-door Mirjam Adriaans-
De groepsnaam MISST zal bij de meeste folkliefhebbers geen belletje doen rinkelen, maar als ik zeg dat Elly Aerden een van de zangeressen is zal er ongetwijfeld een lichtje opgaan. Die kennen we van onder meer Eléonor, Mairan, Bodixel en nog tal van andere projecten. Afgelopen week verscheen MISST.EU, het debuutalbum van deze groep en Elly bleek, samen met groepsleden Jan Van Rossem en Liesbet Van Reeth, bereid om wat vragen rond dit project te beantwoorden.
Een tijd terug kwam er een promo binnen van een single, Vor í Vaglaskógi, gezongen in het IJslands door de groep MISST, in 2016 opgericht door leerlingen en leerkrachten folkzang aan de muziekacademie van Sint-Niklaas in België. In de bijgeleverde info lees ik: "MISST ontstond in 2016 toen 5 zangers samenkwamen om a capella te zingen. De 4 ‘Misses’ en 1 ‘MissTer’ zingen nummers van over de hele wereld. Ze vertegenwoordigden Vlaanderen op het Busker Festival in Ferrara (Italië), waarna een nieuw idee ontstond: een project rond Europese streektalen."
Dat verklaart de groepsnaam en de single bleek de eerste voorbode van een nieuw album, MISST.EU geheten, dat opgenomen werd nadat ze een paar jaar samen hadden gezongen en opgetreden. Al luisterend ga ik op reis, kriskras door Europa, van Frankrijk naar Zweden, van Oost-Europa naar 18de eeuws Ierland, via de warmbloedige Hongaarse poesta naar de schoonheid van de bossen van IJsland, met uitstapjes naar Portugal en thuisland België, om te eindigen in een mooi Nederlands kleinkunstlied van Bram Vermeulen. Er komen fijne stukken voorbij die bekend zijn uit het repertoire van onder meer Malicorne (Marions Les Roses, met mooie a capella intro), Muszikás (Repülj Madar, met de fluit van Jowan Merckx als mooie aanvulling op de stem en elektrische gitaar, door Jorg D'Hondt, voor een scherp randje), Le Mystère des Voix Bulgares (het stomende Ergen Deda, dat hier bijna Scandinavisch aandoet) of Chieftains, Mary Black en noem ze maar op (Mo Ghile Mear, percussie, door Merckx en producer Nicolas Delépine, en een vleugje koper door Sam Vloemans maken het bijzonder), maar ook nieuwer werk, zoals van de IJslandse groep Kaleo (de single Vor í Vaglaskógi) en van het Franse Duo Brotto-Lopez (Sensualitat is een sterke cover van hun prachtige Occitaanse lied La Candela).
Bindende factor? Dat is de fraaie samenzang van die vier dames en die ene heer, die zich al dit materiaal eigen hebben gemaakt alsof het speciaal voor hun geschreven werk is. Regelmatig kruipen de tintelingen door mijn lijf, kippevel krijg ik van een paar a capella stukjes en de begeleiding staat toch grotendeels in dienst van het mooiste instrument van de plaat: de stem.
Als ik het goed begrijp heeft een DNA-test bij de zangers uitgewezen dat hun roots niet beperkt zijn tot dat ene land waar ze vandaan komen, die zijn verspreid over een heel continent. Met MISST.EU brengen ze dan ook een prachtige ode aan Europese talen en muzikale culturen, het album is een absolute aanrader voor de liefhebber van mooie samenzang.
Dat maakt nieuwsgierig naar de muzikale achtergronden van deze groep en maar liefst drie leden zijn bereid om mijn vragen te beantwoorden: Elly Aerden, Jan Van Rossem en Liesbet Van Reeth geven een inkijkje in wat hun beweegt.
Om te beginnen wil ik graag wat algemene achtergronden:
FF: Wanneer ben je begonnen met muziek maken en kun je daar iets over vertellen?
Elly: muziek en muziek maken is altijd de rode draad in mijn leven geweest. Mijn eerste liedje maakte ik toen ik 8 jaar was, op een gedichtje dat tussen de kleurprentjes in een kleurboek stond. Dat muziek zetten op gedichten is gebleven. Toen ik 14 was, kocht ik een LP van Jackson Browne en op de achterzijde stond een gedicht van Pablo Neruda (mij toen nog volledig onbekend), vertaald naar het Engels. Piano spelen en hierbij zingen, was toen al een muzikale en vooral emotionele uitlaatklep. Op een avond had ik het gedicht voor mij op de piano gezet en werd dit mijn eerste Engelstalige zelfgemaakte nummer. Ook bij Mairan (mijn eerste folkband) werden (oude) gedichten de teksten van mijn nummers en dat is ook de formule bij Eléonor.
Jan: Als kleine jongen ging ik naar de muziekschool en speelde dwarsfluit. Op mijn 16 was dat niet meer zo cool en leerde ik gitaar. De grootste liefde was eigenlijk het zingen. Pas rond mijn 18de durfde ik er echt iets mee doen en vormde ik met twee andere jongens een folktrio waarin we veel driestemmig zongen. We speelden enkele jaren in café’s, volksfeesten, en trouwerijen. Ik had de smaak van het podium te pakken!
Inspiratie vond ik toen vooral in de platenkast van mijn ouders eerder dan in de lijsten van de Afrekening van Stubru. Crosby, Stills and Nash, Simon and Garfunkel, The Beatles, maar ook de kleinkunstplaten deden het goed.
Liesbet: Muziek was altijd te vinden in en rond ons huis. Mijn vader was een echte ’muziekfreak’ en startte met een groep ”Het speelmanstreffen” dat heel veel optredens organiseerde voor folkmuziek. Ik ging graag mee en genoot ook van de muziek. Zelf leerde ik blokfluit, akkordeon en diatonische harmonica en volgde stages in Galmaarden en Gooik in mijn jeugd. Ik heb daar nog een zangstage gevolgd bij Wannes Van de Velde als tiener.
FF: Heb je ooit in een band gespeeld en zo ja welke?
Elly: Mairan, Olla Vogala, AmorromA, The Folklove Orchestra, Zefiro Torna, Eléonor
Jan: Na de start met het jongenstrio zong ik vooral in losse producties (pop, kleinkunst, chanson, musical…). Nu is Roots al 10 jaar de folkband voor mijn eigen nummers.
Liesbet:. Ik zong eerst bij solidariteitskoor Resolut en dirigeer dit koor uit Melsele nu al een hele tijd.
Ik zing sinds 2015 in de bluegrassband Elllis
FF: Welke instrumenten bespeel je?
Elly: Mijn stem is mijn favoriete instrument. Daarin voel ik me thuis. Verder speel ik wat piano en ben ik vrij recent gestart met basgitaar.
Jan: zingen is het eerste instrument, maar ik speel ook veel akoestische gitaar. Soms kleine percussie en 1 keer per jaar nog dwarsfluit… als de reuzen dansen in Dendermonde.
Liesbet: Ik speel dus een beetje akkordeon en diatonische harmonica en (tenor)blokluit, maar de stem is toch het instrument waar ik al het langst mee bezig ben!
FF: Schrijf je ook zelf composities / liedjes en zo ja, welk instrument gebruik je dan daarbij?
Elly: Zie hierboven. Mijn eerste reflex is nog altijd om te starten aan de piano. Ik hoop -door meer basgitaar te spelen- meer composities te kunnen gaan maken die starten vanuit een ‘groove’ en ‘ritme’.
Jan: Ik gebruik steeds de gitaar om zelf te schrijven. Ritme en melodie komen dan makkelijk samen voor mij.
FF: Wie is je grote muzikale held (meerdere antwoorden mogelijk)?
Elly: Helden niet zo meteen, maar wel veel mensen voor wie ik een torenhoge bewondering heb. Het zijn er werkelijke teveel om op te noemen en ze komen ook uit verschillende richtingen en tradities. Het gaat ook met perioden. Als kind was ik helemaal weg van de Bretoen Alan Stivell, toen de Israeliet Avishae Cohen zijn eerste gezongen cd ‘Aurora’ uitbracht, heb ik deze heel vaak beluisterd,…
Jan: Ik dweep niet zo met bepaalde artiesten. Er zijn er al zoveel (uiteenlopende) geweest die ik bewonder en me kunnen raken en inspireren.
Liesbet: Als kind was ik gek op de muziek van o.a. Planxty. Maar mijn smaak evolueert voortdurend en er zijn telkens nieuwe artiesten die me beroeren. Zo ben ik nu dol op Daniel Norgren.
FF: Wat betekent folkmuziek voor jou?
Elly: muziek met ‘wortels’, gegrond in een rijke traditie en open-staand voor evolutie. Het heeft dus iets ‘tijdloos’, maar het is vooral ‘eerlijke’ en transparante muziek.
Jan: ik zou het niet beter kunnen zeggen 😊
Over MISST en het album:
FF: De groep is ontstaan in 2016, kenden jullie elkaar toen al (en zo ja hoe?) of was het een gelegenheidsformatie die samen is gebleven en kun je daar iets meer over zeggen?
Elly: In 2016 gaf ik zangles aan de misses en mister van MISST aan de academie, afdeling Folk en Wereldmuziek. MISST is dan gestart als een gelegenheidsformatie om als Belgische delegatie te spelen op het Busker-festival in Ferrara (Italië). Het was zo’n fijne ervaring en we ervaarden er ook een dusdanige appreciatie, dat de keuze om door te gaan met de band snel gemaakt was.
FF: Zo te horen zijn de liedjes allemaal covers of traditionals (ik hoor stukken die bekend zijn van o.a. Muzsikas, Malicorne en Duo Brotto-Lopez, maar ook Bram Vermeulen), hoe hebben jullie een selectie kunnen maken uit al het prachtige materiaal dat de Europese traditie te bieden heeft?
Elly: We zouden gerust nog enkele cd’s kunnen vullen met herwerkingen van muzikale Europese pareltjes. Een keuze maken is niet gemakkelijk en we werden hierbij vooral geleid door het vocale en de meerstemmige mogelijkheden.
Jan: en ook door landen en streken waar we wel eens naartoe willen…
FF: Spelen jullie de instrumenten zelf en zoniet, kun je dan iets over de muzikanten vertellen die meespelen met de zangers?
Elly: Onze mister ‘Jan’ speelt akoestische gitaar en als we met ons vijven spelen dan hebben we hieraan -in combinatie met de 5 stemmen- genoeg.
Voor de concerten hebben we in Gielis Cautaers (drums/percussie) en Jess Jacobs (gitaar, bas) hele smaakvolle en sfeervolle muzikanten gevonden die de sfeer goed aanvoelen en perfect muzikaal ondersteunen en bijkleuren.
FF: Er komen heel veel talen voorbij, naast Nederlands of Vlaams onder meer Frans, Bulgaars, Hongaars, Iers Gaelic en zelfs IJslands en een mooi Occitaans stuk, welke daarvan vind je het moeilijkst en waarom?
Elly: ik vind persoonlijk IJslands en Gaelic de moeilijkste talen om te onthouden of uit te spreken.
Jan: Gaelic, absoluut. Teksten van buiten leren door ze te zingen gaat wel makkelijker dan wanneer je ze gewoon moet uitspreken vind ik.
Liesbet: Hongaars vind ik toch veruit de moeilijkste.
MISST bestaat uit:
Elly Aerden: zang www.eleonor.be
Jan Van Rossem: zang en gitaar www.jan-van-rossem.be
Liesbet Van Reeth: zang
Linde Van Puyenbroeck: zang
Eva Moens: zang
MISST.EU is zowel fysiek als via diverse digitale platforms verkrijgbaar. Komende maanden toert de groep door België, waarna ze in 2022 de rest van Europa willen gaan veroveren. Meer info en tourdata vind je op: http://misst.be/.