De recensie op Folkforum over de cd van de Diskreetse Mango Trio uit Estland, herinnerde me aan het moment dat ik een paar maanden geleden per ongeluk verzeild raakte op een website die mij de ogen opende voor folk uit Estland. Het was de site van het jaarlijkse Viljandi Folk Festival. Het laatste weekeinde van juli is het er steeds te doen. Het is een vierdaags festival met alles d'r op en d'r aan. Meer dan honderd concerten rond een kasteelruïne, in kerken, op vijf openlucht podia. Er zijn workshops, instrumentenmarkt, etc. Afgelopen jaar kwamen er 30.000 bezoekers op af.
Vanaf de festival-editie in 1999 hebben ze daar de belangrijkste concerten op video opgenomen. Je kunt ze allemaal terugkijken. Bij elkaar minstens 400(!) uur live-folkmuziek. Ga er maar voor zitten. Het zal je niet verbazen dat ik dagenlang elke avond terugkeerde naar die site: www.folk.ee. Onder ‘Pildid ja video' vind je al die concerten.
Folk leeft in Estland. Overigens was dat geen echte verrassing voor me. De Vlaamse muzikant Stefan Timmermans vertelde er een paar jaar geleden al over in het toenmalige VRT radio-folkprogramma De Groote Boodschap. Hij wist er veel van.
Geen wonder want op de site van het Viljandi Folk Festival kwam ik Timmermans vier keer tegen. In '99 en ‘01 stond deze vermaarde Vlaamse doedelzakspeler en fluiter met zijn band Fluxus op het affiche, in ‘02 met Madingma + Koen Garriau en in ‘03 met een bijzondere Balbrozijn-versie waarin alleen violist Wouter Vandenabeele de Ambrozijn-basis vertegenwoordigde (Stefan Timmermans op doedelzak en fluiten, Diederik Timmermans op accordeon en Maarten Decombel op gitaar).
Je kunt dat allemaal terugzien. Zoals ook concerten van bijvoorbeeld Besh O Drom, BuB, Yat Kha, Malbrook, Galdubh, Esma Redzepova. Maar je komt vooral veel bands tegen uit Scandinavië omdat de traditionele muziek van de Esten daar verwantschap mee heeft. Om een paar van die Scandinavische toppers te noemen waarvan de concerten te bekijken zijn: Gjallarhorn, Garmarna, Vãsen, Hoven Droven, Troka, Phonix, JPP, Svart Kaffe, Maria Kalaniemi, Ranarim.
Maar mijn aandacht ging met name uit naar Estse bands en solisten. Het stikt ervan. Uit de lange rij namen heb ik er een paar uitgelicht, waarvan het de moeite waard is de concerten op www.folk.ee terug te zien:
Diskreetse Mango Trio
Collega Mirjam Adriaans recenseert hun cd hier.
Zie ook www.myspace.com/diskreetsemangotrio.
Vagilased
Vagilased, een folkrock groep die ik vorig jaar al eens hoorde op onze eigen Concertzender in het programma ‘Door de Mazen van het Net'. De vijf muzikanten rond zangeres/violiste Meelika Hainsoo zijn geschoold in de folk en in de pop-jazz. Zij steken traditionele Estse volksmuziek in een eigentijds jasje. De band bestaat uit Meelika Hainsoo (zang, viool, harp), Cätlin Jaago (fluiten, doedelzak, jew's harp), Toomas Valk (diatonische trekzak), Jan Viileberg (akoestische gitaar), Reigo Ahven (percussie) en Marti Tärn (basgitaar). Ze stonden al op podia buiten Estland zoals in Finland, Sweden en Portugal. In eigen land zijn ze bijzonder populair. Hun grootste concerten gaven ze op Viljandi Folk Festivals.
Zie ook www.vagilased.ee/eng.
Virre Pluss
Virre+ is een topband uit Estland. Als Virre is het een (nagenoeg instrumentaal) kwartet. Als Virre Pluss worden ze aangevuld met ondermeer een uitstekende zangeres. Traditionele muziek wordt progressief opgetuigd. Je kunt er goed naar luisteren, maar er meer nog op swingen. Twee violisten en de zangeres geven de sound duidelijk een scandinavische kleur. Verder hoor je in de band doedelzak, jew's harp, gitaar, bas en inventieve percussie. Op het Viljandi Folk festival is Virre vaste gast. Afgelopen zomer stonden ze er als Virre Plus (dus met de zangeres).
Zie ook www.virre.ee.
Raud-Ants
Van traditionele Runo songs tot grunt. Heftige band, zie naast de beelden van het Viljandi Folk Festival ondermeer ook www.youtube.com/watch?v=kKaXDY6edho
Anu Taul
De jeugdige zangeres/gitariste Anu Taul uit Estland treedt vaak samen met haar zus Triinu (o.a. doedelzak) op. Op hun cd's Tähe tüdar en Engi Aig klinkt hun interpretatie van oude runosongs behoorlijk krachtig, live gaat het er intiem/sfeervol aan toe, zoals af te leiden is uit de beelden en de muziek op de video-opnamen tijdens het Viljandi Folk Festival afgelopen zomer. De twee zussen werden daar begeleid door een uitmuntend gitarist. De samenstelling was: Anu Taul - gitaar, zang, Triinu Taul - doedelzak, Jew's harp, zang en Andre Maaker - gitaren.
Zie ook www.anutaul.com.
Johanson
En dan is er nog een tip van Stefan Timmermans. Eind 2003 mailde hij me: "Het mooiste en meest pakkende concert dat ik dit jaar meegemaakt heb is er eentje van mijn Estse vrienden Johanson (www.johanson.ee) op het Viljandi Folk Festival. Deze drie broers en een zus stalen mijn hart tien jaar geleden al met hun lieve sound. Ik hoop ze in 2004 eindelijk in België en Nederland te krijgen. Zelfs zonder de tekst te begrijpen, voel je haast waarover ze zingen. Ests chanson van de bovenste plank met diepe roots en humor."
Een van die Johansons heeft Timmermans in ieder geval naar België weten te halen. Eerder dit jaar stond hij samen met Jaak Johanson en de Spaanse zangeres Uxía op het podium van 't Ey in Belsele. Wanneer gaan we een van de Johansons of een van de hierboven genoemde bands op een Nederlands podium zien?
Henk