Ranarim - Morgonstjärna - Westpark Music 87138 (distributie Music & Words)
We hebben een paar jaar moeten wachten op deze opvolger van För Världen Älskar Vad Som Är Brokot (2003). Het groepsgeluid van Ranarim blijkt nauwelijks veranderd. Misschien met uitzondering van de percussie, die nog meer dynamiek aan het groepsgeluid toevoegt. In Olle Linder heeft Ranarim een nieuwe percussionist, opvolger van Sebastian Notini. Ik ken hem als contrabassist uit de begeleidingsgroep van Sofia Karlsson, maar Olle Linder is ook een voortreffelijk percussionist. Niet alleen thuis in de Scandinavische muziek, maar ook in de Zuid-Amerikaanse muziek. Mooi om te horen hoe hij zo'n typisch Zuid-Amerikaans percussie-instrument als de timbau inzet bij het nummer Falkvard Lagermansson. Die draagtrommel heeft een sound die ligt tussen die van een djembé en een derbuka en wordt voornamelijk gebruikt in de Braziliaanse straatmuziek. Nog een opvallende bijdrage levert Olle Linder in het nummer Kärleken Slutar Så Sena. Prachtige traditionele love-song voorzien van een hoge, ijle begeleiding veroorzaakt door het bespelen van een glas. Je kent het wel, met een vinger langs de rand van een kristalglas. Werkt in combinatie met nyckelharpa en gitaar wonderwel.
Het uithangbord van Ranarim zijn nog steeds de twee zangeressen Sofia Sandén en Ulrika Bodén. In de solo-partijen al erg mooi maar in samenzang onovertroffen. Het is werkelijk verbluffend hoe messcherp die twee samenzingen, hoe makkelijk zij binnen een song schakelen tussen unisono en meerstemmigheid en tussen mineur en majeur. Dat soms in een ongelooflijk hoog tempo. Up-tempo nummers als Kött På Benen en Brinna Inga Hjärta illustreren de fenomenale zangkwaliteiten van dit duo.
Maar ook instrumentaal valt er het nodige te genieten. Niklas Roswall is de bespeler van een aantal verschillende nyckelharpa's. De meest eenvoudige is een afgeleide van de oudst bekende versie van de nyckelharpa: de moraharpa met slechts 3 snaren ( 1 melodie en 2 drone snaren) en een beperkt aantal toetsen. De moderne chromatische nyckelharpa beschikt over 16 snaren (3 melodie, 1 drone en 12 resonerende snaren) en 37 toetsen. Roswall vormt een geweldige combinatie met gitarist Jens Engelbrecht en bassist Anders Jonson. Swingend en dwingend in de up tempo nummers, mooi verstild in het meer rustige werk zoals bijvoorbeeld in Äldstebröderna.
Ranarim geeft een heel eigen invulling aan traditionele polka's. Morgonstjärna blijft nog dicht bij de traditie maar Inte Har Jag Pengar en Lyby Lasse kennen een heel vrije, ritmische aanpak. Modern en strak uitgevoerd Zeer gedisciplineerd in het samenspel. Het repertoire van Ranarim is een mix van traditionals, middeleeuwse balladen en nieuw gecomponeerde muziek. Het eenvoudige landleven en de liefde zijn centrale thema's. Bondepraktikan betekent boeren-almanak. Dat boek dateert uit de 15e eeuw. Vrijwel elke Noord-Europese boer (meestal analfabeet) had zo'n geïllustreerde almanak in bezit als leidraad voor zijn dagelijkse werkzaamheden als ploegen, zaaien, oogsten enz. Net zo iets als onze Enkhuizer almanak dus. Of daar ook in stond dat de maand mei bij uitstek geschikt is voor "aderlaten" is mij niet bekend. Nog zo'n typisch lied over het boerenbestaan is Kött På Benen waarin op bezwerende toon voorspoed voor de schapenkudde wordt gevraagd.
Sjömansvisan is een minder geslaagd nummer op de CD. Zeemansliederen blinken over het algemeen niet uit door tekstuele of muzikale verfijning. Ook deze Sjömansvisan niet. Misschien is de vocale bijdrage van Roswall in dit a capella stuk bedoeld om de eenzaamheid van het zeemansbestaan te illustreren. Wat mij betreft detoneert zijn stem nogal met de engelenstemmen van Bodén en Sandén.
Naar aanleiding van deze CD is Ranarim genomineerd als beste Zweedse folkgroep van 2006. Volkomen terecht lijkt me. Het is ook al weer jaren geleden dat Ranarim te zien was in Nederland/België. Er is voor 2007 een toernee door Nederland en België aangekondigd. Data en plaatsen nog onbekend.
Paul, waardering: 8½