-door Assie Aukes-
Terwijl slagregens en hagelbuien grote delen van Nederland geselden, bleef afgelopen zondag in het Friese Gaasterland het zonnetje vrolijk schijnen. Het was dan ook prima toeven in de rustieke Teatertún in Rijs waar voor de eerste keer het Friestalige festival Frysk op Riis werd gehouden.
Initiatiefnemers waren Douwe van der Werff en Grytsje Melchers, wellicht beter bekend onder hun artiestennaam Grytz & Grize. Een even risicovolle als dappere onderneming, want de Friese Zuid-Westhoek staat bepaald niet bekend om zijn enthousiasme voor Friestalige muziek. Maar het mooie weer trok toch zo'n dikke 250 muziekliefhebbers naar de 'noflikke' teatertún om te genieten van een breed scala van Friestalige artiesten. Het hoofdpodium was gereserveerd voor de stevigere bands, terwijl op het kleine podium de nadruk meer op de akoestische muziek lag.
Om vier uur precies was het de groep NNB die de spits afbeet. Het vijftal bracht een pittige set met eigen nummers en vertaalde Ierse traditionele liedjes. De groep is schatplichtig aan illustere voorgangers als The Dropkick Murphys en Flogging Molly, al klinkt NNB wat melodieuzer door de inzet van de tinwhistle van Sarina Kingma. Tekstueel tapt de band uit hetzelfde vaatje als hun provinciegenoten van 'De Hûnekop'. Een lekker begin van een muzikaal feestje.
De zanger Ebele Wijbenga was mij nagenoeg onbekend, maar ik zal hem nu niet snel meer vergeten. Wat een prachtige stem heeft deze man! Ebele bracht delen uit Altyd ûnderweis, een programma met vertaalde liedjes van Stef Bos. Mooi intiem begeleid door gitaar en piano bracht hij liedjes van liefde, leven, vluchten, hoop, kracht en schoonheid. Hoogtepunt was ontegenzeggelijk de Friestalige versie van Papa wat in het Fries natuurlijk Heit werd. Het publiek was er even stil van.
Initiatiefnemer Grytz & Grize treedt meestal als duo op, maar kwam op haar eigen festival in een uitgebreide bezetting met o.a. Hein Jaap Hilarides op toetsen. Hierdoor kon Douwe van der Werff zich volledig op de elektrische gitaar concentreren. Grytz & Grize bracht voor deze gelegenheid de wat stevigere Friestalige nummers uit het omvangrijke repertoire. Grytsje Melchers schopte al snel haar schoenen uit en kweet zich uitstekend van haar taak als zangeres en blikvanger van de band. Het enthousiaste publiek reageerde navenant.
Het duo Ljoubjr, bestaande uit zanger-gitarist Hedser Jan Tijtsma en Eelke Wiegersma is al jaren een van mijn Friestalige favorieten. Een mooie stem, sprankelend akoestisch gitaarwerk en gevoelige liedjes zijn de belangrijkste ingrediënten. Op het kleine podium in de teatertún maakte het duo, aangevuld met cajon speler Arnold Strikwerda, de verwachtingen volledig waar.
De organisatie had, gezien de stevige programmatie op het hoofdpodium waarschijnlijk op een wat jonger publiek gemikt, maar het overgrote deel van de bezoekers schoot al aardig op richting de pensioengerechtigde leeftijd. Toch onderging het overgrote deel van dit grijze publiek de luidruchtige klanken van de Friestalige folkmetal band Baldrs Draumaer met een kwinkslag en een glimlach op het gezicht. Op het einde werd zelfs gedanst! De groep, vergelijkbaar met het Gelderse Heidevolk, ooit op het Folkwoods festival, bracht veel liederen uit de rijke Friese historie. De Friese koning Redbad uit de vroege middeleeuwen is een geliefd onderwerp, maar ook een metal versie van het Friese volkslied kwam voorbij. In deze tijd van Brexit en opkomend nationalisme komt deze muziek wellicht intimiderend over, maar als de band zich niet al te serieus neemt, lijkt mij weinig aan de hand. Baldrs Draumaer klonk in ieder geval lekker strak.
Op zijn eigen laconieke wijze bracht Hein Jaap Hilarides zijn 'Bildtske versys' op piano, ontdaan van franjes en andere opsmuk. Mooie tekstuele bespiegelingen, stemmige pianoakkoorden en een prettige stem. Meer is eigenlijk niet nodig voor een geslaagd concert. Hein jaap rondde zijn concert zowaar af met een meezinger. A jonge ja is dan ook zijn meest bekende liedje.
En toen ging de zon onder en werd het kil in de eerst zo 'smûke' teatertún. Het programma beloofde nog zeker drie optreden, maar wij hielden het voor gezien. Er moest weer gewerkt worden de volgende ochtend. Getuige de leegloop waren vele andere bezoekers dezelfde mening toegedaan. En daarmee komen we aan het enige puntje van kritiek op dit verder prachtige festival. De aanvangstijd en sluitingstijd kan, zeker op een zondag, best wel wat eerder. Was men om twee uur begonnen, dan was het laatste concert rond negen uur 's avond afgerond geweest. Een mooie tijd voor een zondagavond.
Verder niks dan lof over dit leuke festival, een mooi initiatief van het duo Grytz & Grize. Ik hoop dat we volgend jaar een tweede editie mogen beleven!