Met verbijstering heb ik zitten kijken hoe heel conservatief Amerika over de nietsvermoedende band heen valt. Natuurlijk, een groot deel van de bevolking van de VS stond achter het besluit van president Bush om Irak binnen te vallen omdat Saddam Hoessein over massavernietigingswapens zou beschikken. Iedereen in conservatief Amerika was er toen van overtuigd, nu weten we allemaal wel beter, maar daar hadden The Dixie Chicks in 2003 weinig aan. De groep ging door een diep dal, maar bleef in totaliteit standvastig. Ontroerend vond ik het moment dat de zusjes Emily Robison en Martie Maguire zich onvoorwaardelijk achter hun leadzangeres Natalie Maines schaarden. Martie Maguire barstte zelfs in tranen uit toen ze hét statement van de documentaire maakte:
"Het is het beste dat me ooit is overkomen, het beste voor onze carrière. We hadden het niet anders gewild, je hebt niks verkeerd gedaan. (...) maar ze voelt zich nog steeds verantwoordelijk. Als ze morgen tegen me zou zeggen: Ik wil niet meer toeren, ik wil geen platen meer opnemen, dan zou ik uit liefde zeggen: Oké, ik zou m'n carrière ervoor opgeven als zij daardoor weer gelukkig is en vrede heeft met zichzelf."
Wat een spirit! Zo'n teamgeest kan alleen maar leiden naar een wereldplaat: Taking the long way. Maar liefst vijf Grammy's viel dit album in 2007 ten deel en let in het filmpje ook op de aankondiging van Joan Baez.
Het mag duidelijk zijn dat de onbesuisde uitspraak van Natalie Maines The Dixie Chicks uiteindelijk geen windeieren heeft gelegd. Toch blijft het hoogst opmerkelijk dat de emoties in de VS na deze misschien ondoordachte maar spontane uitspraak zo hoog kunnen oplaaien. Voor een deel zit daar natuurlijk de commercie achter. Commerciële radiostations zijn bang om publiek kwijt te raken, wat natuurlijk reclameverlies ten gevolge heeft en dus tot minder omzet leidt. Deze negatieve spiraal is dan al gauw het motief om bepaalde artiesten uit de ether te weren. The Dixie Chicks hebben het aan den lijve ondervonden. De cd-verkoop kelderde, de concerten werden geboycot en de band moest zeker drie stappen terug doen.
Zou dit allemaal in Europa ook zo'n vaart gelopen hebben, denk ik dan. Billy Bragg trad in 1993 op tijdens het Folkfestival in Dranouter op de dag dat de Belgische koning Boudewijn begraven werd en België in nationale rouw was gehuld. Bragg maakte toen een paar negatieve opmerkingen over het koningschap. Het merendeel van het Vlaamse publiek was not amused, maar daar bleef het bij. Vorig jaar stond Billy Bragg met veel succes op hetzelfde podium, niemand die nog wist wat er in 1993 gebeurd was.
Bij mijn weten is er in Nederland ooit één folk-album uit de handel genomen wegens politieke complicaties. Dat was Het laatste vooroordeel, de tweede elpee van de Nijmeegse groep Volluk die in september 1983 op de markt kwam. Het CIDI (Centrum voor Informatie en Documentatie Israel) had kritiek op het lied Sabra en Chatilah, geschreven door zanger Jozef Vos, over het bloedbad dat in september 1982 in deze vluchtelingenkampen werd aangericht door rechtse christen-falangisten. Het CIDI noemde het belachelijk om de verantwoordelijkheid voor de volkerenmoord in Libanon bij de Israëlische leiders Begin en Sharon te leggen en dit ‘het ware gezicht van het zionisme' te noemen. Tevens stelde het CIDI dat Volluk in dit lied op onfrisse wijze over de ruggen van zes miljoen vergaste joden de vergelijking tussen Sabra en Chatilla en de Duitse concentratiekampen had gemaakt. Hoewel de groep wees op het feit dat de kritiek de Israëlische regering betrof en het onjuist was om deze kritiek te associëren met antisemitisme, besloot platenmaatschappij Munich om de plaat een maand later uit de handel te nemen.
Volluk - Het Laatste Vooroordeel
Vijfentwintig jaar later, na de recente bloedige taferelen in Gaza, lijken Sabra en Chatilah al lang vergeten en is de houding betreffende Israel in ons land aan kritiek onderhevig. Volluk is echter deze klap in 1983 nooit te boven gekomen en besloot korte tijd later om te stoppen. Wat de impact van een ‘fout' liedje kan zijn...
Mark Söhngen speelt al vele jaren met veel succes in de groep Captain Gumbo en treedt in schoolconcerten nog regelmatig op met zijn maat Mart Heijmans als het duo Kruis & Mol. Van de andere leden Mario van de Linden, Mario Nossin en Jozef Vos is mij niet bekend of ze nog actief in de muziek bezig zijn.
Assie