-door Mirjam Adriaans-
Vanaf 13 juni 2024 is de film Joan Baez I Am A Noise in Nederlandse bioscopen te zien. Folkforum mocht al even kijken en dit blijkt niet zomaar een muziekfilm over een folkicoon. Het is een persoonlijk portret van een vrouw die heeft gevochten tegen demonen, bijzondere personen op haar pad tegenkwam en haar muziek inzette voor haar idealen. De film kwam vorig jaar uit in de VS en is eerder al op IDFA vertoond.
Voor kenners van het leven en de muziek van Joan Baez is er weinig nieuws onder de zon in de film Joan Baez I Am A Noise. De liefhebbers weten al dat ze Bob Dylan introduceerde aan de wereld, of dat ze een fanatiek activiste was voor burgerrechten. Toch is de documentaire wel degelijk de moeite van het bekijken waard, omdat we een inkijkje krijgen in de achtergronden van de persoon Joan Baez.
De bijna twee uur durende documentaire begint met een jonge zingende Joan, zoals ze ooit bekend is geworden in 1959, slechts 18 jaar oud. Vervolgens belanden we in 2019, zestig jaar na dato, waar de camera gericht wordt op de stemoefeningen van de dan 78-jarige folkicoon. Haar afscheidstour blijft als een rode draad door de documentaire lopen. Maar met Gabriel García Márquez' motto "iedereen heeft drie levens: een publiek, een privaat en een geheim" volgt het besef dat Baez meer wil vertellen dan enkel haar muzikale levensverhaal.
De nieuwe beelden worden dan ook afgewisseld met flashbacks naar het verleden. Dat gebeurt middels oude foto's, interviews, home video's, tekeningen en audio-opnamen, niet alleen van haarzelf, maar ook van haar ouders (Joan en Albert), zussen Pauline en Mimi (bekend geworden met haar man Richard Fariña) en zoon Gabriel Harris, die haar op deze laatste tour begeleidt op drums en percussie.
Er ontvouwt zich een persoonlijk verhaal. Over de demonen die Baez regelmatig hebben dwarsgezeten, de paniekaanvallen die ze als kind al had. Over haar zussen, de jaloezie die speelde in haar relatie met Mimi en de tragische dood van haar zwager. En over de strubbelingen met haar ouders. Het ideale gezin van de oude foto's en filmpjes lijkt niet zo harmonieus geweest te zijn. Toch beschuldigt Baez niemand, opvallend is de zin "je herinnert je wat je je wilt herinneren."
Daartussendoor krijgen we overigens wel heel veel muziek te horen. Er zijn beelden van optredens door de jaren heen, onder meer met ene Bobby Dylan, die van grote invloed werd op haar muziek omdat hij de teksten schreef met politieke inhoud. We horen hoe hij haar hart gebroken heeft en over haar relatie met een vrouw, waardoor ze anders is gaan denken over seksualiteit.
Na de beroemde I Have A Dream toespraak van Martin Luther King wordt ze zelf actief in de burgerrechtenbeweging. Daar ontmoet ze haar latere echtgenoot David Harris, vader van Gabriel, die in de gevangenis terechtkomt als ze hoogzwanger is. Het huwelijk houdt geen stand als hij weer vrij is, maar ze blijft demonstreren, voor de burgerrechten, tegen de oorlog in Vietnam en voor de vluchtelingen van Cambodja. Ze raakt verslaafd aan activisme, zo vertelt ze, maar ook de demonen laten haar niet los. Na haar beste album Diamonds & Rust (volgens haarzelf, omdat ze zich hier op de muziek richtte en niet op politiek) is ze zelfs een tijdlang de weg kwijt door het gebruik van quaaludes (een synthetische drug), maar ze weet er bovenop te komen en weer volle zalen te trekken.
Voor wie zich afvraagt hoe het na deze documentaire met haar gaat:
Inmiddels is Joan Baez 83, maar ze blijft nog altijd actief. Ze maakt schilderijen, schrijft gedichten (onlangs is haar debuutbundel verschenen: When You See My Mother Ask Her To Dance) en heel af en toe staat ze nog op een podium, voor een benefiet.
Naar aanleiding van de verschijning van die gedichtenbundel had ze een interview met Emily Sernaker voor de Poetry Society of America. Daarin beantwoordt ze ook enkele vragen over de film I Am A Noise. Dit interview kun je hier teruglezen. Ook de Britse krant Independent heeft een uitgebreid interview (zie hier).
De film I Am A Noise is vanaf 13 juni 2024 te zien in Nederlandse bioscopen, distributeur is Peeriscoop Film, een distributiebedrijf opgericht door de producenten van Fu Works en Submarine.
“Wij distribueren wat we zelf ook graag hadden willen produceren”. Grote internationale documentaires, geanimeerde langspelers en genrebending films die het filmlandschap in de Benelux verrijken en diverser maken.