Tim van Eyken - Stiffs Loverds Holymen Thieves - Topic Records/M&W TSCD565
De Britse folkscene verheugt zich al enkele jaren in talentvolle aanwas. Eliza Carthy, Jim Moray, Seth Lakeman, Jon Boden & John Spiers, noem maar op. In dat rijtje hoort absoluut ook Tim van Eyken, die vijf jaar lang deel uitmaakte van het befaamde Waterson:Carthy. De goede luisteraar had dan ook al lang zijn vriendelijke stem en virtuoos accordeonspel gespot. Toch verrast hij mij op zijn solo-album Stiffs Lovers Holymen Thieves met zijn aparte heldere expressieve maar ook gedistingeerde ‘Engelse' zang, zonder al teveel versiering en al helemaal niet pretentieus. Evenzeer ben ik onder de indruk van de spannende eigentijdse arrangementen.
Van Eyken bewijst dat er nog steeds ontwikkeling mogelijk is in de Britse traditionele muziek. Zijn buitengewone her-interpretaties actualiseren vermeend uitgekouwde traditionals als John Barleycorn, Bold Fisherman en Babes in the Wood. De subtiliteit die Van Eyken daarbij aan de dag legt past in de traditie van de ‘betere' Britse folkvernieuwers. Net als John Tams trekt hij stokoude Britse traditionals verfijnd naar deze tijd, niet door middel van platte rock dus, maar minutieus doserend met eigentijdse stijlelementen. Alsof ie ze secuur afweegt op een keukenweegschaaltje, voegt hij ze toe aan een traditioneel idioom met accordeon, viool en zang.
Subtiliteit staat dus voorop. Terughoudend kruidt hij zijn sound met hier een snufje aardse banjo-achtige akoestische gitaar daar een toefje doordrenzende nyckelharpa of zelfs een zingende zaag. Meer ruimte is er voor inventief vervormde elektrische gitaarklanken. Nergens worden de arrangementen dichtgeplamuurd maar creatief op smaak gebracht met vindingrijke percussie. Van Eyken omringt zich daartoe met andere ‘jonge' kanjers uit folk en jazz als violiste/zangeres Nancy Kerr, Oliver Knight (co-producer en invloedrijk op elektrische gitaar), de jazzpercussionist Pete Flood (ook Bellowhead) en Colin Fletcher op contrabas en elektrische basgitaar.
De traditional John Barleycorne is al vaak opnieuw geïnterpreteerd. Onlangs voegde Chris Wood nog een fraaie terughoudende versie toe op zijn album ‘The Lark Descending' waar anderen als Fairport Convention, Steeleye Span, Maddy Prior, Traffic en Jethro Tull er eerder uitbundig mee aan de slag waren gegaan. Tim van Eyken's interpretatie heeft van beide stromingen iets, maar onderscheidt zich door ingehouden spanning. Hij bereikt dat door subtiele accenten op zowel akoestische als elektrische gitaar en meeslepend strijkwerk op viool en altviool. Voeg daar stuwende niet voor de hand liggende percussie aan toe plus een bewogen tweede stem van Nancy Kerr en je hebt een albumopener, die er meteen toe doet.
Van Eyken houdt sowieso van ingehouden spanning. Zo heeft Babes in the Wood iets huiveringwekkends. Fair Ellen of Ratcliffe tuigt hij even gedurfd als geslaagd op met techno- en dance-achtige accenten waarna fiddle en elektrische gitaar jankend naar een climax toewerken. Het sterkste nummer in dat opzicht is de bijna zeven minuten durende Fisherman. Gedurende de eerste minuten is er bijna sprake van een a capella uitvoering. De aanvankelijke instrumentale bedding van sporadische vervreemdende klanken lijkt te komen van een psalter, klankschalen, of een strijkende natte vinger over de rand van een wijnglas. Maar aangezien geen van allen staan vermeld in het begeleidend tekstboekje moeten we ervan uitgaan dat ze knap getoverd worden uit elektrische gitaar, viool en bekkens. Naarmate het nummer vordert neemt het instrumentarium herkenbaardere vormen aan in prachtig snarenspel, inventieve percussie en vooral opnieuw bezielde zang van Nancy Kerr.
Misschien wek ik met deze voorbeelden de indruk dat het bij Van Eyken enkel om bloedserieus kippenvelwerk gaat. Dat is allerminst het geval. Je hoort evengoed een vrolijk morrisdans-achtig accordeonnetje, of een swingende polka. En de potten & pannen-brassband in de afsluiter Twelve Joys of Mary laat je met een glimlach achter.
In 1998 won Van Eyken de BBC Young Tradition Award. Op zijn eerste solo-album New Boots (Appledore AMUCD01, 1998) verkent hij ook muziek van over de grenzen zoals werk van de Franse draailierspeler Gilles Chabenat en de Vlaamse accordeonist Wim Claeys. Zowel Van Eykens accordeonspel als zang lopen in het oog. Het resultaat is de eervolle uitnodiging om als vierde lid van Waterson:Carthy aan te schuiven bij Martin Carthy, Norma Waterson en hun dochter Eliza Carthy. In de vijf jaar die hij deel uitmaakt van deze uitgelezen leerschool ontwikkelt hij zowel zijn stem als zijn instrumentale kwaliteiten. Naast accordeon, beheerst hij ook gitaar en tin whistle. In de band dr Faustus verkent hij samen met leeftijdsgenoten Benji Kirkpatrick, Robert Habron en Paul Sartin, nieuwe wegen in de folk.
Nu komt al deze ervaring samen in dit tweede solo-album. Het prijzenswaardige aan dit album is dat ondanks de ontegenzeglijk eigentijdse inkleuring de liefde voor de traditionele Britse muziek telkens weer primeert. Stiffs Lovers Holymen Thieves is dan ook dé uitgelezen gelegenheid voor puristen om kennis te maken met folk anno 2006. Het is daarmee gegarandeerd kandidaat voor de verkiezing tot beste album van dit jaar bij de BBC Radio 2 Folk Awards.
Henk - Waardering 9