-door Mirjam Adriaans, foto's Ronald Rietman-
De Engelse singer-songwriter Seth Lakeman gaf een spetterend mooi optreden in 't Rozenknopje in Eindhoven gisteravond. Helemaal alleen, maar ik heb zijn band geen moment gemist, Lakeman blijkt een uitstekend multi-instrumentalist die weet te boeien met zowel mooi nieuw werk van zijn album Make Your Mark als oude pareltjes. En hij bleek bereid tot een gesprekje vooraf.
Hoewel hij zich op dit moment singer-songwriter noemt is Seth Lakeman een muzikant die al jaren zijn eigen pad bewandelt. Dat gaat van traditionele folknummers die hij veelal op een alternatieve manier uitvoert tot heel veel zelf neergepend werk, dat soms meer naar pop neigt en dan weer stevig rockt. Hij schuwt het experiment niet en gaat af en toe ook regelrecht terug naar de pure essentie, maar de rode draad in dit alles is dat zijn liedjes stevig geworteld zijn in het zuidwesten van Engeland waar hij vandaan komt. Kort nadat zijn debuutalbum Kitty Jay in 2004 verscheen en direct in de prijzen viel werd ik op zijn naam gewezen door enkele muziekmaten. Ik kocht een album en raakte direct geboeid door zijn karakteristieke tenorstem (hij is misschien niet de beste zanger, maar wel een die je direct herkent) en de verhalen in zijn liedjes. En ik ben niet de enige, want een aantal van zijn albums weten zelfs de hitlijsten te halen in Engeland.
Dat ik verslag zou doen van zijn optreden stond vantevoren al vast. Hij was al jaren niet in Nederland geweest, voor mij was het zelfs al bijna twaalf jaar geleden dat ik hem live zag (op Folkwoods destijds) en dat was met band, dus ik was sowieso benieuwd hoe hij het er solo vanaf zou brengen (ik kan alvast verklappen dat ik nu nog zit na te genieten). De mogelijkheid voor een gesprekje zou ook fijn zijn en die dient zich kort voor het optreden aan. Dus kan ik hem een en ander vragen over wat hem als muzikant beweegt:
FF: Je hebt een heel muzikale achtergrond neem ik aan, je broers en je vader spelen immers ook.
Seth: Ja, ik ben in een heel muzikale omgeving opgegroeid, mijn ouders hadden een folkclub in het zuidwesten van Engeland en daar kwamen heel wat muzikanten over de vloer en die logeerden ook bij ons: Fairport Convention, Martin Carthy, Dave Swarbrick, ook Ieren en Schotten (Dick Gaughan)... Die hadden een grote invloed op mij en mijn broers Sean en Sam die ook professioneel muzikant zijn. Het was eigenlijk een gegeven voor ons dat we zouden gaan spelen en deze muziek verder zouden gaan verkennen.
FF: En heb je vervolgens ook in bands gespeeld?
Seth: Ik heb heel veel in een band gespeeld, toen ik jonger was. Toen ik 17 was toerde ik veel door Amerika, ik zat toen met mijn broers in een band die Equation heette, met Kate Rusby, Cara Dillon en Kathryn Roberts. Dat was zo'n jaren '90 folkband met allemaal zangers. Met allebei mijn broers heb ik later ook nog op verschillende manieren samengewerkt en met Cara op haar eerste album. Vervolgens heb ik vrij snel, toen ik 25 was, mijn eigen stem gevonden en begon ik liedjes te schrijven voor mezelf.
FF: Dan wil ik ook altijd graag weten hoe een muzikant zijn muziek maakt, dus welke instrumenten speel je en welke gebruik je bij het schrijven van je eigen muziek?
Seth: Daar zit eigenlijk altijd verloop in, ik ben de afgelopen twee, drie, vier of vijf jaar begonnen met mezelf de zessnarige gitaar in standaard stemming aan te leren, dus ik houd me de laatste tijd heel veel bezig met het singer-songwritergebeuren. Daarvoor speelde ik tenorgitaar, banjo, bouzouki en natuurlijk viool. Viool en altviool, die gebruikte ik meestal om mijn liedjes te schrijven, dat is heel ongebruikelijk.
En verhalen vertellen, dat heeft altijd een groot deel uitgemaakt van de manier waarop ik naar liedjes kijk, ik ben dan ook heel nieuwsgierig naar lokale geschiedenis en de mensen uit de regio, dat komt altijd naar voren in de liedjes. Dus ja, het komt allemaal net iets anders tot stand. Ik ben een singer-songwriter, maar het is allemaal wel geworteld in de regio en de plaats waar ik vandaan kom, zo rond Devon en Cornwall.
FF: Wat betekent folkmuziek voor jou?
Seth: (denkt even na) Voor mij betekent het... het is bijna een uitdrukking van de mensen en de plaats, de muziek kan echt iets laten zien, het is bijna als een etalage voor mensen om de omgeving te ontdekken en de achtergrond te begrijpen. Het is een manier om mensen naar binnen te trekken, denk ik soms, maar het hoeft ze niet noodzakelijkerwijs naar binnen te trekken, het geeft ze een herinnering aan die plek, maar het kan ook een wisselwerking geven met iets van ergens anders.
Muziek is zo sterk, het kan voor iedereen iets anders betekenen. Ik denk dat de verhalen van de liedjes soms vrij specifiek zijn, ze zijn duidelijk gemarkeerd, ze beschrijven een verhaal en daarmee zijn ze natuurlijk in die plaats geworteld. Maar ze zijn niet allemaal zwart-wit, sommige zijn wat dubbelzinniger, dus het hangt van de nummers af die je uitkiest. Mensen hebben me hierover al eerder wat gevraagd, dus misschien moet ik eens een soort kaart maken, waar je elk nummer kunt kiezen en kunt zien waar ze vandaan komen, dat is best een goed idee, zoiets als een gids bij een rondleiding.
FF: Is jouw manier van schrijven organisch of kies je juist specifiek iets?
Seth: Soms doe ik dat wel, ik ben bijvoorbeeld gevraagd om een album te maken over The Pilgrim Fathers [A Pilgrim's Tale, red.], dat is precies waar je het over hebt, een specifiek verhaal waar je je lange tijd op concentreert en dat bepaalde verantwoordelijkheden met zich meebrengt. Maar organisch is een goed woord, want ik beweeg mee met en haal energie uit het land en ik ben daar heel erg in geworteld, de invloed en inspiratie daarvan is constant, dus ja, organisch.
En (hij lacht even), de instrumenten ook, je kunt zien dat ze van het land komen, veel hout en zo.
Seth Lakeman - Make Your Mark - Honor Oak HNR04CD
FF: Je hebt een nieuw album uitgebracht, eind 2021?
Seth: Make Your Mark ja.
FF: Dat heeft een en ander met de pandemie te maken begreep ik?
Seth: Voor een deel ja, zeker. Het is vooral geschreven in die tijd, het was een moeilijke en heel creatieve periode. Je krijgt er heel veel materiaal uit, het was een tijd van alles nog eens goed overdenken voor jezelf. Soms is het belangrijk voor een muzikant om jezelf eens echt voor het blok te zetten, en ik denk dat dat heel veel gebeurd is en dat daar een stel prachtige albums uitgekomen zijn.
FF: Heb je, doordat je meer tijd had, ook meer zorg besteed aan de opnames?
Seth: Mmm, interessant, nee, eerder het tegendeel, ik zou zeggen dat ik veel tijd heb gehad om te schrijven, de opnames waren klaar in vier dagen. Opnemen gaat bij mij meer om samen met een stel geweldige muzikanten de stroom aan ideeën vorm te geven, niet zozeer het zorgvuldig alles vastleggen. Ik hou er niet zo van om lang in de studio te zitten. Het is een beetje de 'old-school' manier, ik wil graag een live gevoel, het is goed om tijd te besteden aan de creatie, maar als je er teveel over nadenkt kan het gekunsteld overkomen. Je moet daar ook een balans in vinden.
FF: Een van de nummers die me erg aanspreken is Shoals To Turn, wat is daar de achtergrond van?
Seth: Die ga ik waarschijnlijk spelen vanavond, het gaat over de hutten boven op de kliffen van Cornwall, Huer's Huts heten ze. Daar staan mannen over zee te kijken naar de scholen vis. Het gaat over het beeld van die mannen die die scholen vis zien bewegen door het water, het is een beetje een mysterieuze beeldspraak.
FF: En Side By Side, daar wil ik ook graag wat meer over weten.
Seth: Dat gaat over een parade, een mars, bij een evenement dat elk jaar gehouden wordt in Cornwall, in een plaats die Saint Day heet, in juni. Het is om de mannen te herdenken die in de mijnen zijn gestorven.
FF: Tenslotte wil ik het nog even hebben over Brexit. Ik ben heel blij dat je hier kunt spelen nu, hoe heeft het jouw toerleven beïnvloed?
Seth: Nou, ze hebben het wel heel moeilijk gemaakt voor ons. Het is frustrerend voor de meeste muzikanten. En het zou heel fijn zijn als dat kon veranderen. Het is niet meer zo eenvoudig voor ons om hiernaartoe te komen en te werken. En op het moment is er nog iets, onze echtgenotes (ik toer samen met nog iemand) zeggen wanhopig tegen ons dat er een enorm tekort is aan tomaten en komkommers en zo in de supermarkten, dus die gaan we mee terugsmokkelen (hij lacht). Dat is nog een andere kant van het verhaal. Het is gewoon belachelijk toch! Maar het is heerlijk om weer terug te zijn, ik speel meestal met een band, maar dat is veel te duur nu. Dus ben ik deze keer alleen en dat is ook belangrijk om de muziek over te brengen, weer bij het publiek te krijgen.
We praten dan nog even over zijn eigen label Honor Oak, dat hij opgericht heeft omdat hij zoveel verschillende dingen doet dat het niet zonder meer voor de hand ligt voor een gevestigde maatschappij om hem aan hun catalogus toe te voegen. Als voorbeeld noemt hij Tales From The Barrelhouse, dat vrij experimenteel is. Dus hopt hij van label naar label naargelang het uitkomt of brengt zijn muziek uit op Honor Oak, waar ook Make your Mark is ondergebracht. Overigens verscheen vorig jaar bij Topic Records ook nog de Sea Song Sessions, meer traditioneel werk met o.a. Jon Boden en Ben Nicholls en in april (op Recordstore Day) wordt de Somerset Sessions uitgebracht, enkel op vinyl en in gelimiteerde oplage, hopelijk verschijnt er later in het jaar nog een digitale versie. Deze gaat ook weer via Honor Oak en het is een samenwerkingsproject met Ethan Johns, Jeremy Stacey, John Smith, Nick Pini en Alex Hart, dat alleen tot stand kon komen omdat de muzikanten niet konden toeren tijdens de pandemie.
Uiteindelijk besluit hij dat het goed is om alles een beetje te mengen, hij maakt gewoon voor elk wat wils en gaat zijn eigen gang. En voor wie hem deze tour gemist heeft: de ervaringen deze tour zijn positief, dus heeft hij al plannen om volgend jaar terug te komen. Het is belangrijk dat het publiek weer terugkomt naar de podia.
Afgaand op wat ik deze avond zie en hoor verdient Seth Lakeman zeker nog veel meer publiek, al is De Ad van Meurszaal van 't Rozenknopje wel een heel fijne locatie, waar ik al veel mooie optredens mocht bijwonen. Deze is er zeker een om in te lijsten. Bij zijn optreden op Folkwoods in 2011 was ik al onder de indruk van een nummer dat hij vrijwel alleen deed, al had hij toen een uitstekende band meegenomen, dus ik wist dat het mooi kon worden. Maar het pakte zelfs nog beter uit dan ik verwachtte, na afloop besefte ik pas dat ik de band niet eens had gemist. Ook in zijn eentje is Seth Lakeman een dynamische muzikant van formaat. Hij wisselt regelmatig van instrument en heeft daarvoor een viool, altviool, bouzouki, diverse gitaren en een voetdrum op het podium staan en hoewel mijn voorkeur zonder meer uitgaat naar het zinderende vioolspel (onder meer een prachtige intro met een heerlijke drone voor Kitty Jay) weet hij ook te boeien op gitaar of bouzouki, al dan niet in combinatie met die voetdrum.
Hoewel er heel wat nummers voorbijkomen van Make Your Mark (hij speelt inderdaad een mooie versie van Shoals To Turn, maar ook onder meer Underground en Coming For You Soon maken indruk), is de setlist grotendeels een mengeling van stukken uit zijn hele carrière, van een ijzingwekkend mooie The Bold Knight (opnieuw die ijzersterke combinatie van viool met voetdrum en een heerlijk hypnotiserende drone en dan heb ik het nog niet eens gehad over die intense vocalen), een van de eerste nummers die hij schreef, tot fraaie stukken die hij schreef voor de Sea Song Sessions en de Somerset Sessions.
Achterin staan blijkbaar wat mensen te dansen, iets waartoe zijn muziek zeker uitnodigt, maar ik merk er niets van, ik ga te zeer op in wat er voor me op het podium gebeurt. Tegen het einde waan je je zo in een folkclub als er meegeklapt wordt en als iedereen mag meezingen met Portrait Of My Wife, voor diegenen die iemand verloren hebben, Raise your glass to the one you love.
En voor je het weet is het optreden afgelopen na een lange set van ruim een uur en een kwartier. Gelukkig krijgen we nog wel een toegift, niet het luidkeels gevraagde More Than Money (van Tales Of The Barrelhouse), wel speciaal voor de dansers een wel heel lekkere uitsmijter met Lady Of The Sea (van Freedom Fields). En die wordt terecht vol enthousiasme ontvangen, wat is die viool toch een heerlijk instrument en Seth Lakeman een expressieve muzikant. Had ik al gezegd dat dit er een was om in te lijsten?