Lirio - Lirio - Appel Rekords
Lirio heeft na veel vijven en zessen eindelijk zijn debuutalbum uitgebracht. De opnamen maakten deze jonge Nederlandse balfolkmuzikanten al eind 2004, maar door tal van complicaties ziet het schijfje nu pas het licht. Aangezien Lirio ondertussen is doorgegroeid, had ik - extra kosten ten spijt - liever nieuwe opnamen gehoord. Het repertoire van tegenwoordig is weliswaar min of meer gelijk aan toen, maar de spelkwaliteit is toegenomen. Doet Lirio zichzelf dan tekort met dit debuutalbum? Jammergenoeg wel, maar ik zeg er in één adem bij dat het best een aardig plaatje is geworden.
De Nederlandse balfolkmuzikanten van Lirio zijn bij de al even jonge balfolk dansers geliefd vanwege de zowel energieke als subtiele manier waarop ze traditionele dansmuziek ontdoen van stof en statigheid. Met de drive en groove, maar zonder het gelikte en de popi attitude van popmuziek, geven ze aan Franse, Vlaamse en Nederlandse dansmelodieën een swingende draai.
Met hun akoestische gitaar, contrabas, viool, doedel- en trekzak zijn ze de afgelopen jaren doorgedrongen tot grote podia als die van de folkfestivals Dranouter en Folkwoods. Ook zijn ze inmiddels graag geziene begeleiders op Boombals en andere bals. Naadloos passen ze in de bal-hype die met name in België al langer aan de gang is.
Lirio's succes is verklaarbaar. Je kunt lekker dansen op dansjes uit de oude doos als bourree, scottisch, of mazurka, maar dan ontdaan van elke folkloristische connotatie. Hun uitstraling op het podium is er een van eenvoud en spelplezier. Ze doen niet ‘gewichtig' over de herkomst van hun repertoire. De traditioneel aandoende deuntjes klinken door ingebrachte stijlelementen uit funk en rock voor het jonge publiek alternatiever en daarmee acceptabeler.
Maar werkt dit ook zo op deze twee-en-een-half jaar ‘oude' opnamen?
Wouter Kuyper vormt de spil op de dertien nummers van dit debuutalbum. Hij blinkt uit met zijn sterke spel op trekzak, dan weer lyrisch (Blauwbaardwals, Rondo, Piazolla) dan weer stuwend virtuoos (Dubbele trekzakbourrée, Forumscottish, Marco's Cercle). Ook zijn sporadischer gedoedel mag er zijn, zoals in het vrolijke Gutmuntpolka en in de uitbundige Skascottish.
De drie overige muzikanten op gitaar, viool en contrabas hadden wat mij betreft vaker hun ontegenzeglijke creativiteit mogen tonen. Enerzijds missen ze in hun spel soms dezelfde urgentie als die van Kuyper. Anderzijds geven de arrangementen niet altijd daartoe de ruimte. Zo ontberen enkele dansnummers de inventiviteit en originaliteit van een ‘Skascottish'.
De immer vrolijk ogende gitarist Sander van der Schaaf hoor ik liever resoluut stuwend (Forumscottish) of subtiel (Het regende seer) dan min of meer aarzelend in Les Environs de St. Chartier en Blauwbaardwals. Het spannende van Gerdien Smit's viool in De morgensterre was ik graag in meer nummers tegengekomen, wat ook geldt voor de fraaie hinkstapsprongetjes in Blauwbaardwals van bassist Tom van der Zanden (tegenwoordig vervangen door Fokke-Jan Swart), of diens solootje in Marco's Cercle.
"Wij willen de ‘oude muziek' swingender maken, dat is van belang zeker als je wilt dat er meer mensen naar luisteren...", zei Wouter Kuyper onlangs op Dutch Folk Radio. Anderzijds gaf hij toen ook aan met Lirio graag muziek te maken om rustig naar te kunnen luisteren. Dat dit niet met elkaar strijdig hoeft te zijn blijkt uit de twee zangnummers op dit album. Die zijn door boeiende arrangementen ook voor een jonger publiek aantrekkelijk. Maar of dat ook geldt voor het oud-Nederlands, de dictie en versierinkjes in de zang van gastzangeres sopraan Iris Ficker? Zou een minder in traditie geschoolde stem, gezien Lirio's uitgangspunt, niet beter geweest zijn?
Afijn, al met al genoeg opmerkingen bij dit album. Niet dat ik er met sjagrijn naar luister. Zo geniet ik van Lirio's gevoel voor de mooie melodie. Het hart van het album wordt gevormd door een drietal sterke nummers. Gutmuntpolka en Rondo vanwege de dynamiek en urgentie en het zangnummer Morgensterre vanwege het prachtige arrangement. Maar dat uitstekende niveau is over de gehele cd genomen niet constant genoeg. Wat ik ook jammer vind is dat vier van de dertien nummers al eerder op een cd verschenen. Blauwbaardwals staat op het Jong Folk album Fars (Appel, 2005). Forumscottish, Skascottish en Piazolla vind je op de verzamel-cd Nieuw Akoestisch Peil (M&W, 2005).
Vijf van de dertien nummers zijn compleet van eigen hand. Skascottish is gebaseerd op La Sansonette van de Franse draailierspeler Dominique Forges. Les environs de St Chartier komt van accordeonbouwer en -speler Frans van der Aa (die begin dit jaar met zijn Colombiaanse vriendin Astrid Cujar vanuit Heeze emigreerde naar Bogotá in Colombia). De overige zes nummers zijn traditioneel, maar natuurlijk naar eigen hand gezet. Zo zijn de twee zangnummers geplukt uit het Antwerps Liedboek.
Wellicht is het een idee om bij een volgende cd, die er absoluut moet komen, een ervaren producer in de arm te nemen. Ondertussen doen we het met dit album, al was het maar om thuis de dansjes te oefenen...
Henk - Waardering: 7-
PS. Lirio nog nooit live gezien? Aanstaande maandag op Koninginnedag (30 april) is de cd-presentatie vanaf 20 uur in Café Hofman, Janskerkhof 17a, Utrecht. Ben je verhinderd, kijk - en luister - dan eens naar de de video-opname van de scottish die Luis maakte (eenvoudig met zijn foto-camera) tijdens het BoschBal van 23/03/07 op Luis' site. Op www.myspace.com/lirio1 is een aantal nummers te horen. Zie ook www.lirio.nl.