Gert Vlok Nel - Beaufort-Wes Se Beautiful Woorde - Munich Records MRCD 281
Na de uitzending van de documentaire Beautiful In Beaufort-Wes kreeg de VPRO vele reacties van mensen die geraakt waren door de muziek van de Zuid-Afrikaanse dichter Gert Vlok Nel. Ook bij Folkforum kregen we enkele mailtjes met de vraag: Hoe kom ik aan de muziek van Gert Vlok Nel? Nu is er voor al die belangstellenden een nieuwe uitgave van de cd Beaufort-Wes Se Beautiful Woorde (oorspronkelijk uit 1998) bij Munich, in een dubbelpakket met een dvd van de film over het dorp waar deze bescheiden, zelfs verlegen overkomende man woont.
De toon van Beaufort-Wes Se Beautiful Woorde is ontspannen, loom bijna, en ingetogen. Vlok Nel is eerst en vooral een dichter, en het gaat dus meer om de teksten dan om de begeleiding eromheen. In de bloemlezing van Zuid-Afrikaanse poëzie, gemaakt door Gerrit Komrij, staan maar liefst acht van zijn gedichten. Je mag er dus vanuit gaan dat hij een belangrijke figuur is in het literaire genre, en wat mij betreft gaat hij dat ook in de singer-songwriterswerreld worden.
Het gaat op Beaufort-Wes Se Beautiful Woorde om poëtische meesterwerkjes, die Gert Vlok Nel vertelzingt in het Afrikaans, dat hij doorspekt met Engelse woorden en zinnetjes. Daarbij speelt hij zelf gitaar en mondharmonica. Hij krijgt bij de meeste liedjes begeleiding van steelgitaar, en een enkele keer is een viool, bas, djembé, snare, piano of orgel te horen. De liedjes gaan over zijn geboortestreek en zijn eigen gevoelens, waarbij vooral vrouwen, de zee en treinen een rol spelen.
Beautiful In Beaufort-Wes is een herinnering, en Timotei Sjampoe gaat over de periode dat Vlok Nel bij de zee heeft gewoond, maar diep ongelukkig werd. Het eindigt met het geluid van 'ononderbroken sonsak atmosfeer by die Gazebo Restaurant in Gordonsbaai'. Dat klinkt romantisch, maar benadrukt juist het trieste gevoel van Vlok Nel. Waarom Ek Roep Na Jou Vanaand is een indrukwekkend lied over Koos du Plessis (1945-1984), een 'sanger en liedjieskrywer', waarvan Vlok Nel afscheid neemt in een maar liefst 11 minuten durend eerbetoon. Hij beschrijft het leven en de tragische dood door een auto-ongeluk van 'de Leonard Cohen van het Afrikaans'. Du Plessis was, net als Vlok Nel, een wat schuwe, stille man, die de woorden van zijn liedjes liet spreken. Prachtig is ook Moenie My Hier Vergeet Nie Dixie, samengezongen met Nicole Holm, die dit lied een bijzondere sfeer geeft met haar heldere stem, en die sfeer wordt nog versterkt door het geluid van de djembé, gespeeld door Eugene Trofimczyk. Het is een heel triest lied, waarvan alleen de tekst mij al kippevel geeft: "moenie vir my alleen agterlaat in hierdie land/waar hulle nog hekse verbrand nie/hierdie aaklige aaklige land nie/moenie my hier vergeet nie".
Het nieuwe album kreeg een extra bonusnummer, Tuesday, naast de zeven stukken die al op de plaat uit 1998 stonden. Samen nemen deze acht liedjes je mee naar de Groot Karoo en Beaufort-Wes, het dorp waar Gert Vlok Nel met zijn vader Albert woont. Dit dorp en zijn bewoners werden door Walter Stokman prachtig sfeervol verfilmd in Beautiful In Beaufort-Wes, waarbij de liedjes en gedichten van Gert Vlok Nel de achtergrond vormen. De documentaire kreeg zelfs twee nominaties voor de belangrijkste Nederlandse filmprijs, Het Gouden Kalf. In het tekstboekje staan enkele foto's uit de film, zoals van de man die op een rotswand een enorm paard heeft getekend, omdat hij te arm was om een echt paard te betalen. Eenzelfde verhaal zit in een van de nieuwe liedjes van Gerard van Maasakkers, heeft hij wellicht zijn inspiratie hieruit gehaald?
Beaufort-Wes Se Beautiful Woorde klinkt kabbelend, maar dan telkens net iets anders, soms hoor je in de muziek een boemeltrein, dan weer de trage stroming van een rivier of de golven op zee. De teksten geven soms een dieptriest beeld van Zuid-Afrika, maar het is tegelijk een prachtig land, zoals ook in de film te zien is. Om stil van te worden...
Mirjam Adriaans, waardering 9