Markku Lepistö, David Munnelly, Riccardo Tesi, Bruno Le Tron, Didier Laloy - Accordion Samurai - Homerecords.be
Accordion Samurai is de eerste cd (verschenen in 2011) van de in 2010 opgerichte samenwerking van vijf grootheden uit de (diatonische) accordeon wereld, naar een idee van Frédérique Dawans. Ze zijn voor mij met name bekend uit de folk-muziek maar ze schijnen ook reeds in andere genres hun sporen te hebben verdiend. De mannen tikken, individueel of met andere formaties, en soms in kleine onderlinge formaties, al heel wat jaren aan de weg (zie voor meer informatie hun individuele websites), en oogsten een over het algemeen groot muzikaal respect. Dan is het altijd spannend hoe dat muzikaal klikt tussen vijf zwaargewichten, die ook nog eens allemaal hetzelfde instrument bespelen. In elk geval een uitdaging!
De ingrediënten van de cd, vijf maal accordeon in vijf verschillende Europese smaken. De accordeon in het algemeen is een zeer divers instrument in de zin van “muzikale-functie”. Hij kan de rol van begeleiding, melodie en tussenliggende nuances aan, tegelijk of apart. Verder hebben we dan de vijf verschillende nationaliteiten met hun eigen muzikaal dialect, plus de (zeer gewaardeerde) persoonlijke stijl van de heren. Mijn conclusie tot zover, genoeg potentie voor een heerlijke plaat!
De verkenningstochten van de plaat lieten een eerste oordeel een beetje in het midden, ik werd niet positief noch negatief compleet verpletterd door een aanval van de vijf samurais. Feit blijft dat de cd niet zoveel indruk op me heeft gemaakt, dat ik later op de fiets een van de nummers me echt kon herinneren, laat staan zat te fluiten of te zingen. Helaas hebben verdiepende luistersessies het oordeel niet heel veel doen veranderen van gewoon middelmatig, naar goed middelmatig.
Hoe kan dit? Dit had ik in de verste verte niet verwacht van dit gezelschap gezien het werk wat ik al van ze kende. Na wat research gedaan te hebben over wat andere recensenten er van vonden, is men over het algemeen erg positief over de cd, en roemt men de mooie synthese van de muzikale eigenschappen van elk der heren (b.v. de recensies van Etienne Bours, Sefafolk). Echter deelt Gerard van Waes, in zijn recensie, met mij de verwachting van, “iets anders dan uiteindelijk te horen hebben gekregen”.
Een simpele reden kan natuurlijk zijn dat mijn gehoor vijf accordeons wat teveel van het goede vind, maar tot zover heb ik een tweetal of drietal accordeons (b.v. Tref en Deux Accords Diront, zie hier de recensie van Eisherz) meestal toch wel erg kunnen waarderen. Om dat toch de mogelijkheid er is, heb ik trekzakspeler (o.a. in Lirio) en docent Wouter Kuyper gevraagd om zijn visie (zie hieronder).
Een erg positieve ervaring over de cd is de mooie, doch heldere, gelaagdheid in praktisch elk van de nummers. Het hoog, laag en midden register worden allen benut. Mede door de gelaagdheid heeft de muziek wat minimal-music-achtige trekjes. Daar waar het lage register met name de begeleidende rol heeft, het hoge register nuances geeft, heeft het midden register het hoogste woord, wat leidt tot een mooie symmetrie, en wat men kan vergelijken met het stromen van een rivier, waar in het midden van de rivier de meeste “dramatiek” plaats vindt en waar langs de randen en de kalmte overheerst. Het knappe vind ik met name dat, i.) de individuele lagen helder zijn, ii.) de onderlinge hiërarchie in de lagen natuurlijk overkomt, en iii.) dat elke laag een gelijkwaardig belangrijke rol heeft en de onderlinge samenhang zeer sterk is. Deze eigenschappen zorgen voor een eerlijk aan-voelende/-horende plaat, waarin er een sterke muzikale verbinding is tussen de muzikanten waarin je het plezier lijkt te kunnen horen. Kortom een goed gesprek waarin ook de dynamiek in zowel volume, ritme en harmonie niet ontbreken en wat zeer zeker de sterke interesse wekt om deze groep een keer live aan het werk te zien (de filmpjes op Youtube zien er in elk geval veelbelovend uit!).
Wat is er dan “mis” mee? De ingrediënten en de eigenschappen voor een heerlijke plaat zijn er, maar toch komt het meer over als een, “(zeer) geslaagde sessie van een groep bevriende (goede) muzikanten die het erg naar hun zin hebben”. De cd bevat niet echt een nummer met een helder pakkende melodie, hoewel de nummers “Blind Harbour/ Carty’s Reel” en “The Last Waltz” wel dicht in de buurt komen. Op zich hoeft dit ook geen gemis te zijn natuurlijk, maar dan moet er wel iets voor terugkomen.
Ik zelf had meer verwacht van de melting pot van de individuele kunde van deze top muzikanten, en zeer zeker in het licht van andere accordeon dominerende muziek die ik ken.
Het woord samurai zou, volgens hun homepage, deze kunde van de heren representeren zoals men ook van een samurai verwachtte (maar dan op militair gebied). Ik deel de mening van Gerard van Waes dat deze titel de lading van de cd niet helemaal dekt en hogere verwachtingen schept. Persoonlijk associeer ik de naam eerder met de “Kungfu”-achtige bewegingen die we weleens zien tijdens het spel van Didier Laloy (b.v. op 0:16 in dit filmpje).
Kortom, het is een goede cd, maar ik denk met name leuk voor de liefhebber van accordeonmuziek. Mijn teleurstelling komt doordat ik denk dat de heren gezamenlijk meer kunnen dan wat ze hebben afgeleverd, en hoop dan ook dat er een vervolg komt waarin we dit kunnen horen. De muziek heeft twee gezichten, zoals eerder genoemd het “sessie-achtige” vrije karakter, maar verder zou de muziek ook in geen geval misstaan in een filmische context. Helaas denk ik niet dat dit de indruk is die de heren muzikanten willen wekken met de plaat gezien de presentatie tekst.
Echter laat dit je niet afschrikken om de muziek een kans te geven en met name ze te gaan zien, b.v. binnenkort (de 27ste november) in de Oosterpoort in Groningen. Dit omdat, daar waar de cd misschien als “liedjes”-luisterplaat te wensen overlaat, de muziek wel heel erg de elementen in zich heeft zitten die, in elk geval voor mij, van belang zijn voor een top concert, namelijk een samenhangende muzikale conversatie, het menselijke/persoonlijk element, en bovenal dat het plezier ervan afstraalt.
Fokke-Jan Swart
Eigenlijk kan ik me helemaal vinden in de conclusies van Fokke. Ook ik had meer vuurwerk verwacht van de heren. Het vakmanschap druipt er vanaf, dat is vanaf track 1 duidelijk. Maar vakmanschap alleen "does not great music make". Ik heb het idee dat de mannen elkaar misschien teveel ruimte hebben gelaten. Waar ik had gehoopt op wapengekletter in de strijd tussen de verschillende culturen en stijlen is het meer een debat geworden waarin met spitsvondigheden wordt geprobeerd om tot een gezamenlijk standpunt te komen. Nu kan ik ook genieten van een goed debat, maar toch...
Ik ben een groot liefhebber van een mooi thema, een mooie melodie. Daar moet je toch een beetje naar zoeken op de cd. Vaak wordt er ergens even aan een herkenbare tune gerefereerd, maar dan wordt er weer gauw vanaf gestapt en gaat het vaak nog enkel om klankkleuren en het afwisselend spelen van de bovenpartij die dan weer wordt aangevuld door inventieve partijen daaromheen. (Uitzonderingen zijn de Ierse (getinte) melodieën). Te weinig gewoon mooie verhalen dus, en teveel kleuren en sferen. Mooie klankkleuren en sferen, dat wel. Maar niet iets om op de fiets mee te fluiten.
Misschien is mijn oordeel te sterk gekleurd door een verwachtingspatroon vooraf, ik heb de cd nog te weinig gehoord om over mijn verwachtingspatroon heen te kunnen stappen. Ga ik deze cd nog vaker luisteren? Waarschijnlijk wel eens. Het is een goede cd, met goede muziek door fabuleuze trekzakspelers. Maar ik verwacht niet dat hij lang bovenop mijn cd-speler ligt. Maar misschien laat ik mij nog wel overtuigen, want de cd is genoeg uitdagend om het toch ook live mee te maken. Ik ben erbij komende zondag in de Oosterpoort. Al was het maar om het leuke wie-speelt-wat spelletje. Welke tunes komen uit wiens repertoire en wie speelt welke partij in zijn eigen (herkenbare) stijl. Kijken of ik het goed heb ingeschat.
Wouter
Meer info en voorproefjes:
1. Official homepage. Site Jimdo de thesamurai! www.thesamurai.jimbo.com.
2. Homerecords.be.
3. Youtube: Didier Laloy & Bruno Le Tron - Boombalfestival 2010 - Lovendegem.
Accordion Samurai speelt komende zondag, 27 november 2011, in De Oosterpoort in Groningen. Meer info en tickets: http://www.de-oosterpoort.nl/programma/the-samurai