De Veluwse Mondharpmannen laten het publiek graag kennismaken met de mondharp (zeker niet te verwarren met de mondharmonica!). Dat doen ze onder meer op diverse festivals van juni t/m september 2019 en een van hen, René Paes, stuurde ons een artikel ter overname. Met toestemming van de auteur doen we dat graag, dus hieronder wordt een en ander uitgelegd:
-door Jopie Drijfzand, foto's Orin Mons-
Wereldwijd misschien wel een van de meest bespeelde instrumenten
De mondharp. Wereldwijd misschien wel een van de meest bespeelde instrumenten, hoewel voor velen toch onbekend. Ook vaak verward met de mondharmonica. Weinigen weten dat het een volwaardig en internationaal muziekinstrument betreft. Van juni t/m september tijdens evenementen zoals NK Straatmuzikanten, Living Village Festival en Healing Garden, kan iedereen kennismaken met de vele verschijningsvormen en speelwijzen ervan.
Gevoelsmatige associatie van de karakteristieke klanken met Mongoolse keel- en boventonenzang
Het lijkt niet verwonderlijk, gezien de gevoelsmatige associatie van de karakteristieke klanken met Mongoolse keel- en boventonenzang. Zelfs samenspel met de Australische didgeridoo zou niet misstaan. “Klopt. Mondharp en didge vormen een perfecte combinatie,” zegt Klaas Mons, een van de Veluwse Mondharpmannen. “We combineren het ook met andere instrumenten: snorrebot, foekepot, berimbau.” René Paes, ook een van de Veluwse Mondharpmannen vult aan: “We gebruiken ook andere snaarinstrumenten, die we lenen van onze vrienden van de Veluwse Borduurvereniging, en percussie, onlangs zijn we ook begonnen met experimenteren met keelzang. Op evenementen concentreren we ons vooral op mondharpspel, vandaar de naam Veluwse Mondharpmannen.”
Als ik kon uitleggen wat ik doe, zou ik het niet kunnen doen
Klaas pakt er een uiterst curieus exemplaar uit Vietnam bij. Zodra hij er alleen maar tegenaan blaast, komt er zowat een heldere accordeontoon uit. “Als ik kon uitleggen wat ik doe, zou ik het niet kunnen doen”, zegt hij. Klaas is ervan overtuigd dat iedereen zich de mondharp eigen kan maken. “Een goede beheersing vergt evenveel tijd als bij elk ander willekeurig instrument. Al na een paar maanden ben je een heel eind.”
De tong van het instrument
“Dit is bijvoorbeeld een Balinese genggong.” René gaat staan en zet het houten instrument aan de lippen. Hij ontlokt klanken door de tong van het instrument, niet te verwarren met zijn eigen tong, middels een touwtje onder spanning te zetten. Het ‘oem moem moem mja’ wat hij even later uit een langwerpig metalen exemplaar uit Oost-Siberisch Jakoetië tovert, onderscheidt zich door een diepe resonantie. “Het is een favoriet”, glimlacht Paes. “Wist je trouwens dat Jakoetië een nationale feestdag voor de mondharp kent? “
Op hun buik
“De Veluwse Mondharpmannen willen dat Ik vooral zorg voor proviand, drank en dat alle spullen op de juiste plek komen op festivals. Dat kunnen ze echt op hun buik schrijven”, zegt Kees van Loon. “Mijn favoriete mondharpen zijn lipharpen uit Vietnam. Ik speel vaak mee tijdens oefensessies en ook bij optredens. Verder help ik graag mee bij workshops om deelnemers te helpen met het zelf maken van mondharpen.”
Het lipje wat je met je vinger aanslaat
Klaas vertelt over het instrument waar het allemaal om draait: “Het metalen lipje wat je met je vinger aanslaat, wordt zowel tong als snaar of lamel genoemd. Maar dat laatste …”
Luxaflex
Inderdaad, het doet te veel aan luxaflex denken. En dat vind je niet op de evenementen waar de Veluwse Mondharpmannen de komende maanden te vinden zijn:
NK Straatmuzikanten Els 15 juni
http://www.nkstraatmuzikanten.nl/de-veluwse-mondharpmannen/
Living Village Festival Dalfsen 19 t/m 23 juni
https://thelivingvillagefestival.org/
Straatmuzikantenconcours Gouden Pet Leiden 30 juni
http://www.goudenpet.nl/deelnemer/?pdb=95
Struinen in de Tuinen Harderwijk 7 juli
https://www.struinenindetuinen.nl/harderwijk
Healing Garden Festival Zeewolde 26 t/m 28 juli
https://healinggarden.nl/
Oak & Owl Green Spirits Festival Zeewolde 9 augustus
https://www.greenspiritsfestival.nl/
Oempa Loempa Festival 23 t/m 25 augustus
https://www.oempaloempa.com/
Spiriosa Festival Brunsum 7 en 8 september 2019
https://www.spiriosafestival.com/
Meer weten? Kijk dan op de site Oermuziek: http://oermuziek.nl