-door Mirjam Adriaans-
"We spelen Scandinavische, Keltische en Galicische folk (onder andere) met een groepje fijne, zeer doorgewinterde muzikanten." Zo luidt de omschrijving van Vincent Pompe van Meerdervoort bij zijn uitnodiging voor de cd-presentatie van het album Landscapes van Ova Quintet. Mijn nieuwsgierigheid is gewekt, de presentatie blijkt een aangename muzikale verrassing, net als het album. Dus wil ik meer weten, klim ik in de mail en krijg ik niet alleen antwoorden van Vincent, maar van het hele gezelschap.
Wie naar Ierse sessies gaat, of het Iers Sessie Festival in Nuenen (elke eerste zondag van november), zal Vincent Pompe van Meerdervoort ongetwijfeld een keer zijn tegengekomen. Ben je minder van de sessies, maar ga je graag naar bandjes die Ierse muziek spelen dan is hij ook een bekend gezicht uit diverse formaties, meestal speelt hij accordeon of bodhrán. Ik maakte kennis met hem via zijn toenmalige band Harmony Glen, zag hem ook met Tobermore en enkele maanden geleden nog met Sonja's Kitchen. Wat deze bands met elkaar gemeen hebben is een passie voor muziek en hoewel de Ierse invloeden zeker aanwezig zijn is het nooit een kwestie van zomaar grote meesters nadoen. Hier en daar wordt eigen werk toegevoegd aan traditionals en covers, en dat zijn dan weer voor het merendeel de fijne tunes of fraaie liedjes die ze als liefhebber van het repertoire mooi vinden en zelf willen spelen.
Met die achtergrond in mijn hoofd en benieuwd naar de Scandinavische en Galicische invloeden van het Ova Quintet ga ik naar de presentatie van Landscapes in de Kultuurwerkplaats in Oosterbeek. Het optreden wordt een aangename muzikale verrassing, de groep weet me vanaf het begin te boeien met werk uit diverse werelddelen, van onder meer Väsen, Gilles Chabenat, Dreamers Circus, een Galicische muiñeira (een soort jig) en een deun uit Venezuela.
Ze vertellen erbij dat ze eerst twee jaar geoefend hebben thuis en daarna pas besloten hebben om opnames te maken en dat is te horen. Er wordt niet alleen goed, maar ook met veel liefde en respect voor de originelen gespeeld door Serxio Costoya (fluiten, percussie), Vincent Pompe van Meerdervoort (melodeon, bodhrán, zang), Ines van Deursen (contrabas), Sander Eggen (gitaar) en Wilco de Bruijn (viool).
Dat verdient meer aandacht, dus ik vraag Vincent via de mail om zijn muzikale achtergronden en krijg enkele dagen later zelfs meer dan dat. Hij heeft de vragen ook aan de andere leden van Ova Quintet voorgelegd en ze hebben allemaal een bijdrage geleverd:
FF: Wanneer ben je begonnen met muziek maken en kun je daar iets over vertellen?
Sander: Ik ben op de basisschool begonnen met blokfluit spelen, later viool maar dat was een 'moetje' van mijn ouders. Toen ik 16 was kocht ik een gitaar voor 50 gulden van de dominee in Bennekom. Zo is het begonnen!
Ines: Als kind ben ik begonnen met gitaarles. Nadat ik afstudeerde aan het conservatorium in Arnhem voor hoofdvak schoolmuziek heb ik jaren als muziekdocent gewerkt. Dit kon ik mooi combineren met basgitaar spelen in verschillende bandjes. Daarna gekozen voor mijn favoriete instrument; contrabas. Ik speel sindsdien veel Braziliaanse muziek en bluegrass.
Ondertussen maak ik sinds een aantal maanden met veel plezier deel uit van het Ova Quintet.
De verschillende muzikale folk invloeden en mogelijkheden maken dit quintet voor mij bijzonder en uitdagend!
Wilco: In 1977 begon ik met vioolspelen.
In 1992 rondde ik mijn conservatorium studie viool af.
Ik speelde in musicals in het orkest.
Daarna heb ik een periode vooral klanken gemaakt tijdens klankconcerten. Alleen en met andere instrumenten. Zo heb ik leren improviseren.
Toen ik door een opstartende Folkband werd gevraagd om mee te spelen werd ik voor het eerst echt blij en kreeg mijn viool echt een plek die goed voelde.
Vincent: Muziek is me met de paplepel ingegoten, mijn moeder studeerde ooit concertharp aan het conservatorium in Den Haag, mijn vader heeft altijd viool gespeeld. Van mijn 6e tot mijn 17e heb ik jazz en klassiek piano gespeeld.
Daarna ontdekte ik op vakantie in Ierland de bodhrán en was op slag verliefd. Toen het wachten op tunes tijdens een sessie me begon te vervelen, kocht ik in 1995 een Hohner Goudbrandje en leerde mijn eerste ierse tunes op de box van een van mijn grote helden Charlie Piggott. Pas een jaar of vier geleden ben ik me weer meer in andere muziekstijlen gaan verdiepen, dat is voor een deel ook waar Ova Quintet vandaan is gekomen.
FF: Ook Serxio heeft een antwoord, maar daar kom ik later in dit artikel nog op terug. Nu gaan we eerst naar de vraag of ze ooit in een band gespeeld hebben en zo ja welke?
Serxio: Ik heb nooit in een folkband gespeeld, maar ik heb wel gaita (een soort doedelzak) gespeeld in Galicië [een autonome regio in Spanje, red.]. Xarabal was en is nog steeds een van de oudste en beroemdste doedelzakbands uit Galicië, de dirigent is de bekende gaita-bouwer Anton Corral. Deze band heeft grote muzikanten opgeleverd in de folkwereld, zoals Carlos Nuñez, Anxo Pintos (Berrogüetto), Anxo Lorenzo, maar hun niveau haal ik bij lange na niet.
Sander: Diverse popbands, later op het conservatorium jazz en Braziliaanse groepen. Daarna via een rock-a-billy band in de bluegrass gerold. Ik houd ook van vrij geïmproviseerde muziek. Deze interesse begon na mijn studie muziektherapie.
Wilco: Kort speelde ik in een coverband. "Dutchmen" uit Spijkenisse. In het voorprogramma van the Golden Earring. Maar dat was vooral muziek van Sting. 1 nummer was Folk en geweldig om te doen. In Schotse sferen.
Vincent: Mijn muzikale carriére (haha) begon toen ik samen met Sjoerd van Ravenzwaaij de band Harmony Glen oprichtte, waarmee ik een dikke 10 jaar heb gespeeld. In 2012 startte ik een nieuwe band, Tobermore, omdat Harmony Glen meer richting de Folk Rock ging en ik zelf liever traditioneler bleef spelen en dat ben ik ook blijven doen. Behalve Tobermore speel ik nu dus in Ova Quintet, Pyrates! (toch wat folkrock), Sonja's Kitchen (Iers) en the Rhinevalley Critters (bluegrass projectje).
FF: Welke instrumenten bespeel je?
Serxio: Ik speel vooral Ierse fluit en whistles, af en toe speel ik percussie zoals shakers of bodhrán.
Sander: Gitaar is mijn hoofdinstrument, maar mandoline en de Braziliaanse cavaquinho speel ik ook.
Wilco: Viool, altviool, indiaanse fluit. Beetje piano.
Vincent: Box (trekzak), Bodhrán, Contrabas, Tin- en Low Whistle, Piano
FF: Ines heeft in de eerste vraag al aangegeven dat de contrabas haar favoriete instrument is en er blijken maar liefst drie groepsleden te zijn die wel eens eigen muziek schrijven. Welk instrument gebruik je daarbij?
Sander: Gitaar! Voor mij ideaal omdat je melodie en akkoorden kunt spelen.
Wilco: Viool, maar ik heb nog maar een paar nummers zelf gemaakt.
Vincent: Als ik tunes schrijf gebruik ik meestal mijn box, voor liedjes zit ik liever achter de piano.
FF: Wie is je grote muzikale held (meerdere antwoorden mogelijk)?
Serxio: Mijn muzikale held is en blijft Brian Finnegan. Ik volg Flook al sinds ze hun eerste album uitbrachten en heb ze in verschillende landen live gezien. Leuk weetje: toen Flook in 2007 of 2008 [dat was in 2007, red.] naar Folkwoods in Eindhoven kwam, kwam ik Brian toevallig tegen op het Stratumseind, natuurlijk sprak ik hem aan en we praatten even. Dat had als gevolg dat hij een van de laatste nummers van het concert aan ons opdroeg, aan mij en aan een vriend die bij mij op bezoek was vanwege dat optreden. Als ik het me goed herinner was dat Pressed For Time van Gordon Duncan, ik zal die dag nooit vergeten!
Sander: Moeilijk... de Braziliaanse mandolinespeler Danilo Britto vind ik heel goed. Verder heel veel helden.
Wilco: Liz Carroll
Vincent: Ik liet me vroeger veel inspireren door Sharon Shannon en Mairtín O'Connor. Nu kijk ik steeds vaker om me heen naar muzikanten die naast me zitten op sessies en laat ik me meer leiden door mijn eigen gevoel.
Dat ligt uiteindelijk toch het dichtse bij wat je uiteindelijk speelt. Ik luister momenteel heel graag naar Baltic Crossing, maar de Asylum Street Spankers en bands als Lankum of Socks in the Frying Pan zijn ook altijd fijn om te horen.
FF: Wat betekent folkmuziek voor jou?
Serxio: Folk en traditionele muziek betekenen voor mij een bron van energie en inspiratie, ik ben in mijn leven weinig dingen tegengekomen die me zo veel geven.
Sander: Voor mij is het samen spelen en delen een belangrijk aspect. Dit geldt voor zowel de musici als de toehoorders. Je doet allemaal mee in het muzikale proces.
In Nederland is echt een podium vs publiek cultuur. In veel andere tradities staan de bands niet voor het publiek, maar bevinden de musici zich tussen de luisteraars. De luisteraars nemen actief deel door mee te zingen, dansen en beleven.
Wilco: Vreugde, samen genieten van met elkaar iets moois maken.
Speels, creatief, gevoelig en lekker virtuoos. Geweldig om te doen!
Vincent: Voor mij is folkmuziek de saus die het leven smaak geeft. Het is me gelukt mijn leven zo in te richten dat ik voornamelijk met muziek bezig ben, op het podium en in de kroeg, met hele fijne muzikanten van wie ik nog steeds super veel leer.
De waarde van muziek is onschatbaar, ik zou niet zonder kunnen.
FF: Na de algemene muzikale achtergronden wordt het tijd voor het album Landscapes en Ova Quintet. Uit de voorgaande antwoorden blijkt al dat de passie voor muziek zonder meer aanwezig is in de groep. En dat er wat conservatoriumopleidingen zijn gedaan verbaast me na de presentatie ook niet, zoals gezegd werd er goed gespeeld en de combinatie van plezier en vakkundigheid is altijd fijn om naar te luisteren.
Bij het optreden staat er een ingewikkeld stukje techniek voor het podium, dat ervoor moet zorgen dat er zonder verdere versterking gespeeld kan worden en dat dan toch iedereen alles moet horen alsof je op de eerste rij zit. Nu heb ik toevallig daar al een plekje bemachtigd, maar als het op de achterste rij net zo goed klinkt dan is het geluid alvast dik in orde.
Hier en daar geeft Vincent enige uitleg over de achtergronden en componisten van de diverse nummers. Zo hadden ze de stukken al opgenomen toen ze bedachten dat ze ook nog toestemming moesten vragen aan de oorspronkelijke schrijvers en componisten. Gelukkig doen de meeste folkmuzikanten daar niet moeilijk over, dus kon de cd officieel uitgebracht worden. 
Ova Quintet - Landscapes - eigen beheer (https://ovaquintet.nl)
En hoewel plezier in het spel voor mij als luisteraar altijd belangrijk is, is het wel zo fijn als het ook nog goed klinkt. Ova Quintet is daar duidelijk serieus mee bezig, hetgeen bij eerste beluistering van Landscapes zonder meer wordt bevestigd. Het album is opgenomen in Sanders huiskamer, dus (naar ik aanneem) zonder allerlei technische hulpmiddelen en apparatuur die een professionele studio wel heeft, maar het uiteindelijke resultaat mag er zeker zijn. Mede dankzij de mix van Vincent (die ook verantwoordelijk is voor de opname) en mastering door Rein Sprong.
Zodra ik mijn volle aandacht aan de plaat kan geven hoor ik opnieuw de liefde van deze muzikanten voor wat ze doen, maar ook de diverse achtergronden helpen mee aan een eigen geluid binnen de folk. Het is eclectisch, met soms jazzy ritmes, een vleugje Latijns-Amerikaans of een scheutje kamermuziek en natuurlijk een paar Ierse invloeden, maar al met al toch een geheel.
Het bekendste nummer is ongetwijfeld Caledonia van Dougie MacLean. En hoewel er natuurlijk al een zee aan covers is, mag deze sobere uitvoering er wat mij betreft best nog bij. De eerlijkheid gebiedt me om erbij te zeggen dat ik de strijkers in de versie van MacLean op het album Caledonia (1978) veel te zoetsappig vind, ik hoor dan liever de opname met akoestische gitaar op het album Craigie Dhu (1983). Met ingetogen akoestische gitaar, melancholieke viool- en fluitaccenten en de warme lichtbruine stem van Vincent met Ines op fijne achtergrondvocalen probeert Ova Quintet op een innemende manier recht te doen aan het origineel, zonder het stuk klakkeloos na te spelen en al helemaal zonder vals sentiment.
De rest van het album is instrumentaal en het sprankelende samenspel dat me tijdens de presentatie opvalt is goed vastgelegd op Landscapes. Hier is duidelijk een band aan het werk, een band met een gezamenlijk hart voor de muziek die gespeeld wordt. Al luisterend laat ik me meevoeren op wereldreis, van Scandinavië met een polska en wat walsen, via Frankrijk en Galicië en een paar tussenstops in Schotland richting Ierland om te eindigen in Venezuela. Ik zou de route niet in het echt zo volgen, maar het levert een mooi muzikaal landschap op, dat soms bruist, dan weer kabbelt, maar ook af en toe melancholieke gevoelens oproept.
Een van de fraaie melodieën op het repertoire van Ova Quintet is Les Poules Huppées. Volgens de informatie die Vincent bij het optreden geeft is het geschreven door een 13-jarige jongen op mandoline in Bretagne, een leuk verhaal dat ik dan maar met een korreltje zout neem gezien het feit dat Gilles Chabenat uit Midden-Frankrijk komt en al van jongs af aan draailier heeft gespeeld. Neemt niet weg dat het nummer wel heel lekker wegluistert, het vijftal heeft ervoor gekozen om de versie van Solas (bekend onder de titel Crested Hens) als leidraad te nemen voor hun uitvoering, met een gevoelige intro op fluit en gitaar met de drone van de melodeon eronder, waarna viool en bas erbijkomen. Zo wordt het een soort melancholieke wals.
Ondanks het feit dat er dus ook wat (min of meer) dansbare stukken op staan (bij de vrolijk dynamische Muiñeira de Pontesampaio met lekker samenspel tussen melodeon en fluit zie ik de jig zo voor me) is het Ova Quintet geen balfolkband. In de folktraditie, ook de Ierse, zijn sowieso veel deunen geschreven om op te dansen, maar die zijn net zo goed een weldaad voor de oren.
Viool, gitaar en percussie weten samen eenzelfde afwisselend melancholieke en dynamische sfeer op te roepen als viool, nyckelharpa en gitaar in de Väsenvalsen van de Zweedse groep Väsen. Van die groep hebben ze nog een stuk opgenomen, Lilla Kulturbidragsvalsen, waarbij melodeon en viool samen een geluid leveren dat toch wel heel erg doet denken aan een nyckelharpa.
Op het album Landscapes staan enkel covers, maar bij het optreden komt er al een eigen nummer voorbij, geschreven door gitartist Sander Eggen, dat prima in het geheel past. Dat maakt me benieuwd naar de volgende plaat, die bij de presentatie al in het vooruitzicht gesteld wordt, ze hebben immers al een paar stukken die nog niet opgenomen zijn.
En meestal heb ik dan ook nog wat vragen over het ontstaan van de band en waarom ze bepaalde nummers gekozen hebben, maar eigenlijk geven ze bij optredens al heel wat uitleg, dus zou ik zeggen kijk op hun website en ga ze live zien.
En zoals beloofd komen we nog terug op het antwoord van Serxio op de vraag wanneer ze zijn begonnen met muziek maken. Hij geeft namelijk uitleg over het ontstaan van Ova Quintet:
Serxio: We zijn het project begonnen rond half september 2021. Ik zocht een bodhránleraar als verjaardagscadeau voor mijn vriendin en herinnerde me een man die erg goed speelde bij een concert dat ik gezien had in Nuenen, dat was Vincent. Ik vroeg zijn nummer, nam contact met hem op en regelde een masterclass voor haar. Ik dacht eraan om mijn fluiten mee te nemen naar die sessie, om bij te dragen aan de masterclass met melodie. Een week later kreeg ik een berichtje van Vincent: "Ik vroeg me af of je in een band zou willen spelen met je fluit?" Dat was precies wat ik wilde gaan doen. Twee weken later, op 19 september, hebben we elkaar voor het eerst ontmoet, Sander, Vincent en ik.
FF: Daar zijn dus later nog Wilco en Ines bij gekomen, die overigens bepaald niet onbelangrijk zijn voor het geluid van Ova Quintet. De volop aanwezige mooie vioolklanken en subtiele ritmes van de contrabas vormen een heerlijke aanvulling op de fijne fluiten en percussie van Serxio, de lekkere melodeon en bodhrán van Vincent en het gedreven gitaarspel van Sander.
En het besluit om een plaat op te gaan nemen viel na een optreden bij Gluren Bij De Buren in Zutphen, zo hoorde ik ook bij de albumpresentatie. Er zijn dan kleine concertjes in huiskamers en waar eerst een dertigtal mensen zat te luisteren, kwamen er bij de volgende set zestig en uiteindelijk stond het publiek zelfs van buiten door de ramen te kijken of ze een glimp op konden vangen van al dat moois.
Natuurlijk is de band daar trots op en wie weet komt het er ooit nog van om hun materiaal in een echte studio op te nemen. Tot die tijd is het zeker geen straf om naar het stukje huisvlijt op Landscapes te luisteren. Ova Quintet heeft een stel prachtige melodieën uitgekozen om hun eigen ziel in te leggen en dat alleen al is de moeite van het luisteren meer dan waard. Dat ze dit ook nog eens vakkundig weten uit te voeren is een heerlijke bonus.
Op dit moment staan er nog twee optredens gepland van Ova Quintet in 2024:
Zondag 22 september Theater De Wilde Wereld, Wageningen
Zondag 17 november Huis Kernhem, Ede
Een voorproefje van het album Landscapes is te horen via de website van Ova Quintet, waar je ook een fysiek exemplaar of download kunt aanschaffen via de webshop.
Links
Website: https://ovaquintet.nl
Facebook: https://www.facebook.com/ovaquintet
Instagram: https://www.instagram.com/ovaquintet/