-door Mirjam Adriaans-
Er loopt heel wat talent rond in Nederland, maar buiten de populaire talentenjachten op tv genieten de meeste muzikanten weinig bekendheid. Vaak moeten ze het doen met een klein groepje liefhebbers. De Zeeuwse singer-songwriter Ellen Shae is zo'n talent dat zeker meer bekendheid verdient. Deze week verschijnt al haar derde album, Caged Bird, hoog tijd dus om deze dame eens wat vragen te stellen.
Begin maart zag ik de Amerikaanse singer-songwriter Tom Mank, een autodidact op gitaar en virtuoos met woorden, die naast zijn vrouw Sera Smolen op cello nog een stel muzikanten had meegenomen om zijn prachtige liedjes meer glans te geven. Een daarvan was Ellen Shae, zij zong en speelde gitaar en schreef mee aan het titelnummer van zijn jongste album We Still Know How To Love, een indrukwekkend mooi stuk met een deels Nederlandse tekst. Haar stem boeide me en in mijn digitale archief vond ik haar eerste album, My Window, terug, waarvan nooit een recensie verscheen op Folkforum en dat is jammer, want deze dame schrijft heel mooie akoestische liedjes.
Dus als Jan Janssen, die haar PR doet, komt met de vraag of er een mogelijkheid is om een interview met haar te doen dan vind ik dat prima, ik ben altijd nieuwsgierig naar de achtergronden van muzikanten. De vragen worden verstuurd en beantwoord per mail, en als ik bezig ben met de verwerking ervan voor deze column komt er een recensie van het album binnen van muziekmaat Assie, die in zijn begeleidende mail schrijft: "Ik kende haar niet, maar ik vind haar muziek zeker de moeite waard." Precies mijn idee, dus voor iedereen die Ellen Shae nog niet kent bij deze een inkijkje in haar muzikale achtergronden en het nieuwe album, Caged Bird, dat op 6 november verschijnt. Tip: tijdens de coronacrisis doet Bandcamp op de eerste vrijdag van de maand afstand van provisie om de aangesloten muzikanten te steunen. Je kunt er nu vast luisteren naar het nummer Open Road: https://ellenshae.bandcamp.com/. Uiteraard is het album dan ook te koop via haar website: https://ellenshae.com/. En nu gauw naaar de vragen:
FF: Wanneer ben je begonnen met muziek maken en kun je daar iets over vertellen?
Ellen: Toen ik acht jaar was kreeg ik bij de plaatselijke fanfare notenleer en leerde er dwarsfluit spelen, dit heb ik drie jaar gespeeld en ik vond het heel erg dat ik de dwarsfluit moest inleveren toen ik stopte bij de fanfare. Ik heb ook nog een tijdje trompet gespeeld maar dit was niet echt mijn instrument. Toen ik zestien was ben ik begonnen met gitaar spelen en ging op klassiek gitaarles, ik had toen al de neiging om noten toe te voegen of de stukken op mijn eigen manier te spelen. Zingen deed ik ook al op jonge leeftijd, op mijn dertiende stond ik al op het podium te zingen met orkestbanden.
FF: Heb je ooit in een band gespeeld en zo ja welke?
Ellen: Op mijn zestiende was ik leadzangeres van de band Diction. We begonnen met rock en blues maar dit evolueerde steeds meer in de richting van stevigere rock en metal. De band schreef ook eigen werk, ik experimenteerde met melodielijnen voor de zang. Op den duur paste het stevigere werk niet meer bij mij. Ik zong in verschillende coverbands (o.a Getting Late) als leadzangeres maar ik miste de creativiteit en het experimenteren met muziek. Ik deed ook wat invalwerk in Bluesbands. Liedjes schrijven en experimenteren op mijn gitaar deed ik in het begin vooral thuis. Op den duur kreeg ik toch de drang om dit werk naar buiten te brengen en speelde ik met muzikanten zoals David Egter van Wissekerke (o.a. Desperado, No Frontiers), Peter de Smet (Desperado), Egbert Spuesens (The Road), Gait Klein Kromhof (Champagne Charlie) en Roland Stolk (Mathilde Santing, Herman van Veen). Roland heeft mijn eerste twee albums geproduceerd en speelde op het tweede album mee. Later vormde ik met James Denton (solo gitarist, speelde o.a met Pat Boon) en Frank Faber (contrabas) Ellen Shae band. Ik tourde ook verschillende keren met Tom Mank & Sera Smolen.
FF: Welke instrumenten bespeel je?
Ellen: Een Baton Rouge gitaar, ik heb ook een tijdje banjo gespeeld. Ik experimenteer graag met verschillende stemmingen en ik speel op mijn eigen manier. En mijn stem.
FF: Welk instrument gebruik je bij het schrijven van je eigen muziek?
Ellen: Ik gebruik mijn gitaar bij het schrijven van muziek. Meestal komt er een riedel of rif bovendrijven en krijg ik daar ideeën bij voor de zangmelodie en tekst. Ik vind het vooral uitdagend om in verschillende stemmingen te werken, en zoek dan vooral op gehoor en gevoel naar welke tonen ik wil gebruiken en die passen bij het gevoel dat ik wil overbrengen. Ik noem dit ook wel schilderen met tonen. Ik heb ook nummers op de banjo geschreven.
FF: Wie is je grote muzikale held (meerdere antwoorden mogelijk)?
Ellen: Ik heb niet echt een grote muzikale held, er zijn zoveel goede muzikanten die mij inspireren, bekend en onbekend. Wat mij raakt is vaak de passie. Als ik echt namen moet noemen, Tracy Chapman en Bonnie Raitt waren de eersten die mij inspireerden. De laatste tijd luister ik ook graag naar Aoife O’Donovan. Ik hou erg van haar emotionele manier van zingen. Ook luister ik graag naar Jesca Hoop ik vind dat ze hele originele en eigenzinnige muziek maakt. Ook naar Feist luister ik graag.
FF: Wat betekent folkmuziek voor jou?
Ellen: Folkmuziek is een hele pure muziekstijl om je in te kunnen uiten, de akoestische gitaar is mijn grote liefde. Ik hou erg van de verschillende stijlen en de instrumenten die gebruikt worden zoals viool, banjo, mandoline, contrabas. Folk, jazz en americana zijn mijn favoriete stijlen en die laat ik graag samensmelten. Voor mij staat folkmuziek ook voor het vertellen van verhalen. 
FF: Caged Bird is je derde album, is dit een natuurlijk vervolg op je vorige werk of heb je een heel andere aanpak gekozen?
Ellen: Voor Caged Bird ben ik dieper gegaan dan bij mijn vorige albums en laat ik meer van mezelf zien. Niet alleen in de teksten maar ook zeker in mijn gitaarwerk en zang. Bij de composities heb ik niet nagedacht over welk hokje dit album moet komen of over akkoorden en dergelijke, de songs heb ik vooral op gehoor en gevoel geschreven. Ik gebruik meer mogelijkheden van mijn stem, zong ook de backingvocals zelf in. De muzikanten zijn bij de songs gezocht. Bij mijn vorige albums koos ik voor less is more, vooral bij het eerste album wilde ik de liedjes heel basic en klein houden. Bij het album Caged Bird heb ik ervoor gekozen om samen te werken met producer Rich DePaolo die erg goed is in het toevoegen van lagen en details zonder de songs dicht te timmeren. Ik koos voor drums en meer ritme. Het album begon met drie songs. Ondertussen schreef ik verder en zo groeide het uit tot een compleet album. Het was een hele inspirerende samenwerking. En ik schrijf nog steeds dus ik sluit niet uit dat er nog een vervolg komt.
FF: Je hebt het titelnummer Caged Bird geschreven met Tom Mank met wie je al eerder samengewerkt hebt (o.a. live en op zijn laatste cd), hoe heb je hem leren kennen en wat is zijn inbreng geweest in dit lied?
Ellen: Ik heb Tom Mank leren kennen in De Spot in Middelburg. Hij had iemand nodig die met hem mee kon zingen. Bij de volgende tour die Tom Mank & Sera Smolen in Nederland hadden deed ik een aantal optredens mee en speelde ik ook wat eigen werk waarop Sera meespeelde. Het klikte en we bleven contact houden. Zo werkte ik aan meerdere tours mee. Ik vroeg Sera cello te spelen op mijn tweede album Clouds. Tom & Sera nodigden mij uit om naar Amerika te komen. In het voorjaar van 2018 ben ik gegaan. Dat was een fantastische belevenis met veel muziek.
Via Skype begonnen we aan een eerste co-write, dat was Caged Bird. Tom heeft meegeschreven aan de tekst. Ik worstelde met het combineren van mijn werk met mijn muziek. Het is moeilijk om als independent artist te leven van je muziek. Ik werk ook in de zorg en hunkerde er naar om meer energie in mijn muziek te stoppen. Ik voelde me soms gevangen en incompleet, maar er moet toch brood op de plank komen. Dit herkende Tom. Ik stuurde hem de ruwe tekst en hij deed suggesties om mijn tekst mooier en poëtischer te verwoorden. Ik werkte ook mee aan de titelsong van het album van Tom & Sera, We still know how to love, waarvoor ik het Nederlandse gedicht schreef, meedacht over het onderwerp en met suggesties kwam.
FF: De mondharmonica is onmiskenbaar van Gait Klein Kromhof, die al op diverse albums van andere muzikanten voor een bijzondere sfeer heeft gezorgd en dat ook nu weer met verve doet op een enkel nummer, maar verder heb je vooral met Amerikanen samengewerkt, kun je iets vertellen over je reis naar Amerika, je optreden daar op het Falcon Ridge Folk Festival en de muzikanten die op Caged Bird meedoen?
Ellen: Gait Klein Kromhof speelt mee op 1 song op het album n.m.l. Open Road, hij speelde eerder mee op mijn debuutalbum My Window.
De eerste keer dat ik in Amerika was, in 2018, nam Tom ons mee naar een optreden van multiinstrumentalist en singer-songwriter Rich DePaolo. Hij speelde met band en ik was enorm onder de indruk van de manier waarop de songs waren opgebouwd, de details, de energie op het podium en vooral ook van drummer Bill King. In november van dat jaar tourde Rich met Tom & Sera in Nederland, waarbij ik ook meedeed aan een aantal shows. Daarna begon ik met het schrijven van nieuw werk en ontstond het idee om dit op te nemen. Ik had inmiddels geen band meer en werkte solo.Tom stelde voor om Rich te vragen om mijn werk te produceren. Rich produceerde eerder o.a. meerdere albums voor prijswinnende indie-artiesten zoals Joel Raffael, The Burns Sisters en Patti Witten. Ik stuurde drie songs (gitaar en vocals) naar hem toe, hij was enthousiast en wilde graag mijn werk produceren.
In de zomer van 2019 ging ik opnieuw naar Amerika om voor die drie songs opnames te maken in de Electric Wilburland studios van grammy winnaar Will Russell. Omdat in die periode ook het Falcon Ridge Folk Festival plaatsvindt in de buurt van Woodstock meldde ik me aan als artiest. En kreeg ik het fantastiche nieuws dat ik geselecteerd was. Ik speelde op het hoofdpodium en werd er heel warm ontvangen, het was een onvergetelijke ervaring.
Eenmaal thuis was ik zo geïnspireerd dat ik verder ging met het schrijven van nieuwe songs. Ik nam de gitaar en vocals op in België bij Arjan Bogaert van Barefootstudio in Ooigem. Deze opnames stuurde ik naar Rich in Amerika. We bespraken samen hoe deze songs in te vullen via Whatsapp. We kozen de muzikanten bij de songs. Rich kwam met suggesties voor muzikanten waarmee hij regelmatig samenwerkt zoals Bill King op de drums en Mark Karlsen op sopraansax die met mijn stem in Caged Bird een dialoog aan gaat. Voor de song Judging wilde ik strijkers, Rich componeerde hiervoor een stuk voor een strijkerstrio. Max Buckholtz speelde de viool en viola, en Sera Smolen de cello. Doug Robinson, multi-instrumentalist/ recording engineer en producer, speelde tijdens de lockdown de contrabas in voor Rhyme. Verder hoor je Rich op het album bas, mandoline, banjo, keyboard en gitaar spelen.
Rich stelde voor het album te laten masteren door Fred Kevorkian (Joan Osborne, Willie Nelson, Joan as a Police Woman) in New York.
Tracklist Caged Bird
1. Caged Bird
2. Polluted Air
3. Open Road
4. Rhyme
5. Toby
6. Dive in the Dark
7. Salt
8. Judging
9. Homesick