Norma Waterson - The Definitive Collection - Topic HPO 6013
De Britse folk heeft bijzondere vrouwenstemmen voortgebracht. Velen denken ongetwijfeld aan Sandy Denny. Bij een nieuw talent wordt al snel een vergelijking gemaakt met dat icoon uit de zeventiger jaren. Sandy Denny was inderdaad een voortreffelijk zangeres. Maar als het gaat om karaktervolle stemmen dan zijn er wat mij betreft nog uniekere. Zoals die van June Tabor of die van wijlen Lal Waterson. Maar de stem van Lals zus Norma Waterson spant qua uniciteit de kroon. Het is dan ook terecht dat van deze nog immer actieve folkzangeres The Definitive Collection is uitgebracht in de Topic-serie Highpoint Recordings.
In 2001 ontving Norma Waterson de BBC Radio 2 Folk Awards Singer Of The Year. Dat is rijkelijk laat als je weet dat haar carrière al vroeg in de jaren zestig van de vorige eeuw begint. Samen met haar broer Mike en zus Lal plus neef John Harrison vormen ze de supergroep The Watersons. Hun voorouders hebben Iers en gipsy-bloed. De zussen en broer zijn gezegend met briljante stemmen, waarmee ze de prachtigste harmonieën voortbrengen. De meest in traditie gewortelde songs brengen ze altijd relaxed, alsof ze gewoon thuis rond de keukentafel zitten te zingen, wat ze dan ook zeer geregeld deden.
Norma trouwt in 1970 met de jonge muzikant Martin Carthy. Ze stort zich volledig op haar gezin, terwijl haar echtgenoot uitgroeit tot een van de belangrijkste zangers/gitaristen van de Britse folkrevival. Norma vormt de spil van de uitgebreide familie. Ze wonen allemaal bij elkaar - inclusief broer Mick en zus Lal met hun gezinnen -in een grote boerderij in de buurt van Hull. Het is er een zoete inval van bevriende muzikanten.
Echtgenoot Martin vervangt in '73 John Harrison in The Watersons. Nog twee decennia zullen ze met groot succes over de hele wereld optreden. Als ze thuis is bestiert Norma het huishouden en zingt de hele dag. Bij de sing-alongs in de keuken sluiten zich vanzelf dochter Eliza en Lal's dochter Maria aan. In zo'n omgeving groeit Oliver Knight, de zoon van Lal, ook onontkoombaar op als muzikant. Lal ontwikkelt zich tot singer/songwriter. Samen met haar zoon maakt ze twee albums. In 1998 sterf ze op 55-jarige leeftijd aan kanker.
Begin jaren negentig is er een eind gekomen aan The Watersons omdat Mike en Lal de tournees beu waren. De opvolger heet Waterson:Carthy rond Martin Carty, Norma Waterson en Eliza Carthy. Norma's inbreng wordt in de vakpers geroemd. Ze blijft de bescheidenheid zelve, maar echtgenoot Martin heeft halverwege de jaren negentig nauwelijks overredingskracht nodig om haar solo de studio in te krijgen. Dat resulteert in drie volop bewierrookte solo-albums. Met Waterson:Carthy neemt ze er vijf op. Waterson:Carthy gaat een samenwerking aan met een ander vocaal fenomeen in de Britse folk: Coope Boyes & Simpson. Dit resulteert in het studioproject Blue Murder, wat is vastgelegd op het album ‘No One Stand Alone'.
Zo'n aanzienlijke carrière rechtvaardigt zondermeer een overzicht, maar om die samen te vatten in een ‘Defintiv Collection' is vragen om problemen. Bovendien kwam Topic nog niet zo lang geleden met ‘definitieve collecties' van twee groepen waarvan Norma Waterson min of meer het boegbeeld was: The Watersons en Waterson:Carthy. Ook bracht Topic met ‘Mighty River of Song' een indrukwekkende 4-cd + dvd uit over de carrière van The Watersons met in totaal een kleine negentig nummers.
Nummers van al die verzamelaars vielen dus af, Topic wilde immers geen doublures. Dat wreekt zich zeker waar het Norma's bijdragen aan albums van The Watersons betreft. Die waren natuurlijk nagenoeg helemaal uitgemolken. Toch staat er een nummer op deze TDC dat wordt toegeschreven aan The Watersons. Het gaat hier echter om een uitvoering van Waterson:Carthy van ‘Flowers Of Knaresborough Forest', zoals die ook al op de grote Watersons-verzamelaar ‘Mighty River Of Song' staat. Dus toch een doublure.
En dan is daar het raadsel van ‘Black Muddy River', een nummer van Jerry Garcia en Robert Hunter oftewel de legendarische Grateful Dead. TDC bevat de versie die in 2004 door Waterson:Carthy is uitgevoerd op ‘Fishes & Fine Yellow Sand', compleet met ingenieus ingebouwde jig op accordeon. Absoluut niks mis mee. Logischer was echter de versie geweest zoals Norma Waterson die voor het eerst - notabene op haar eerste solo-album - vastlegde met in plaats van een accordeon een solo op elektrsiche gitaar door Richard Thompson. Ze verraste iedereen toen, in 1996, met de dicht tegen traditionele muziek aanhangende bewerking, die de basis zou gaan vormen voor de latere uitvoeringen met Waterson:Carthy.
Misschien wreekt zich hier het feit dat Norma's eerste solo-album niet bij Topic uitkwam maar bij Hannibal op het Rykodisc label. Hoewel er een overeenkomst was tussen beiden, kostte dat misschien voor Topic extra geld aan rechten? En is dat dan misschien ook de reden waarom Norma's meest ultieme cover ‘God Loves A drunk' (Richard Thompson) die ook op dat eerste solo-album prijkt, niet is opgenomen op TDC. Een misser! Wel van dat album komt ‘Hard Times Heart', maar dat is dan ook het enige door Norma zélf geschreven nummer dat op ooit op een album werd vastgelegd, voor zover ik heb kunnen nagaan.
Er kan nog een andere, artistiekere, reden zijn waarom van Norma's eerste solo-album zo weinig op TDC is terug te vinden. Topic is toch meer toegewijd aan traditionele muziek. En hoewel Norma Waterson moderne songs als traditionals kan laten klinken, bevat dat eerste solo-album vrijwel louter covers. Fantastische interpretaties van werk van songwriters als Elvis Costello, Jerry Garcia, Richard Thompson, Billy Bragg en Ben Harper. Dus zat Topic er destijds niet mee dat Hannibal het album uitbracht. Zoals Topic ook Norma's tweede solo-album ‘The Very Thought of You' ('99) aan Hannibal overliet. Daarop weer een serie beklijvende covers, zo mogelijk nóg beter dan op de voorganger. De oogst van dit album blijft nu helaas ook beperkt tot slechts een nummer, ‘Fallen Angels'.
In deze redenering past het feit dat van Norma's derde solo-album ‘Bright Shiny Morning' twee nummers op TDC staan, in plaats van slechts een. Op dat album zingt Norma Waterson namelijk louter traditionals. Het zal om die reden niet verbazen dat het in 2000 verscheen bij Topic. Norma legde de productie echter geheel in handen van haar dochter Eliza en Ben Ivitsky. Dat betekende toch een jeugdige eigenzinnige draai aan het traditionele idioom. Zo hoor je in de begeleiding van ‘Sheep Crook And Black Dog' een electro harp (Mary McMaster) en op ‘Bright Shiny Morning' een brassbegeleiding.
Maar genoeg over de perikelen rond de samenstelling van dit album. Als je die buiten beschouwing laat valt er enorm te genieten van deze verzamelaar. Al was het maar vanwege die al in zoveel toonaarden bejubelde stem van Norma Waterson. Zanger/gitarist Bob Weir van Grateful Dead zei het eens treffend: "listening to Norma Waterson is like being dipped in warm chocolate..."
Norma Waterson mag dan zelf nauwelijks songs schrijven, ze heeft wel de juiste antenne voor goede songs van anderen. Ze beheerst een oneindig repertoire. Als ze thuis naar de radio luistert zingt ze de ene pop- en folkklassieker na de andere letterlijk mee. Als het op cd moet worden vastgelegd scherpt ze haar criteria aan. Als familiemens pur sang blijft ze dan bij haar keuze uiteindelijk vaak dicht bij huis.
Op die manier geeft ze terecht een voorname plaats aan nummers van haar zus Lal. Twee staan er op TDC: ‘Once In A Blue Moon' en ‘Song for Tirza'. ‘Once In A Blue Moon' verscheen eerder op het album ‘Mysterious Day' van Lal's zoon Oliver Knight. Een lyrische uitvoering met een opvallende rol voor de mondharmonica van Chris Parkinson. En dan is er Lal's emotioneel geladen gedicht ‘Song for Thirza' zoals Norma dat eerder imposant uitvoerde op ‘Shining Bright' een verzamelaar waarop tal van grootheden uit de folk nummers brengen van Lal & Mike Waterson. Deze song is weer zo'n typisch familieproduct met de zo herkenbare gitaarbegeleiding van echtgenoot Martin Carthy en een welhaast klassiek strijkje met dochter Eliza en haar partner Ben Ivitsky op viool.
Van dochter Eliza komt het mooiste nummer van TDC: ‘Fallen Leaves' met die intigrerende zin: ‘You are only pretty if you disapear'. Het is indrukwekkend, niet enkel vanwege de majestueuze zang, maar ook door het knappe contrast tussen een dromerige piano en de elektrische gitaar van Richard Thompson.
Van de Watersons staat er zoals gezegd geen nummer op TDC, maar de volstrekt natuurlijke zanghamonieën uit die tijd hoor je bijvoorbeeld goed terug in ‘Grace Darling' van de elpee ‘True Hearted Girl' uit '77. Op dat album van Lal & Norma Waterson zingt ook Lal's dochter Maria mee en is in die zin eigenlijk een Waterdaughters-product, het gelegenheidkwartet dat de zussen Lal & Norma Waterson vormden samen met hun dochters. Eliza zong daar voor het eerst in mee toen ze 13 was en groeide vervolgens al snel uit tot de gedoodverfde opvolgster van haar moeder als leading lady in de Britse folk. Lal's dochter Maria heeft zingen steeds als hobby beschouwd. Ze groeide uit tot een gerespecteerd kunstenares, maar is nog geregeld - onder de naam Maria Gilhooley - te horen op tal van producties van familieleden.
Zes van de vijftien nummers op de TDC zijn getrokken van de vijf Waterson:Carthy albums. En er staat een niet eerder uitgegeven live-registratie van Waterson:Carthy op van Ain't No Man Worth The Salt Of My Tears. Steeds hoor je in elk nummer de zo karakteristieke samenzang, zoals het decennia-lang in huize Waterson geklonken moet hebben. Vroeger met zus Lal en broer Mike. Tegenwoordig in Waterson:Carthy met dochter Eliza en echtgenoot Martin.
Als leidraad in deze selectie lijkt gekozen te zijn voor songs waarin Norma Waterson de lead-vocals binnen Waterson:Carthy vertolkt. Dat is wellicht de reden waarom nummers ontbreken van Blue Murder's ‘No One Stands Alone', hoewel ‘Blue Mountain' in dat opzicht wel gekund had.
Norma Watersons stem klinkt in de loop der jaren nóg robuuster en warmer. En de authoriteit en zeggenskracht waarmee ze zingt is ongekend. Niemand kan tippen aan deze majestueuze stem.
Henk - Waardering 8,5