-door Mirjam Adriaans-
Twee albums tegelijk uitbrengen? Het gebeurt niet vaak, is ook niet bewust zo gepland door Bart de Win en Arianne Knegt van Tip Jar, maar het toeval besliste anders. Op 2 december wordt Songs About Love And Life On The Hippie Side Of Country gepresenteerd in 't Rozenknopje in Eindhoven en afgelopen week bleek de liveplaat die ze bij Nijend 24 in Drenthe hebben opgenomen ook al klaar te zijn. Een goed moment dus om in de mail te klimmen en dit duo wat vragen te stellen over hun muzikale achtergrond en het nieuwe werk.
Sommige muzikanten ken je onbewust al heel lang. Zo zag ik Bart de Win eind jaren '90 spelen bij de Vaste Mannen van Gerard van Maasakkers en zag ik Arianne Knegt ergens in de eerste jaren van deze eeuw als zangeres van een rockabilly bandje in een Eindhovens café. Ik denk niet dat we elkaar toen gesproken hebben, dat kwam later pas, ik vermoed zo rond 2006.
In de reeks Ad van Meurs presenteert... bij Meneer Frits is dan namelijk een bandje te gast en dat heet Where's Jerry. Het blijken de Vaste Mannen (Bart de Win, Harry Hendriks, Rinus Raaijmakers en Arthur Lijten), maar zonder Gerard (je begrijpt dan direct de knipoog in de bandnaam). Bart de Win speelt daarin niet alleen toetsen, hij zingt ook nog oorstrelend met een wel heel fijne warme stem. En hij blijkt zelf liedjes te schrijven, die op dat moment nog niet opgenomen zijn, maar waarmee hij mijn aandacht weet te trekken. Sindsdien is hij voor mij niet meer enkel een begeleidend muzikant, maar een naam die ik in de gaten houd.
En dus ben ik erbij als hij zijn eerste solo-album The Simple Life presenteert in 2009. Zijn partner Arianne Knegt zingt op dat moment al hier en daar mee, zowel op de plaat als live, maar ze gaat gaandeweg ook meeschrijven aan songs en heel organisch ontstaat daaruit Tip Jar. In eerste instantie is het de bedoeling om als duo te kunnen spelen, maar in de praktijk is het eigenlijk bijna altijd een trio met begeleiding van snarenvirtuoos Harry Hendriks (inderdaad, ook van de Vaste Mannen). En als er gelegenheid (of budget) voor is kan de band nog uitgebreid worden met drums, bas of viool, inmiddels heeft Tip Jar een heel collectief aan muzikanten om zich heen verzameld.
Hun albums nemen ze bij voorkeur op in Nederland en in Texas, waar ze elk jaar op bezoek gaan om daar met bevriende muzikanten als Walt Wilkins en Bill Small de studio in te duiken en samen op te treden. Over een van die reizen schreven ze een gastcolumn (zie hier) en afgelopen zomer togen ze wederom naar Texas voor de plaat die deze week gaat verschijnen, maar voordat we het over het nieuwe werk gaan hebben wil ik eerst wat weten over hun muzikale achtergrond.
FF: Wanneer ben je begonnen met muziek maken en kun je daar iets over vertellen?
Arianne: Muziek maakt deel uit van mijn vroegste herinneringen. Als kleuter kon ik al betoverd raken door een liedje dat ik op de radio hoorde en bij ieder live-bandje bleef ik als kind uren rondhangen. Ik ervaar muziek nog steeds als iets magisch. Zingen heb ik altijd gedaan, ik zong in koren en in bandjes tijdens mijn middelbareschooltijd, maar echt door het land rijden om op te treden gebeurde pas toen ik een jaar of dertig was. Eerst in een country- en rockabillybandje, en daarna, steeds serieuzer, met Bart. Aanvankelijk als onderdeel van zijn band The Simple Life, maar sinds 2013 begon Tip Jar steeds meer vorm te krijgen.
Bart: Ik kom uit een nest met veel muziek. Niet professioneel maar als vanzelfsprekend onderdeel van het dagelijks leven. Ouders zongen in een of twee koren, daarvoor waren ze onderdeel van een theatergezelschap waar met name mijn moeder in zong. Dat ik op pianoles wilde was gelukkig geen probleem en sowieso was ik geïnteresseerd in die zwarte en witte knoppen. Ik wilde mijn oudere broer naar de kroon steken want die had al les. Ik ging met mijn speelgoedpiano’tje langs de buren in de hoop dat ik een lekker snoepje kreeg. Dat soort dingen.
FF: Heb je ooit in een band gespeeld en zo ja welke?
Arianne: De band die ik had vóór Tip Jar heette Marylou & The Good Old Boys. We brachten oude country- en rockabillynummers (Patsy Cline, Hank Williams, Lefty Frizzell, Wanda Jackson, Elvis). De meeste van onze concerten werden geboekt door countrylinedance-clubs of door jaren ’50-adepten, nou niet direct mijn gedroomde publiek, al was het wel leuk om soms een podium op te stappen en je vijftig jaar terug in de tijd te wanen, met een publiek van dames in petticoats en suikerspinkapsels en heren met vetkuiven en zwart leer. Mijn muzikale voorkeur lag altijd dichter bij de westcoast-sound (waarvan de Eagles misschien de meest bekende vertegenwoordigers zijn) en de minder gladde kant van de country (Emmylou Harris was mijn grote idool). Maar doordat ik me voor mijn countrybandje verdiepte in de geschiedenis van de country en aanverwante muziekstijlen heb ik het gevoel dat ik een meer solide basis heb voor de muziek die ik nu met Bart schrijf.
Bart: Vanaf mijn 17e (ongeveer) ben ik gaan spelen in bandjes. Eerst vooral jazz-gerelateerde formaties die vanwege mijn conservatoriumopleiding relevant waren voor mijn muzikale ontwikkeling. Maar popmuziek is nooit ver weg geweest. Pitchbend, met de Amerikaans zanger J’son, trio’s en kwartetten met o.a. Jos Beeren en Rolf Delfos en vooral veel vocalisten uit binnen en buitenland. Uiteindelijk ben ik bij Gerard van Maasakkers terechtgekomen en heb ik me gerealiseerd dat liedjes met een betekenis mij het meeste inspireren. Close to the skin. Iain Matthews kwam op mijn pad. Met hem speel ik in Matthews Southern Comfort. Walt Wilkins uit Texas is een goede vriend geworden en heeft me pianist van zijn Mystiqueros gemaakt, als ik in de buurt ben tenminste. Daarnaast bands met Egbert Meijers, Björn van der Doelen, Gé Titulaer, BJ Baartmans en uiteraard ons persoonlijke geesteskind Tip Jar met Arianne.
FF: Welke instrumenten bespeel je?
Arianne: Dat is in mijn geval een beetje een pijnpunt. Als kind zeurde ik om muziekles, maar mijn ouders zaten niet heel ruim bij kas. Ik herinner me dat mijn vader over een buurmeisje zei: “En dan moeten we je zeker net als zij met je haren naar binnen slepen om te oefenen voor pianoles?” Tijdens mijn studietijd heb ik een tijdje gitaarles genomen. Uiteindelijk heb ik een paar jaar geleden een ukulele gekocht, en Bart en Harry kunnen niet wachten tot ik die mee het podium op durf te nemen, maar vooralsnog houd ik het bij zingen, althans als ik voor publiek sta.
Bart: Piano en aanverwante toetseninstrumenten, zang, gitaar en accordeon.
FF: Welk instrument gebruik je bij het schrijven van je eigen muziek?
Arianne: Ik heb twee liedjes zelf geschreven (op gitaar, met die paar akkoorden die ik ken, maar soms is dat genoeg), maar Bart schrijft de meeste van onze liedjes. Mijn inbreng bestaat bijvoorbeeld soms uit het aanleveren van ideeën voor een onderwerp, bepaalde tekstdetails die ik verander, of soms een muzikale wending die nog ontbrak.
Bart: Piano en gitaar.
FF: Wie is je grote muzikale held (meerdere antwoorden mogelijk)?
Arianne: Emmylou Harris was echt mijn heldin, al van jongs af aan. Tijdens mijn middelbareschooltijd stonden haar LP’s een poosje verstopt tussen die van de ‘new wave’-bands uit de jaren tachtig, die ik cadeau kreeg van hippere vrienden. Daar luister ik nu nooit meer naar, terwijl ik Emmylou nog altijd volg. Ik ben wat de muziek betreft denk ik te laat geboren. Ik hou enorm van de muziek uit de seventies. The Band, Crosby, Stills, Nash & Young, Jackson Browne…
Bart: Randy Newman, Guy Clarke, Dr. John en tweeduizend anderen in allerlei stijlen.
FF: Wat betekent folkmuziek voor jou?
Arianne: Ik associeer het met eerlijke muziek, liedjes over wezenlijke zaken, zonder filter en recht uit het hart. Omdat onze eigen muziek zo lastig te rubriceren valt (mensen horen er altijd allerlei invloeden in) vind ik het lastig om onderscheid te maken tussen bijvoorbeeld folk, country of singer-songwriter. Ik geloof dat ik onze single Garden party voor de streamingsites heb aangemerkt als ‘folkrock’. We schurken overal een beetje tegenaan.
Bart: Muziek, meestal uit een rijke traditie, die zich op een natuurlijke manier ontwikkelt en per definitie een reflectie is van de culturele backbone van een land, gemeenschap, volk of generatie, en daarom een soort artistieke levensader is van grote groepen mensen, vaak zonder dat ze zich er bewust van zijn.
FF: En dan zijn er dus twee nieuwe platen. Songs About Love And Life On The Hippie Side Of Country is een studio-album vol nieuwe liedjes die zoals te doen gebruikelijk opgenomen zijn in Nederland en in Texas met een stel gastmuzikanten. Dat Harry Hendriks meedoet spreekt voor zich en uiteraard zijn ook de eerder genoemde Walt Wilkins (gitaar, zang) en Bill Small (bas, zang) van de partij naast Pat Manske (drums en ook uit Texas afkomstig). Uit Nederland komen de bijdragen van Joost van Es (viool op Garden Party), Eric van de Lest (drums) en Tonnie Ector (contrabas).
Het is weer een karakteristieke Tip Jarproductie geworden, meest vrolijk van toon met af en toe een wat ingetogener stuk. Muziek (zelf spelen, luisteren of dansen) lijkt daarbij een soort rode draad te vormen. Zo kun je opener Out Of The Blue al gelijk opvatten als een postcoronalied, waarin beschreven wordt hoe blij ze zijn dat ze ineens weer mochten optreden en hoe het vervolgens weer als vanouds gaat, alsof er nooit een pandemie is geweest. En bij afsluiter Big Family kun je natuurlijk denken dat het over familie gaat, maar dat hoeven niet per sé bloedverwanten te zijn; zoals Bart en Arianne jaarlijks afreizen naar Austin in Texas zijn de bevriende Amerikaanse muzikanten inmiddels kind aan huis in Nuenen.
Normaalgesproken vallen me juist de sobere en meer folky stukken meteen op en ook nu raak ik snel gecharmeerd van drie stukken met zang en piano: Creaking Of The Stairs (met accordeon door De Win) Colors (met gitaar door Wilkins) en Strong Enough (met gitaar en fijn getokkel op de ukulele door Hendriks). Over de achtergrond van die stukken wil ik dus graag wat meer weten. En hier en daar schemert een maatschappelijke betrokkenheid door. Verwacht daarbij niet dat Tip Jar gelijk op de barricaden springt en de grote boosdoeners een veeg uit de pan geeft in de trant van The Times They Are A-Changing, het zit meer verscholen in de teksten, zo hoor je in White Sands bijvoorbeeld : "Is it a righteous goal saving every soul / In spite of what we learned from history."
Maar er is een nummer dat er voor mij direct bij de eerste beluistering uitspringt. Easy is bepaald niet ingetogen te noemen, ook niet echt folky, maar het is wel een betekenisvol duet tussen Bart de Win en Harry Hendriks, die het ook samen schreven. Harry kleurt het lied met onder meer een zinderende elektrische gitaar en subtiele banjo in. De mannen wisselen hun zangpartijen af en dan klinkt het samen: "And every time the music flows, you and I know where it goes, it's so easy", en denk ik: dat gaat over twee muzikanten die elkaar al heel lang kennen en elkaar perfect aanvoelen, dat moet wel autobiografisch zijn.
Songs About Love And Life On The Hippie Side Of Country dekt eigenlijk de lading van elk album van Tip Jar. Ook dit keer heeft Bart de Win weer heel wat inspiratie gevonden in het leven en de liefde om een paar sterke songs neer te pennen, die tot leven komen in de handen van een stel uitstekende instrumentalisten.
Nijend24 #3 Tip Jar is een liveplaat in triovorm (Bart de Win, Arianne Knegt, Harry Hendriks) die eind september vastgelegd werd bij Nijend24 in Anderen in Drenthe. Voor de fans is dit ongetwijfeld een feest der herkenning, met stukken zoals Back Porch (is er ooit een optreden geweest waarbij dit nummer niet aan bod kwam?), Gemstone Road, of Never Sing The Blues, maar ook de mooie ballades Amsterdam Rain en At The Dance. Die worden aangevuld met een paar liedjes van het nieuwe studio-album, White Sands en Love & Understanding staan namelijk al een hele tijd op het live repertoire.
Het is een echte live registratie geworden, te beginnen met de vraag om applaus voor Tip Jar, vervolgens zijn er de enthousiaste reacties van het aanwezige publiek en een bedankje van Arianne voor het publiek aan het eind. Er is ergens een kuchje te horen, soms wordt er afgeteld, maar wat je uiteindelijk vooral hoort zijn de bekende (samen-)zang, toetsen en gitaar, hier en daar een subtiele ukulelepartij of sprankelende banjobegeleiding. Kortom, het klinkt precies zoals het publiek meestal een concert van Tip Jar in de basisopstelling meemaakt.
Ik ben benieuwd naar hoe Bart en Arianne de opnamen daarvan hebben ervaren, maar eerst wil ik meer weten over de nieuwe studioplaat:
FF: Het t-shirt met dezelfde tekst is er al een hele tijd, vanwaar de keuze om het album de titel Songs About Love And Life On The Hippie Side Of Country te geven?
Arianne: Omdat het dus lastig is onze muziek onder een noemer te vangen, en mensen ons toch altijd blijven vragen wat voor soort muziek we maken, hebben we op een bepaald moment een regel verzonnen die volgens ons goed weergeeft waar wij muzikaal voor staan. Vervolgens hebben we daarmee een logo laten ontwerpen en zijn we T-shirts gaan verkopen. Toen we bezig waren met de opnames voor het nieuwste album verkochten we een shirt aan een leuke jonge man. Toen hij het voor onze neus meteen aantrok, zei Bart: “We zouden jou eigenlijk op de hoes moeten zetten zo!” Aangezien Bart al jaren roept, bij ieder album zo’n beetje, dat hij “niet zo nodig met z’n eigen hoofd op de voorkant hoeft” zijn we dit idee verder uit gaan werken. De tekst op de voorkant van het shirt zou dan de titel van het album zijn. Een beetje een omgekeerde gang van zaken, maar we zijn heel blij met hoe het geworden is, mede door de prachtige foto’s van Ellen van der Doelen-Jeurissen van Tekosa Fotografie.
Bart: Puur het feit dat we nog steeds blij zijn met deze beschrijving én omdat Justin (het model van de cd) het shirt aantrok en ik het idee voor me zag om hem prominent in beeld te brengen.
FF: Kun je iets vertellen over de achtergrond van Creaking Of The Stairs, Colors en Strong Enough?
Arianne: Voor Creaking of the stairs hebben we ons proberen te verplaatsen in een oudere vrouw, inmiddels weduwe, en alleen achtergebleven in het huis waar haar leven zich voor een groot deel afgespeeld heeft. Het gaat over de verwarrende eerste fase van geheugenverlies. Als ik het zing heb ik een bijna fysiek beeld voor me van dat oude huis en die dwalende vrouw, herinneringen en hallucinaties die elkaar afwisselen. Strong enough verwoordt mijn emoties rond het overlijden van mijn vader in 2021. Mijn moeder, mijn zus en ik hebben zijn ziekbed heel intens beleefd, en niet alles is gegaan zoals ik weet dat mijn vader het graag gewild had. Daar worstelde ik mee. Uiteindelijk heb je als mens toch maar zelden de regie over je eigen levenseinde.
Bart: Colors is mijn liefdesverklaring aan Arianne. Simple as that. Colors is als begrip een metafoor voor alles wat ze me geeft.
FF: In o.a. White Sands, Love & Understanding en Wondering Why bespeur ik ook enige maatschappelijke betrokkenheid, hoe belangrijk is de inhoud van een liedje en wat wil je dat mensen onthouden uit je liedjes?
Arianne: We maken ons net als de meeste mensen soms zorgen over de belangrijke vraagstukken van deze tijd. Klimaatproblematiek, oorlog, onderdrukking, discriminatie. Soms hoort de oplettende luisteraar daarvan iets terug in onze muziek. Maar het ligt er, denken wij althans, nooit dik bovenop, en de teksten zijn vaak op meerdere manieren te interpreteren. Dat Back tot the barracks gaat over onderdrukking van homoseksualiteit zal niet iedere luisteraar zijn opgevallen, en Love & understanding klinkt behoorlijk vrolijk voor een liedje over het klimaatprobleem.
Bart: Ik realiseer me dat Engelstalige muziek niet altijd gemakkelijk begrepen wordt. Zeker niet in de letterlijke zin van de tekst. Bij ons is de tekst ook vaak niet zo stipt bedoeld waardoor er hopelijk ruimte is voor de luisteraar om vanuit eigen referentiekader invulling te geven aan de emotie die je kunt voelen bij een liedje. Het is belangrijk dat we zelf menen wat we zingen, zodat de tekst de muziek ondersteunt in plaats van alleen maar andersom. Simpel gezegd is het voor ons belangrijk dat geen woord gelogen is. Dan is overtuigend zingen vanzelfsprekender dan als je niet zeker weet of je het wel meent.
FF: Muziek speelt een rol in ongeveer de helft van de stukken, maar Easy is een bijzonder duet geworden met Harry Hendriks. Jullie kennen elkaar al heel lang en het liedje lijkt daar ook over te gaan, klopt dat en waarom is Harry een onderdeel van onschatbare waarde voor Tip Jar?
Bart: Toen Harry en ik besloten om (eindelijk) eens samen te schrijven was dat een logisch gevolg van bijna dertig jaar samen spelen in allerlei formaties. Met twee pennen en een paar lege vellen papier kwamen we tot de conclusie dat het gevoel dat we met elkaar kunnen lezen en schrijven met geen pen te beschrijven is ;-) En daar zit inderdaad de crux van het liedje. Vanaf dag één voelde het als thuiskomen. Harry is naast een begenadigde gitarist ook een goede zanger, en we hebben inmiddels met z’n drieën een fijne ‘blend’. De meerstemmigheid van Tip Jar is een selling point en Harry kan dat als geen ander mee vormgeven. Naast de onmisbare snaren dus.
Arianne: Daarnaast is Harry altijd goedgehumeurd, wat erg prettig is, aangezien we met z’n drieën heel wat kilometers afleggen in onze bandbus. Bovendien kun je muzikaal goed op hem leunen als de (geluids)omstandigheden op een podium eens wat minder ideaal zijn.
FF: Op de live cd staan natuurlijk heel veel nummers die de fans al kennen, maar wat was de leukste, meest bijzondere of mooiste ervaring bij de opnames daarvan in Drenthe?
Arianne: De mooiste ervaring was voor mij eigenlijk toen we de opnames terughoorden. We hadden niet verwacht dat het zo goed zou klinken. Tijdens de twee concerten (die nodig waren om uit twee versies van een liedje de beste te kunnen kiezen) ben je toch wat zenuwachtiger dan bij andere concerten. Je bent je steeds hyperbewust van alles wat je doet, en wat de anderen doen. Ik dacht bijvoorbeeld dan op driekwart van een liedje: “O jee, dit gaat hartstikke goed, als we nou maar niks fout doen in het laatste stukje.” Dan ben je natuurlijk niet bezig met waar je bezig mee moet zijn. Maar gelukkig is het desalniettemin toch gelukt om echt in onze muziek te kruipen. Het was al met al een geweldige ervaring, en de steun van een flink aantal trouwe vrienden en fans, die in veel gevallen twee concerten uit hebben gezeten, was hartverwarmend. We hebben geloof ik alle hotels en bed & breakfasts in de buurt gevuld dat weekend. We zijn ontzettend blij met deze live cd. We zijn veel dank verschuldigd aan het geweldige team van Nijend24 en aan onze eigen Eric van de Lest, die de opnames gemixt heeft.
Bart: Ten eerste het feit dat een hele club Tip Jar-fans er een weekend van gemaakt hebben om beide concerten mee te maken. Het is ongelooflijk fijn om zo’n support te voelen. Daarnaast was het erg bemoedigend dat de bijzondere omstandigheden van live-opnames, waarin je je iets te veel bewust bent van het feit dat een en ander niet mis mag gaan, er niet voor gezorgd hebben dat we als trio onder de maat gingen opereren. Nog sterker, we zijn er nu nog meer van overtuigd dat we iets speciaals in handen hebben. Het bleek dus niet alleen leuk uit te pakken maar ook een enorme opsteker te zijn. Daarnaast is het fijn om naast de studioplaten een registratie te hebben van de formatie waarmee we de meeste kilometers gemaakt hebben. Vaak vindt een bezoeker van een concert het leuk om een cd te kopen met daarop min of meer de muziek die ze die avond gehoord hebben. Dat kan nu dus.
Op vrijdag 2 december 2022 wordt Songs About Love And Life On The Hippie Side Of Country gepresenteerd in de Ad van Meurszaal van 't Rozenknopje in Eindhoven.
Deuren open: 20:00 uur
Aanvang: 20:30 uur
Tickets via Ik Ben Aanwezig
Meer info over Tip Jar, links naar socials en video's en overige tourdata vind je op: https://tipjar.nl