-door Mirjam Adriaans-
Een liedjesschrijver en zanger uit België die ik al jaren bewonder is Lieven Tavernier. Ik mocht hem al een paar keer live aan het werk zien en zijn bescheiden, maar innemende presentatie in combinatie met wonderschone teksten bezorgen me telkens weer kippevel. Nu heeft hij een nieuwe plaat, Ik Was Daar Ook, met opnieuw prachtige liedjes, maar voor het eerst geen band om zich heen, slechts zijn eigen stem, gitaar en een paar hemelse damesvocalen.
In 2001 stond Jan de Wilde op het podium van Folkwoods in Eindhoven. Leuk optreden en Een Vrolijk Lentelied zorgt altijd voor een goede stemming. Natuurlijk schafte ik zijn album Hè Hè aan. En wat me uiteindelijk nog het meest bijgebleven is zijn de twee liedjes die hij opnam van een zekere Lieven Tavernier. Eerste Sneeuw en Fanfare Van Honger En Dorst smaakten naar meer, dus onthield ik die naam. Een poosje later bleek dat muziekmaat Henk de liedsmid uit het Belgische Gent al eens live gezien had en hij raadde me aan om zeker eens een concert te bezoeken. Ad van Meurs haalde Tavernier maar liefst twee keer naar Eindhoven, eerst in 2006 voor een dubbelconcert met GÖZE (een heel fijn duo, ook uit België) in wat toen nog Muziekcentrum Frits Philips heette, vier jaar later mocht hij in de reeks Ad van Meurs presenteert... nog eens terugkomen bij Meneer Frits. 
Lieven Tavernier in maart 2010 bij Meneer Frits in Eindhoven, foto Ronald Rietman
Mijn verwachtingen waren hoog, heel hoog toen ik Tavernier in 2006 voor het eerst live zag. Eigenlijk kan een concert dan alleen nog tegenvallen, maar dat gebeurde niet, integendeel zelfs. In het verslag elders op deze site lees ik: "Zijn liedjes zijn zo wonderlijk mooi dat je als vanzelf gaat luisteren. Zijn zachte stem, met soms iets breekbaars erin, overtuigt het publiek al snel." Na afloop, nog niet helemaal teruggekeerd op aarde na een prachtig optreden, zei ik tegen hem dat ik al zijn cd's wilde kopen. Zijn antwoord, immer bescheiden: "Zou u dat nou wel doen mevrouw?" Maar ik was overtuigd dat ik daar geen spijt van zou krijgen en ging blij als een kind naar huis met mijn stapeltje. Hij had toen drie albums uit, die ik nog steeds heel graag beluister. Net als de cd's die nog zouden volgen.
Vorige maand kwam bij Folkforum een mailtje binnen dat er weer een nieuw album klaar is, Ik Was Daar Ook. Meteen zie ik reikhalzend uit naar het moment dat het schijfje op de deurmat ploft en besluit ik om de stoute schoenen aan te trekken en deze meester in prachtige teksten te vragen of hij mee wil werken aan deze column. Kort maar krachtig antwoordt hij "uw wil geschiede". En als ik hem na uitgebreide beluistering van de cd mijn lijstje vragen opstuur krijg ik binnen het uur zijn antwoorden terug. Opnieuw kort, maar wel direct ter zake, krijg ik een aardig beeld van zijn muzikale achtergrond:
FF: Wanneer bent u begonnen met muziek maken en kunt u daar iets over vertellen?
Lieven: Begonnen in het middelbaar onderwijs (zeg je dat in Nederland?), op een streng internaat was mijn gitaar mijn vriendje. Goede remedie tegen luidruchtige klasgenoten.
FF: Heeft u ooit in een band gespeeld en zo ja welke?
Lieven: Bands? Eenmaal individualist, altijd individualist. Wel een tijdje bij 'Het Gespuis' en 'De zes van Gent', allebei Gentse collectieven.
FF: Welke instrumenten bespeelt u en welk instrument gebruikt u bij het schrijven van uw eigen muziek?
Lieven: Ik speel alleen gitaar en een heel heel klein beetje piano. En met die gitaar (een stuk of zes) 'maak' ik mijn huiswerk.
FF: Wie is uw grote muzikale held (meerdere antwoorden mogelijk)?
Lieven: Helden heb ik niet, wel mensen die ik bewonder en die me zeker inspireren. Voornamelijk Amerikaanse singer-songwriters: Dylan, John Prine, Townes van Zandt, Gilian Welch, Tim Hardin, Jesse Winchester, et tant d'autres...
FF: Wat betekent folkmuziek voor u?
Lieven: Folkmusic heeft me vooral geholpen om weg te geraken uit 'kleinkunst', wat ik toch ervaren heb als een zeer burgerlijke communicatievorm.
Lieven Tavernier - Ik Was Daar Ook - Geen Tekort GT001/2022
Nog maar eens naar Ik Was Daar Ook luisteren. Hoewel hij al bijna halverwege de zeventig is klinkt Lieven Tavernier nog steeds krachtig. Maar waar een ronduit bevlogen man zijn (protest-)hart uitstortte in een paar dwingende stukken met volledige band op voorganger Verloren In De Tijd (2020) kiest hij nu voor de meest sobere aanpak, die van man met gitaar. En daardoor staan de teksten van die liedjes nog meer voorop dan op zijn eerdere werk.
Maar hij doet het niet helemaal alleen, hij heeft een drietal dames gevonden, Laura De Bruyn, Eva Ackerman en Marijn Thissen, oftewel Les Dames Tavernier, die hem op het merendeel van de liedjes met engelenstemmen begeleiden. Op het eind zelfs in de hoofdrol, als zij een antwoordcouplet zingen op zijn lied Ticket Enkele Reis. En Yves Meersschaert is als trouwe kompaan een enkele keer te horen op piano of orgel.
Melancholie, weemoed en nostalgie zijn vaste ingrediënten van de mooie luisterliedjes van Lieven Tavernier, maar Ik Was Daar Ook herbergt natuurlijk ook weer een stel tekstpareltjes die zich in mijn hoofd nestelen. Als eerste valt Chagall op:
Je kan fan zijn van Black Metal, je haren ravenzwart.
Black Sabbath, Metallica, ook Alice Cooper mag loeihard.
Maar net zo mooi een koolmees en een zwaluw in een stal,
In elk getjilp, in elk gekweel hoor je de kleuren van Chagall.
En vervolgens is er ook nog het a capella gezongen Vergeet Tot Het Einde Nooit Het Feest:
Elke song die ik heb geschreven,
Misschien is elke song niet voor niets geweest.
Ik denk aan John Prine die het mij leerde:
Vergeet tot het einde niet het feest.
John Prine is toch minstens van hetzelfde kaliber als Dylan (die vaker terugkomt in de liedjes van Tavernier, ook op deze plaat). Gelijk denk ik aan I Remember Everything van deze sterke Amerikaanse singer-songwriter die ons helaas is ontvallen in 2020. Prine stond bekend om zijn liedjes over gewone mensen en hun strubbelingen, waar Tavernier ons vaak kennis laat maken met familie of (oude) vrienden uit zijn woonplaats Gent. Allebei maken ze die (soms niet zo) alledaagse personen bijzonder met hun woorden.
In Nancy, William en Ik horen we jeugdherinneringen over een reis met een vriend (William) en een ontmoeting met een meisje uit Canada (Nancy Vanacek). Ze reisde met de twee vrienden mee en een van de tekeningen "die ze maakte waar ze kwam / En die ze dan verkocht / In ruil voor haar eten en drinken" werd bewaard en siert nu de albumhoes. Ja, ook van het verhaal over een backpacktrip van lang geleden weet hij een bijzonder lied te maken.
Covers hoor je niet vaak uit de mond van Tavernier, maar Vondeling is een heel fijne uitzondering op die regel. Het werd geschreven door Gillian Welch, een Amerikaanse dame die ook al zo'n mooie liedjes schrijft. Haar Orphan Girl krijgt een gevoelig mooie vertaling die heel dicht bij het origineel blijft en toch kenmerkend Tavernier is.
Heel soms lijken er wat slordigheden in zijn zang te sluipen, maar dat is niet erg, het maakt hem en zijn liedjes enkel menselijk en biedt een mooi contrast met die prachtige vocalen van Les Dames Tavernier.
Ook het tiende album van Lieven Tavernier is er weer een om te koesteren, Ik Was Daar Ook is een prachtige ruwe diamant in al zijn eenvoud, de vocalen van Les Dames Tavernier vormen de geslepen facetten die het werkstukje alleen maar meer glans geven.
Resten enkel nog een paar vragen, over de titel, het internationale thema dat zich door de plaat vlecht (naast de genoemde singer-songwriters en kunstenaars is er ook nog het lied Arranmore, over een streek in Ierland), waar heeft hij die engelenstemmen eigenlijk gevonden en komt hij nog eens naar ons land?
FF: Ik Was Daar Ook is de titel van het album en van een van de liedjes, hoe heeft u deze titel gekozen?
Lieven: Ik denk dat een muzikant/schrijver (maar hij moet eigenlijk niets. Hij moet alleen proberen goed werk te leveren) een (hoe bescheiden) getuige zou moeten zijn van zijn tijd. Geen egotripper die zijn of haar leed zo verschrikkelijk groot vindt, maar vooral oog heeft voor die mensen die geen aandacht krijgen, wegens volstrekt onbelangrijk voor wie in de schijnwerper zo nodig moet staan. Dan wil ik degene zijn die hen een stem geeft.
FF: En wellicht heeft dit met het voorgaande te maken: er lijkt een internationaal thema door de plaat te lopen, ik noem Marc Chagall, Gilian Welch, John Prine, Arranmore en Nancy Vanacek, die allemaal op een of andere manier in een lied terecht zijn gekomen, kunt u daar iets over zeggen?
Lieven: Blij met je opmerking. Ja, zoals je niet alleen een berg beklimt, maar geholpen wordt door vele sherpa's die je naar omhoog brengen. Die sherpa's zijn de mensen die je inspireren en wat moet 'kunst' meer doen dan inspireren? Het zijn de anderen die je hoger tillen, die je een weidser uitzicht bezorgen, die je verder laten kijken. Af en toe (of veel) moet je naar de Tower of songs (van Cohen) gaan. Daar zitten al die muzikanten en schrijvers.
FF: U heeft een mooi achtergrondkoor gevonden in Les Dames Tavernier, hoe heeft u ze ontmoet en wat heeft u doen besluiten om een album met enkel gitaar, stem en drie backing vocals (en een vleug toetsenwerk) op te nemen?
Lieven: Les Dames Tavernier zijn violistes in het klassiek orkest 'Room 13 Orchestra' met wie ik een vroegere plaat maakte 'Oude Regenbogen'. Het was het idee van producer Yves Meersschaert om hen te laten zingen.
Het idee om een 'sobere' plaat te maken, kwam van mijn zoon, aka Froze, Nederlandstalige rapper, die vond dat ik nu eindelijk een plaat mocht maken met de soberste begeleiding. Ik durfde het niet aan om dat solo te doen, en was onder de indruk van The Webb Sisters die Cohen zo mooi begeleiden. En inspiratie was ook The American Recordings van Cash die zijn songs herleidde tot een minimum.
FF: En tenslotte: staan er nog cd-presentaties gepland in Nederland?
Lieven: Ik wou dat ik in Nederland kon spelen. Dat is een aantal keren gebeurd in het verleden.
Op dit moment staan er geen concerten van Lieven Tavernier aangekondigd. Het album is wel te bestellen via de website van Tavernier: http://www.lieventavernier.be.