-door Mirjam Adriaans-
Mooie luisterliedjes, ik kan er geen genoeg van krijgen en ben altijd blij als iemand me weet te raken met een sterke tekst, een fijne stem of een heerlijke melodie. Margot Merah (een helft van folkduo The Lasses) had eigenlijk geen plannen om een solo-album te maken, toch verschijnt deze maand haar debuut Take Heart, dat ik alvast mocht beluisteren. Het bevat veel eigen werk dat zonder meer voldoet aan bovenstaande criteria, dus wil ik meer weten over haar muzikale achtergrond en deze plaat.
Hoewel Margot Merah (artiestennaam van Margot Limburg) al een jaar of twintig actief is in de muziek en diverse keren door onder meer Australië en de VS toerde, maakte ik pas kennis met haar door haar samenwerking met Sophie ter Schure in The Lasses, een duo dat inmiddels een jaar of tien bestaat en waarvan in het najaar een nieuw album verwacht wordt. Zij ontmoetten elkaar bij Mulligan's in Amsterdam waar ze regelmatig speelden en sinds een jaar of zes ga ik graag kijken en luisteren als ze in mijn buurt optreden, want die stemmen van Sophie en Margot klinken wel heel fraai samen.
Eerst waren het vooral de traditionele liedjes die opvielen, hun repertoire bevatte niet de bekende Ierse meezingers, maar vooral mooi Schots materiaal dat je hier niet zo vaak hoort. Vervolgens sloop daar steeds meer eigen werk in, en een van die eigen stukken was Hunter Moon van het prachtige album Undone (2019). Het werd geschreven door Margot Limburg en als ik het me goed herinner hoorde ik dat voor het eerst toen ze onder haar artiestennaam Margot Merah te gast was bij Aidan's Songwriter Night in de Rozenknop in Eindhoven.
Toen de coronapandemie ervoor zorgde dat optreden niet of nauwelijks meer mogelijk was, ondernam Margot net als zovelen online initiatieven, ze deed streams (via Zoom) en vroeg enkele bevriende muzikanten om op afstand een duet met haar te maken. Niks professioneels, gewoon met een telefoon en laptop en uiteraard een paar mooie stemmen, akoestische gitaar, ukulele of mondharmonica. En dat levert een paar heel aardige videoclips op. De mooie resultaten (met Kathryn Claire, John Flierman, Danny Guinan, Ellen Tackenkamp, Gitta de Ridder, Eric De Vries en Loes van Schaijk) en nog een paar andere filmpjes kun je bekijken via haar website (www.margotmerah.nl) of Youtubekanaal.
Tijd om eens wat nader kennis te maken met haar muzikale achtergronden.
FF: Wanneer ben je begonnen met muziek maken en kun je daar iets over vertellen?
Margot: Ik ben begonnen met blokfluit op de lagere school, ik weet niet meer precies hoe oud ik was. Zes? Toen ik een jaar of zeven was wilde ik graag piano leren spelen. Wij hadden thuis een orgel waar mijn vader op speelde en dus werd het orgelles. Er was echter een wachtlijst en tijdens die wachttijd stond er een advertentie in de krant van de lokale fanfare. Ze zochten nieuw bloed. Ik heb me aangemeld en leerde trompet spelen. Een paar maanden later was er plek bij de orgelleraar, dus toen ging ik toch ook nog op orgelles. Veel klassiek maar ook popmuziek en zelf uitzoeken van liedjes, heel divers. Bij de fanfare heb ik nog een klein poosje althoorn gespeeld en een aantal jaren altsaxofoon.
Tijdens mijn studie kreeg ik een gitaar en ging ik mezelf begeleiden. Ik schreef altijd al gedichten en dat werden toen liedjes.
FF: Heb je ooit in een band gespeeld en zo ja welke?
Margot: Met mijn buurmeisje deed ik af en toe een ‘revue’ voor onze families maar we waren niet echt een band. Na mijn studie heb ik jarenlang in duo Sunflower gespeeld. We speelden veel op straat en op kunstmarkten, iedere zondag op de Kunstmarkt op het Spui in Amsterdam. We hebben veel gereisd, door Europa en een aantal keren in Australië. Verder speelde ik af en toe in gelegenheidsbandjes met vrienden.
FF: Welke instrumenten bespeel je?
Margot: Zang, gitaar en verder heel kleine beetjes mondharmonica, piano, ukulele, bodhrán, shrutibox, basgitaar (hoewel dat al heel lang geleden is!). Maar eigenlijk speel ik die instrumenten met name om mezelf te begeleiden tijdens het zingen.
FF: Welk instrument gebruik je bij het schrijven van je eigen muziek?
Margot: Heel verschillend, vaak gitaar, maar ook ukulele of piano. En soms schrijf ik helemaal zonder instrument. Dan kan ik me helemaal vrij voelen in wat ik schrijf, omdat ik dan niet gebonden ben aan ‘daar waar de muziek naartoe gaat’.
FF: Wie is je grote muzikale held (meerdere antwoorden mogelijk)?
Margot: Dat wisselt nogal. Vaak heeft een bepaalde artiest een tijd lang een enorme aantrekkingskracht. En dat kan dan later weer een beetje over gaan. Op dit moment ben ik bijvoorbeeld helemaal weg van Anaïs Mitchell. Geweldige songwriter en vrijwel alles wat ze doet maakt diepe indruk. Een poosje geleden was het Glen Hansard. Alles was hij schreef leek precies over mij te gaan en ik kon bijna niks anders luisteren of spelen. Behalve dit soort ‘crushes’ is Suzanne Vega altijd een heldin geweest. En Luka Bloom. En ik kan ook nog steeds nieuwe dingen ontdekken in Bob Dylan. David Francey, Karine Polwart… ik heb nogal wat helden!
FF: Wat betekent folkmuziek voor jou?
Margot: Verhalen. Ellende, vreugde, alledaags leven, humor. Je vindt het allemaal in folkmuziek. Voor iedere gemoedstoestand is wel een mooi folklied. Vaak zitten teksten heel simpel maar mooi in elkaar. En alles kan in folkmuziek. Eén akkoord en 20 coupletten, liedjes zonder refrein of zonder rijm, eindeloos herhalende regels tekst of zonder betekenis, het maakt niet uit, alles kan. Bovendien, niets verbindt zo als folkmuziek. Als je op folksessies kijkt, zie je arm/rijk, jong/oud en alle sociale lagen van de bevolking door elkaar. Het is eigenlijk grenzeloos. Ik leer er heel veel mooie nummers en mooie mensen kennen. Soms heb ik een enorme klik met iemand die ik helemaal niet ken en daarna nooit meer zie. Maar op het moment dat je samen lekker zingt en speelt, is het je beste vriend.
Margot Merah - Take Heart - eigen beheer
En dan over naar het nieuwe album Take Heart, dat verpakt wordt in een hoesje met hartjes. De online initiatieven van Margot Merah in 2020 leiden tot het idee om een album op te nemen met haar eigen werk. Ze vraagt Alan McLachlan om hulp en zo gezegd zo gedaan. Of toch niet? Als de liedjes zijn uitgezocht en de basis opgenomen komt er nog meer tegenslag in de vorm van kanker. Margot gaat het medische circuit in, Alan gaat verder aan de slag met het materiaal.
Gelukkig bleek behandeling mogelijk en kan Margot ruim een jaar later weer verder met haar muzikale plannen. De albumtitel Take Heart lijkt me dan ook niet toevallig, een hart onder de riem kan Margot zelf goed gebruiken, maar iedereen zal daar inmiddels wel behoefte aan hebben.
En een hart onder de riem is precies wat deze plaat is geworden. Een heel fijn album met mooie liedjes, niet direct persoonlijk (dat is niet haar stijl), maar toch herkenbaar en liedjes waar je je goed bij voelt. Wellicht ook dankzij de sterke begeleiding van multi-instrumentalist McLachlan, Gerco Aerts (bas), Eilidh Martin (cello) en Allen Hunter (contrabas), maar uiteindelijk is het toch vooral die prettige lichthese alt van Margot die me met plezier doet luisteren.
Ter vergelijking luister ik naar twee versies van Hunter Moon, dat nu op Take Heart soberder klinkt dan op Undone van The Lasses drie jaar geleden, maar toch zeker zoveel indruk maakt. Met enkel die ene stem, donkere bas, een vleugje elektriek en subtiele tinkelingen (hoor ik daar nou zowel piano als klokkenspel?) als sfeermakers tegenover akoestische gitaar, bodhran, piano en twee vocalen in de wat voller klinkende eerdere versie, arrangement en productie kunnen heel wat verschil maken blijkt wel.
Hoe vaker ik luister hoe mooier het album wordt en telkens weer hoor ik andere fijne details, soms een gitaar, dan weer een prachtige intro (Bowley's Dance met theremin en cello, kippevel!), een lekkere banjo of gewoon een ontspannen bas en altijd weer die mooie fijne altstem. Er is zoveel te horen terwijl de insteek over het geheel genomen vrij ingetogen is. Al is er hier en daar ruimte voor wat uitbundigheid, zoals in het licht naar country en bluegrass neigende Tears, met sprankelende banjo en veelzeggende opening:
those tears they don’t mean much
but we know the silence does
speak a thousand words
that ever were unspoken
Toch staan er vooral mooie luisterliedjes op deze plaat, zoals Standing Still en Calling You On, maar ook Calliope spreekt me aan:
and we cannot comprehend
no one knows what lies in store
will the stormy winds die down
if the boat will reach the shore
autumn in Crow Valley
En voor wie het nog niet wist: Calliope is, behalve de titel van een liedje, ook de muze van welsprekendheid en epische poëzie, een muze die wel invloed gehad moet hebben op het werk van Margot Merah. Want Take Heart wordt bij elke luisterbeurt mooier, waarmee ze bewijst dat ze prima op eigen muzikale benen kan staan.
Hoog tijd om eens wat vragen over het album te stellen:
FF: Met de kennis van nu is Take Heart in meerdere opzichten een logische titel voor het album, had je die al meteen in je hoofd en kun je iets zeggen over hoe je die hebt gekozen?
Margot: Toen ik begon met de opnamen had ik nog geen titel, ik speelde met de titel NINE omdat het de negende cd is die ik maak. Maar ik wist het eigenlijk nog niet. Toen ik herstellende was en weer heel voorzichtig met opnames en zo bezig was, kwam het in een gesprek met mijn vriend op (hij is Amerikaans). Ik sloeg er meteen op aan. Zo’n mooi begrip, aanmoedigend, troostrijk. Voor mezelf maar ook voor de situatie in de wereld. Het ziet er soms zo hopeloos uit allemaal. Corona en de maatregelen, maar ook de steeds groter wordende politieke en sociale verdeeldheid. Take Heart is een aanmoediging, steun, troost.
FF: Alan McLachlan heeft een groot aandeel gehad in de totstandkoming van het album, hoe heb je hem leren kennen en waarom ben je juist met hem gaan samenwerken?
Margot: Ik ken Alan al meer dan 25 jaar. Ik leerde hem kennen in Mulligans waar ik zo ongeveer alle muzikanten die ik ken heb leren kennen. Ik vind zijn manier van muziek maken heerlijk. Ik weet niet precies hoe ik het moet zeggen, maar het is altijd passend, vol gevoel, origineel, sfeervol. En hij gaat echt voor de muziek. Hij heeft op Pinkpop gestaan en in de Heineken Music Hall en weet ik veel waar. Maar als ik hem vraag om in een huiskamer voor 10 man te gaan staan, doet-ie het ook. Er is niemand waar ik me op een podium zo veilig bij voel als bij hem. Ik kan alles fout doen, of anders dan we afgesproken hebben, ik kan akkoorden vergeten of halve coupletten en hij staat er heel rustig naast met een glimlach en zorgt dat het publiek er niks van merkt.
Bovendien heeft hij me altijd gesteund in het maken van mijn eigen muziek. Dus toen ik het idee kreeg om deze cd te maken, dacht ik meteen aan hem. Hij is ontzettend goed, gaat voor het gevoel en ik voel me heel vertrouwd bij hem.
FF: Er zijn een paar stukken die me in het bijzonder aanspreken, Calliope, Bowley's Dance (met een prachtige intro!), Twirl en Calling You On, wat is de achtergrond van die liedjes?
Margot: Wat leuk om te lezen! Calliope en Bowley’s Dance gaan eigenlijk allebei over het gevoel dat het goed is zoals het is. We vinden het soms moeilijk in het ‘nu’ te leven. We plannen alles dicht, vakanties, banen, financiële zekerheden. Soms lukt het me om te denken ‘het is goed zo’. Sinds mijn ziekte lukt dat veel vaker dan daarvoor trouwens. Maar deze liedjes zijn ervoor geschreven, dus blijkbaar lukte het toen ook af en toe.
Twirl heb ik geschreven toen een vriendin enorm twijfelde in de liefde. Iedereen weet dat je af en toe een compromis moet sluiten als je besluit met iemand je leven te delen. Maar waar ligt de grens? In hoeverre mag je van een partner vragen dat hij of zij verandert? Over dat soort vragen en twijfels gaat het.
Calling You On is een heel speciaal nummer geworden omdat het gaat over iemand die heel ziek wordt op het moment dat ze niet gelukkig is. Het is een aanmoediging om niet altijd jezelf weg te cijferen, om anderen niet altijd voor te laten gaan. Misschien denken ze. dat ze nog wel tijd hebben om iets te veranderen. Maar soms is er geen later. Het werd extra speciaal nadat ik zelf kanker kreeg, hoewel ik toen helemaal niet ongelukkig was. Het voelt als een reminder om in het nu te leven. Ik heb bij het nummer een video gemaakt met mooie, lieve en sterke vrouwen, óók mijn artsen uit het ziekenhuis en ik heb het op Wereldkankerdag uitgebracht. De reacties waren overweldigend, veel mooie verhalen en lieve berichten. Dat betekent heel veel voor me.
FF: Je hebt twee stukken van anderen opgenomen, Victory Girl (van Timothy Hull) en If I Go (Gregory Alan Isakov), zaten ze gelijk in je eerste selectie en kun je er iets over zeggen?
Margot: Ja, die zaten er meteen bij. Er zaten meerdere covers bij, maar alleen deze twee zijn het uiteindelijk geworden, omdat ik met beide nummers een band heb die verder gaat dan de tekst of het gevoel van het liedje. Ze roepen verhalen op. Allebei zijn het prachtige nummers met heel veel verschillende lagen en – ik denk daardoor – verzamelen ze hun eigen verhalen van mensen.
Een vriendin in Amerika verzorgde een 92-jarige dementerende vrouw. Op een dag zong ze het nummer Victory Girl, waarop de vrouw zei ‘ik ben een Victory Girl’. Ze bleek getrouwd te zijn met een militair die in de Tweede Wereldoorlog had gevochten. Ze had hem voor vertrek beloofd te zullen trouwen als hij terug kwam. Timothy en ik hebben toen snel een opname gemaakt van het nummer. Daar luisterde ze iedere dag naar en ze wilde het leren zingen. In haar dementerende toestand sprak ze soms nog met haar overleden echtgenoot en ze heeft hem zelfs ‘verteld’ dat ze een nieuw lied had geleerd. Ik vind het geweldig dat een lied zo veel kan betekenen voor iemand. Het was heel speciaal om dat te horen en een bijdrage te kunnen leveren aan geluksmomenten van die mevrouw die we helemaal niet kennen.
If I Go is een verhaal waar iedere keer weer een stukje aan toegevoegd wordt. Een taxichauffeur in Portland die een liedje voor ons speelde waardoor ik Gregory Alan Isakov leerde kennen. Een sessie in Amsterdam waar ik If I Go speelde, wat gefilmd wordt door een gemeenschappelijke vriend die het opstuurt. Een huisconcert waar ik samen met de drummer van zijn band speel. Een concert in Paradiso waar ik hem ontmoet. Een huisconcert waar ik zijn vriend ontmoet die samen met hem If I Go had geschreven. Kun je het nog volgen? En uiteindelijk blijkt die vriend op zijn telefoon het filmpje te hebben waarop ik dat nummer zing, twee jaar eerder in Amsterdam. Bizar!
Twee voorbeelden dus van hoe muziek reist en verbindt. Dat vind ik geweldig.
Voor de presentatie van Take Heart in Amsterdam zijn alleen voor de avond nog enkele kaartjes beschikbaar, maar er staan nog meer optredens gepland voor Margot Merah, bijgestaan door multi-instrumentalist Alan McLachlan en bassist Gerco Aerts. Tourdata 2022:
13 februari - Roode Bioscoop, Amsterdam(trio) 16.00 (UITVERKOCHT)
13 februari - Roode Bioscoop, Amsterdam(trio) 20.00 https://www.roodebioscoop.nl/margot-merah-take-heart
20 februari - De Barg, Boskoop (trio) http://debarg.nl/agenda/
27 februari - Lewinski, Sneek (trio) https://lewinski.stager.nl/web/tickets/111144673
7 april - Vredeskerkje, Bergen (trio) https://www.vredeskerkje.nl
19 mei - Koloniekerkje, Wilhelminaoord (trio) https://www.koloniekerkje.nl/agenda/
Meer weten over Margot Merah en haar muzikale activiteiten, kijk dan op haar website (www.margotmerah.nl) of social media, Facebook: https://www.facebook.com/margotmerah/.