-door Mirjam Adriaans-
Bij de maandelijkse sessies van de Mannen met Baarden worden ontspannen (vooral Amerikaanse) folkliedjes gezongen en gespeeld rond de stamtafel van een fijne kroeg. Een daarvan is de Rozenknop in Eindhoven, waar ze in oktober tussen de lockdowns door hun album Blue Mountain Trail presenteerden. Bart van Asten en Martijn Kuijten vormen het kernduo en waren bereid om een paar vragen te beantwoorden.
Toen Bart van Asten en Martijn Kuijten met hun maandelijkse sessiereeks Rootsclub Mannen met Baarden begonnen in de Rozenknop in Eindhoven besloot ik om eens een kijkje te gaan nemen. Niet om zelf mee te doen, ik ben een luisteraar en geen muzikant, maar ik wilde wel eens weten hoe dat ging. En dat was me toch een leuke avond!
Normaalgesproken zit ik bij een concert te luisteren op een stoel in een grand café, zaaltje, of theater en heb ik er een hekel aan als andere bezoekers meer aandacht hebben voor de eigen gesprekspartner dan voor de muziek. Maar als de Mannen met Baarden aan de stamtafel gaan spelen zitten de stamgasten gewoon daarnaast aan de bar en kletsen over vakantie, voetbal of andere dagelijkse perikelen.
De Mannen (en vrouwen, die mogen ook meedoen) druppelen binnen, pakken hun instrumenten uit, bestellen een drankje en gaan even kort overleggen wat ze spelen. De een heeft muziek- of tekstbladen voor zich liggen, de ander doet het uit zijn hoofd. De sfeer is ongedwongen en aangezien de Mannen met Baarden een gezamenlijke voorliefde voor Amerikaanse folk delen hoor je volop akoestische gitaar, mandoline, banjo en mondharmonica voorbijkomen, maar elk instrument is welkom, klarinet, sax, viool en accordeon, een doedelzak en zelfs een erhu (een Chinees snaarinstrument) waren al eens te gast.
Als ze beginnen te spelen wordt het zeker niet stil, maar ze werken rustig door hun materiaal heen, soms maant een gast tot stilte, tot het moment dat iemand aan de bar ineens wat bekends hoort of er eentje een verzoekje roept dat in het repertoire past. Dan wordt er meegezongen door de hele kroeg en als er plek is waagt een enkeling zelfs een dansje. Wild Horses van de Stones is een absolute publieksfavoriet, maar I Saw The Light (Hank Williams) of Will The Circle Be Unbroken (een hymne die door A.P. Carter van de Carter Family werd aangepast en aan het folkrepertoire toegevoegd) krijgen meestal ook wel wat stemmen mee. Dan wordt de avond voor mij magisch, als al die verschillende bezoekers die niet voor deze sessie gekomen zijn elkaar vinden in dat ene nummer, waarvan ze niet eens altijd de tekst kennen, maar wel de melodie. Dat gebeurt niet bij elke sessie, maar wel regelmatig, dus zie ik telkens weer uit naar de volgende. Zeker nu de laatste alweer zo'n twee jaar geleden is vanwege alle maatregelen rond een zeker virus.
Eerder mailde ik al met Bart van Asten over zijn muzikale carrière, dat kun je hier nog nalezen, maar hoe zit het eigenlijk met Martijn Kuijten? Door de jaren heen heb ik hem in diverse bands zien spelen, maar ook solo (hij maakte onder meer een paar liedjes over bekende dorpsfiguren), hij maakte mooie videoclips voor o.a. Ad van Meurs (Easy Riders Van De Peel) en Tip Jar (o.a. Kiss Me, Go On To Get Lucky) en het artwork voor het nieuwe album van de Mannen met Baarden (dat zowel op cd als op elpee verkrijgbaar is) maar hoe is hij muzikant geworden?
FF: Wanneer ben je begonnen met muziek maken en kun je daar iets over vertellen?
Martijn: Ik ben begonnen met gitaar spelen toen ik een jaar of 16 was. Ons pap speelde in een ver verleden klarinet en ook mijn zusjes speelden instrumenten, maar ik speelde vooral buiten. Ik was altijd wel heel geïnteresseerd in muziek, maar had geen zin om naar de muziekschool te gaan. Want dan kreeg je eerst blokfluitles en dat vond ik maar niks. Ik reed liever op mijn skateboard door de straten.
Maar toen ik een jaar of 15 was luisterde ik veel grunge en indy/noise bands als Nirvana, Fugazi en Operation Ivy. Dit stimuleerde mij samen met een goede vriend om een gitaar op te pakken. Ik vond boven op zolder de oude gitaar van ons mam. Zo’n Egmond met twee palmbomen erop. Ik kocht al snel een elektrische gitaar en via Nirvana (MTV unplugged) raakte ik zonder dat ik dit toen wist beïnvloed door folk. Kurt Cobain die My Girl zong. Jaren later ondervond ik dat dit lied eigenlijk Black Girl/In The Pines heette en geschreven was door Lead Belly.
In de jaren die volgden speelde ik een tijdje reggae en soms met vrienden wat indy/noise, maar die akoestische gitaar had toch mijn voorkeur.
FF: Heb je ooit in een band gespeeld en zo ja welke?
Martijn: Ik heb in verschillende bands gespeeld waaronder: Autumnsun en Op zoek naar Johan.
FF: Welke instrumenten bespeel je?
Martijn: Akoestische gitaar en soms probeer ik wat banjo, mondharmonica en piano te spelen, maar voornamelijk akoestische gitaar.
FF: Welk instrument gebruik je bij het schrijven van je eigen muziek?
Martijn: Akoestische gitaar en piano
FF: Wie is je grote muzikale held (meerdere antwoorden mogelijk)?
Martijn: Guy Clark, John Prine, Gerard van Maasakkers, Daniel Lohues, Alex Roeka, Jeff Buckley, Christof van der Ven, Olafur Arnalds, Laura Marling, Ray Lamontagne, Ryan Adams, Damien Rice, Fionn Regan, Conor Oberst (Bright Eyes), Justin Townes Earle, Bob Dylan en Neil Young.
FF: Wat betekent folkmuziek voor jou?
Martijn: Folkmuziek is tijdloos. Het zijn verhalen en melodieën die van generatie op generatie zijn overgedragen. Ze hebben als het ware hun tijd overleefd en leven door in het spel van volgende generaties. Ze leren ons iets over de tijdloze strijd van het (menselijk) bestaan en brengen mensen al jaren dichter bij elkaar. Het is de muziek van de straat, het verhaal van gewone mensen.
Mannen met Baarden - Blue Mountain Trail - eigen beheer
En dan over naar het nieuwe album, Blue Mountain Trail. Dat zal waarschijnlijk geen officiële jaarlijstjes gehaald hebben, want daarin staan meestal platen die ongekend virtuoos zijn, uniek, genre-overstijgend, beste werk ooit, vernieuwend of wat je ook verder maar aan superlatieven kunt verzinnen en dat zijn nou net niet de criteria die bij de Mannen met Baarden passen. Wat wel bij ze past is passie en liefde voor de muziek die ze maken.
Dus verdient Blue Mountain Trail een plekje in menig platen- of cd-kast, want het is gewoon een mooi album, een plaat die je opzet om even lekker bij te komen na een drukke dag of als je die heerlijke liedjes uit die maandelijkse sessies nog eens wilt horen. Opname en mix was in de kundige handen van Ankie Keultjes en Eric van de Lest masterde dat tot een fijn klinkend geheel. Er wordt vakkundig en door sommigen ronduit goed gespeeld, de repertoirekeuze is veelal heel herkenbaar (zeker als je van Amerikaanse folk en gospels houdt zoals ik) en de stemmen klinken lekker ongepolijst. En wie houdt er nou niet van I'll Fly Away (een hymne van Albert E. Brumley die al opgenomen werd door o.a. The Kossoy Sisters, Johnny Cash, Alison Krauss & Gillian Welch, zelfs Bob Marley verwerkte het in zijn Rastaman Chant) of I Saw The Light (Hank Williams)? En publieksfavoriet Wild Horses mag dan wel van de Stones zijn, de Mannen met Baarden geven er hun eigen folky invulling aan (met o.a. mandoline en viool). Net als aan Moon Over The Wing van Watchman Ad van Meurs, dat ook al prima in het repertoire past met een tinkelende mandoline, en hoor ik daar ook nog ergens een sax voorbijkomen?
Bij de meeste nummers is de leadzang in handen van Bart van Asten, met een paar uitzonderingen, waaronder de vrolijke traditional Cumberland Gap (een bergpas waar flink wat strijd om geweest is) met vocalen van mandolinist Karel van Bokhoven en het enige eigen nummer, Out To Sea, dat zo als gospel door het leven zou kunnen gaan. Martijn Kuijten schreef het stuk op vakantie in Engeland, er was iets met een gebroken snaar en geen muziekwinkel te vinden, dus bleef het bij een alternatieve stemming en twee akkoorden met een eenvoudige tekst die naadloos aansluit bij al die andere fijne gospels en folkliedjes. Voor mij is Blue Mountain Trail een heerlijke herinnering aan al die mooie maandelijkse donderdagavonden in de Knop en een album dat de broodnodige rust geeft in een hectische wereld.
Tenslotte heb ik nog een paar vragen over de Mannen met Baarden en het album Blue Mountain Trail, Bart en Martijn besluiten om gezamenlijk antwoord te geven:
FF: Over het begin hebben jullie me al eens het een en ander verteld (zie hier), maar hoe is de naam Mannen met Baarden ontstaan en zijn er, behalve jullie twee, nog meer leden die er vanaf het begin bij waren?
Bart en Martijn: Wij waren van zins om folkliedjes te gaan spelen en zingen, waarbij anderen aan konden sluiten en waarbij een Ierse pub ons voorbeeld was.
In de 70’er jaren hadden alle folkies een baard. Wanneer je die als man niet had, hoorde je er niet bij. De vrouwen hadden lange haren in een grote vlecht geplooid en droegen zelfgebreide vesten.
Toevalligerwijs hadden wij, toen we elkaar ontmoetten, aangezichtsbeharing, een baard! Zo zijn wij snel op de naam Mannen met Baarden gekomen.
In het begin speelden wij met zijn tweeën, zonder versterking en met schemerlamp en tafelkleed, op verschillende plekken in de omgeving organiseerden wij “kun je meedoen? Doe dan mee” avonden. Hier is de Rootsclub uit ontstaan. Onder deze naam hebben we een plaatje opgenomen met Karel van Bokhoven op mandoline en Marc Lemmen op bas. De liedjes zijn opgenomen, zoals we ze rond de tafel speelden. Instrumenten en zang integraal, dit alles om een levendige weergave te bewerkstelligen. Verschillende muzikanten van de Rootsclub hebben later een partij ingespeeld of gezongen.
Later werd met Karel en Marc een bandje gevormd, Mannen met Baarden on stage. Met lichte versterking.
FF: Blue Mountain Trail doet al snel aan bluegrass denken, waarom hebben jullie voor deze albumtitel gekozen?
Bart en Martijn: Op de voorkant van de hoes van het album staat een “Still” uit een 8 mm film van The Blue Mountains in Australië. Deze film is door Martijn gemaakt toen hij in 2005 daar op reis was.
Dit beeld staat voor het pad waarover onze levens hebben gelopen.
Blue Mountain wekt weemoed en verlangen op. Het dal onder aan de berg heeft een blauwe gloed in zich. Trail veronderstelt een reis. Vandaar de naam.
FF: De eerste drie nummers staan al op de eerder uitgebrachte EP Rootsclub Mannen met Baarden Vol. 1 (2018), wat is de reden dat 500 Miles, Louis Collins en Little Maggie ook op het album terecht zijn gekomen?
Bart en Martijn: De eerste drie liedjes, die ook op de EP stonden, waren een neerslag van een paar jaar samen spelen. En wij waren van mening dat deze liedjes pasten bij de ontwikkeling die we door de jaren hadden doorgemaakt.
FF: Het album is opgedragen aan Ad van Meurs aka The Watchman, wiens kenmerkende slide ook nog te horen is op de plaat, en Moon Over The Wing is door hem geschreven, wat is zijn invloed geweest op jullie als muzikant en op de Mannen met Baarden?
Bart en Martijn: Ad was voor ons beiden een vriend. In het verleden hebben we vaak met hem samengewerkt, samengespeeld en Martijn heeft verschillende video’s voor hem gemaakt.
Ad was een goede ambassadeur voor ons en voor rootsmuziek in de regio.
Wat wij enorm in Ad waardeerden was dat het hem altijd om de muziek ging. Wanneer hij met ons samenspeelde ging hij daar volledig voor, zo speelde hij die kenmerkende slide partijen in Louis Collins en Little Maggie. Hij is altijd blijven doen waarvan hij vond dat hij dat moest doen. Dat is voor ons nog steeds een grote inspiratiebron.
FF: En er staan maar liefst twee stukken op van Hank Williams, wat maakt zijn liedjes zo bijzonder voor jullie?
Bart en Martijn: Hank Williams heeft, hoe jong hij ook was, een heel arsenaal aan doorleefde smartlappen geschreven. Alleen de titels van zijn liedjes spreken al boekdelen, evenals zijn sterfdatum: 01-01-1953. (1953 is het geboortejaar van een van ons).
Zijn liedjes zijn metaforen voor het leven zoals dat zich voor ieder van ons kan voltrekken. Smartlappen die het countryrepertoire een bepalend gezicht hebben gegeven. En gewoon, heerlijk om te spelen.
Meer weten over Martijn Kuijten: http://martijnkuijten.nl/wordpress/, de Mannen met Baarden vind je op Facebook: https://www.facebook.com/Rootsclubmannenmetbaarden. Via die kanalen kun je ook contact opnemen als je een cd of elpee wilt. En zodra het weer mag zullen de mannen natuurlijk graag plaatsnemen rond diverse stamtafels in de regio om dat lekkere repertoire keer op keer weer te laten horen samen met gelijkgestemde muzikanten, schuif aan of ga luisteren!