij raakt, terwijl ik helemaal niet religieus ben. Misschien is het het diep menselijke gevoel dat me hier aanspreekt, dat ook in de rest van de liedjes te horen is. Amanda schrijft namelijk over alles wat haar persoonlijk bezighoudt, jeugdherinneringen, liefde, haar doodgeboren kind. En dat zijn tegelijkertijd universele onderwerpen.
Haar eigen schrijfsels vult Strydom aan met covers, omdat ze dierbare herinneringen oproepen. Rain (in het Engels) is van José Feliciano. Amanda hoorde het als dertienjarige, toen ze haar eerste zoen kreeg. De indruk die dat maakte is in haar mooie vertolking terug te horen, en de piano maakt de regen bijna tastbaar. Aansluitend aan titelnummer Kerse Teen Die Donker, een sterke tango met melancholieke viool, zingt ze het legendarische Kris Kristofferson-nummer Me And Bobby McGee, waarvoor ze haar stem nu gerijpt (en wellicht ook rauw?) genoeg vindt om er het benodigde gevoel in te leggen.
In het voorwoord schrijft Amanda Strydom dat de liedjes bedoeld zijn om hoop, vertroosting en soms alleen maar vreugde te brengen, en dat gaat haar wat mij betreft goed af. Een lekker donkere gitaar rockt bijvoorbeeld zorgeloos in het al jaren oude, maar nog niet eerder opgenomen Mooiweer En Warm, met een tekst waar ik alvast gelijk een fijn vakantiegevoel van krijg: Maar vandag is dit mooiweer en warm / Vandag is die lewe 'n lied / Voel die son op jou skyn, laat die sorge verdwyn / Want dis mooiweer en warm by my. En in het bekende stuk van Gershwin, Summertime, worden Zoeloe-tekst en Nederlands (schattig accent heeft ze dan) ontspannen vermengd, met Doors-achtige subtiele toetsen en jazzy sax erdoorheen gevlochten.
Een paar naar kleinkunst neigende liedjes zijn wat minder mijn ding, maar daartegenover staan de juweeltjes die me boeien van begin tot eind, en die ik steeds opnieuw wil horen. Zoals natuurlijk het Pelgrimsgebed, maar ook het ingetogen openingsnummer Boord Van Woorde, met tinkelende intro en fijne accordeon, over hoe liedjes ontstaan alsof plantjes in de aarde gezet worden, en het dromerig gezongen Sara Stoepsit, over het dagelijks leven van een oude vrouw, die in haar foto-albums terugkijkt op haar jeugd, of Die Liggie (tekst van dramaturg Deon Opperman), met de treffende woorden: Die kleinste kers se liggie / Kan die diepste donker breek. En met dat ene kleine kaarsje kunnen duizenden andere aangestoken worden, prachtige symboliek in een sacrale sfeer, met name door de bijdrage van het koor Musica Mundo.
De cd is voorzien van een verzorgd tekstboekje, waarin enkele woorden in het Nederlands vertaald zijn om het Afrikaans beter te kunnen begrijpen. Amanda Strydom maakt al vanaf de jaren '80 one-woman-shows, waarin ze openlijk stelling nam tegen de apartheid en ze haalde zich daarmee behoorlijk wat ellende op de hals. Ze kreeg ook nog een doodgeboren kind en kampte met een depressie. Haar hartsvriend Johannes Kerkorrel (Ralph Rabie), pleegde in 2002 zelfmoord, al geloven vrienden en familie dat het moord was. Het door hem geschreven Halala Afrika (met lekkere percussie) staat als een van de afgelopen februari live (in Nederland) opgenomen bonustracks op Kerse Teen Die Donker. Die tegenslagen hebben haar gemaakt tot wat ze nu is, en met haar liedjes zoekt ze troost en genezing. Daarmee weet ze me te ontroeren, te verwonderen en te raken, maar bovenal blijft deze plaat boeien.
Mirjam Adriaans, waardering 9-
Op 25 september 2008 is Amanda Strydom te zien en te horen in Carré in Amsterdam.