The One Ensemble - Wayward the Fourth - Secreteye.org (AB-OC-32)
Dit album begint en eindigt als dat van een kamermuziekensemble, maar als in het eerste nummer de vocalen losbarsten gebeurt dat met eenzelfde exaltatie als bij Troissoeur, een groep waar ik verderop in dit album nog wel eens vaker aan moet denken. Maar vergis je niet. Het Schotse The One Ensemble gaat veel verder in haar avantgardisme.
Improvisatie is onlosmakelijk onderdeel aan hun intrigerende experimentele akoestische freefolk. Tegelijkertijd is juist duidelijker waar ze hun inspiratie vandaan halen: Oost-Europese folk, Noord-Afrikaanse muziek, Franse musette, The Incredible String Band, Balkanmuziek, Robert Wyatt, Circusmuziek, Captain Beefheart, The Residents, Moondog.
De grote man achter The One Ensemble is multi-instrumentalist/zanger Daniel Padden. Hij trok vanuit Glasgow met zijn gitaar als straatmuzikant door West- en Oost-Europa voordat hij zich aansloot bij ‘Vulcano the Bear' dat zich richt op experimentele rock en freejazz. Binnen die groep is hij de man van de harmonie en de melodie, terwijl hij in The One Ensemble juist de improvisatie stimuleert.
Maar allereerst zet hij de lijnen uit en ontwerpt de muziekstructuur. Hij doet alles op het gehoor. De eerste twee albums speelde hij vrijwel in zijn uppie vol. Zijn hoofdinstrumenten zijn piano, gitaar, klarinet en stem. Nu heeft hij zich omringd met klassemuzikanten, die volgens zijn filosofie ook geïnteresseerd behoren te zijn in andere kunstvormen zoals literatuur, beeldende kunst, film.
Binnen die holistische benadering van muziek passen Peter Nicholson (cello), Chris Hladowski (bouzouki, kromhoorn en klarinet), en Aby Vulliamy (altviool). De laatste twee maken ook deel uit van de Schots/Finse freefolkgroep Nalle. Zangeres Hanna Tuulikki van Nalle verleent met haar Björk-achtig geluid ook nog even asstentie evenals violist Fergus Hetherington.
Het album stikt van de fraaie, vaak folky, themaatjes, die in elk nummer de basis leggen voor de gekste improvisaties. In het ruim zes minuten durend Resonant Kings verandert een met akoestische gitaar en cello prachtig opgebouwde bijna traditionele structuur vol herhalingen plots in een ogenschijnlijke chaos. De geluiden van de strijkers gaan van piepende scharnieren tot signalen uit de ruimte. De snaren lijken gepijnigd door grof schuurpapier. Maar steeds - al is het soms ver op de achtergond - is er houvast aan het alsmaar bijna hypnotiserend voortgonzend thema.
De Horsehead Waltz komt vals uit een galmende wankele kroegpiano, maar de dissonantie wordt dermate consequent doorgevoerd dat je een glimlach niet kunt onderdrukken. Het roept onwillekeurig associaties op met een clown die onhandig huppelend door de circuspiste balonnen kapot trapt, om in het erop volgende Fog and Tumble door een droevige pierrot terecht gewezen te worden. Dan bereikt de muziek een passende donkere melancholie.
Een enkele keer blijft de groep dichter bij het ingezette thema zoals in Smok dat met klarinetten en hobo en later met cello een middeleeuws sfeertje schept met een soms burlesque huppeligheid. Of Shapes Disguised As Sizes dat overloopt van vocaal absurdisme bij een zowel melancholisch als opwindend oostblok-sfeertje. In Another Cup To Drown zet een gevoelige piano de toon. Maar het meest toegankelijk is toch het bijna tien minuten durende openingsnummer ‘Joker Burlesque' dat - ondanks de weirde improvisatie op ondermeer kazoo - na een paar beurten zelfs een zeker meezinggehalte krijgt. Iets wat na nog wat meer draaibeurten ook in andere nummers blijkt te schuilen. En dat maakt deze avontuurlijke experimentele muziek zo bijzonder.
Op www.myspace.com/oneensemble kun je 2 tracks van het nieuwe album beluisteren: ‘Neither One Thing' en ‘Resonant Kings'.
Henk - Waardering 8,5