De Partisanen - Cohen In Het Fries, In Frysk Earbetoan Oan Leonard Cohen (cd + dvd) - Foreign Media Music 93918
Er zijn een paar muzikale grootheden die zeer tot de verbeelding van andere muzikanten spreken. Beatles, Stones, Dylan worden vaak gecovered, maar ook het werk van Leonard Cohen werd al door heel wat anderen gespeeld en / of opgenomen. Jennifer Warnes' album Famous Blue Raincoat is misschien wel het bekendst bij het grote publiek en in de Lage Landen is Suzanne van Herman van Veen een klassieker, maar er zijn ook Cohen-uitvoeringen van het Avalanche Quartet met Henk Hofstede en van de Belgische zangeres Yasmin. In het december-nummer van het Engelstalige muziekblad MOJO is een cd bijgesloten met covers van de Canadese singer-songwriter door o.a. Dion, Linda Thompson, Nick Cave, Martha Wainwright en Judy Collins. En dat is nog maar een klein deel van wat er wereldwijd uitkwam. Enkele weken geleden is er een eerbetoon verschenen met o.a. Suzanne, So Long Marianne, Dance Me to The End Of Love, First We'll Take Manhattan en Famous Blue Raincoat, maar dan in het Fries. Nummers die heel veel mensen kennen, en een paar minder gangbare Cohen-stukken zijn vertaald door Bart Kingma (in het dagelijks leven regisseur) en worden uitgevoerd door twaalf Friese partizanen, die samen een uitstekende plaat hebben afgeleverd: Cohen In Het Fries, In Frysk Earbetoan Oan Leonard Cohen.
Er staan drie damesstemmen op de cd, waarvan er ook nog eens twee op elkaar lijken qua klankkleur. Elske de Wall opent het album met Dûnsje My De Leafde Út (Dance Me To The End Of Love), eerst sober, daarna met een ietwat jazzy geluid, dat met name door de sax van Hubert Heeringa veroorzaakt wordt. Nynke Laverman, die inmiddels landelijke bekendheid geniet, bleek al jaren onder de indruk te zijn van Hallelujah van Jeff Buckley. Haar uitvoering van dit lied op Cohen In Het Fries is dan ook heerlijk ingetogen met enkel gitaarbegeleiding van Ward Veenstra, later ook nog door een subtiele marimba (Sytze Pruiksma), haar zang leunt tegen het dramatische aan, maar gaat net niet over het randje. Tussen deze twee in zit Gerbrich van Dekken, die met heldere stem Ik Wol Dy Op Sa'n Dei Noch Net By My Wei (Hey, That's No Way To Say Goodbye) vertolkt. De drie vrouwen zorgen voor een frisse afwisseling met de voor het merendeel min of meer doorleefde mannenstemmen op de rest van de cd.
Het zijn met name de sobere, folky of rootsy uitgevoerde stukken die me raken en Friesland heeft een paar lekker doorleefde stemmen, zoals die van Mariusz, Gurbe Douwstra, Roel Slofstra, Gerrit Breteler en Jaap Louwes. De Swalkerinne (The Stranger Song), gezongen door Gurbe Douwstra krijgt een prettig countrygevoel, met dobro (Ward Veenstra), cajón (Sietse Huisman) en viool (Christiaan van Hemert) ondersteund door baslijnen van Johannes Adema. Het nummer komt van de eerste elpee van Cohen, Douwstra bleek een heel stel van die oude platen in huis te hebben. De Partisaan wordt prachtig sober en intens uitgevoerd door Sido Martens (vroeger van Fungus), zichzelf begeleidend op gitaar, ondersteund door Van Hemert op bandoneón. Draai My Rûn (Take This Waltz) wordt kleingehouden door de stem van Mariusz, de begeleiding vind ik hier wat voortkabbelen. Suzanne door 'grand old man' van de Friese folkmuziek Roel Slofstra doet in de zang denken aan de uitvoering van Herman van Veen, maar heeft folkier arrangementen. Gerrit Breteler heeft een ietwat gedragen As It Jo Wil Is (If It Is Your Will) met fijne vleugel (Peter van der Zwaag), en schreef daar ook zelf de Friese tekst voor. Jaap Louwes wordt melodieus omlijst door vleugel en viool in het donker melancholieke Ljochtblauwe Reinjas (Famous Blue Raincoat).
Er zitten ook wat lekker rockende stukken in, zoals Earst Nim Ik Manhattan door Robbie van Wieren en Libben Libben Libben (Lover Lover Lover) door Piter Wilkens. Dit laatste zou net zo goed tussen die hierboven kunnen staan, Wilkens laat namelijk ook een fijn gerafeld stemgeluid horen, mooi gecombineerd met heldere achtergrondzang van Hermien Swart. Zijn uitvoering is bovendien vrij sober, met alleen gitaar en bas, maar heeft toch een rockgevoel.
Het slotnummer Marjanne, Kom By My (So Long Marianne) door Auke Busman begint nog ingetogen, maar wordt me als de band meespeelt al gauw veel te poppy, doet aan het werk van De Kast denken. Het is het enige stuk dat me totaal niet boeit.
Liedjessmid Leonard Cohen heeft inmiddels zelf ook een exemplaar ontvangen van Cohen In Het Fries, en verklaarde geraakt te zijn door de oprechtheid van de uitvoeringen van de liedjes. Dat zou hij natuurlijk uit beleefdheid kunnen zeggen, maar in dit geval kan ik zijn woorden onderschrijven. Het mooie van de plaat is wat mij betreft ten eerste natuurlijk de muziek, Leonard Cohen heeft nou eenmaal iets dat me door de jaren heen is blijven boeien. Daar komt bij dat er een paar gevoelvolle juweeltjes tussen de Friese uitvoeringen zitten, met name Sido Martens en Jaap Louwes springen er voor mij persoonlijk uit, maar ook Nynke Laverman, Piter Wilkens en Gerrit Breteler overtuigen zonder moeite.
Bovendien gaat het om live opnamen, wat volgens mij de door Cohen genoemde oprechtheid (deels) verklaart, en daar werden beelden bij gemaakt. Plaats van handeling is een oude boerderij in Boer, bij Franeker. Een ongepolijste, maar sfeervolle locatie, zo is te zien op de bijgeleverde dvd. Ruwe muren, knoestige houten balken en hooibalen, de entourage past uitstekend bij de liedjes van Cohen. Bij de "ekstra's" zit een mooi kijkje achter de schermen, waarin de muzikanten zelf uitleg geven over de liedjes die ze uitvoeren. In het Fries, uiteraard, zonder ondertiteling.
Mirjam Adriaans
Overigens wordt er ook op tv aandacht besteed aan dit project, eerst op Omrop Fryslân, maar ook op Nederland 2:
Omrop Fryslân zendt rond de Kerstdagen een special uit:
Leonard Cohen deel 1 - Zondag 21 december 2008 van 18.00 - 18.30 uur
Leonard Cohen deel 2 - Dinsdag 23 december 2008 van 18.20 - 18.30 uur
Leonard Cohen totaal - Eerste Kerstdag van 15.00 - 16.00 uur
Op 1 januari 2009 (23.00 uur) wordt de special uitgezonden op Nederland 2. Op 2 januari zal de uitzending worden herhaald (rond 13.00 uur).
Zie ook: www.coheninhetfries.nl.