Follia! - Grasshopper - Wild Boar Music/Alea Records - www.follia.be
De Vlaamse band Follia! brengt extremen bij elkaar. Zo maakt op Grasshopper de aanvankelijke irritatie door de disco-achtige technobeats in de opener Boenka² onmiddellijk plaats voor een glimlach als een ‘kozakkenkoor' de aanstekelijke polka meeneuriet en de violist er nog een ska-ritme tegenaan gooit. Dat vrolijke gevoel zal de volgende negen nummers niet meer verdwijnen.
De 8-mans band Follia! vormt een smeltkroes waarin tal van genres vaak swingend en groovend samenkomen. Een ritmesectie met drums, bas en twee gitaren legt een solide basis onder dwarsfluit, keyboards, middeleeuwse schalmeien, tal van blokfluiten, diatonische accordeon, doedelzak, twee violen en zang. Live is Follia! steeds een belevenis. En ook Grasshopper heeft alle ingrediënten in zich voor een stomend feest. Zoals ongetwijfeld aanstaande zondag 13 augustus zal blijken op Folkwoods in Nuenen, het festival waar Follia! dan voor de derde keer in haar vijfjarig bestaan optreedt, nu om haar Grasshopper aan Nederland voor te stellen.
Het hart van Follia! bestaat uit de broers Pieter (viool/zang) en Johan Decancq (o.a. doedelzak/accordeon/schalmei) en Sammy Lee Daese (fluiten, schalmeien, toetsen en zang). De broers komen uit de folkhoek, Daese is een jazzy geschoolde dwarsfluitist. Ze hebben zich omringd met muzikanten uit rock, klassiek en pop. Die verloochenen hun achtergond niet, wat de eclectische aanpak versterkt. Maar hoe het ook rockt, groovet of swingt, in elk nummer is er een onontkoombare link naar meest Westeuropese folk.
De schalmeien associeer je met Bretonse traditionele muziek door hun bombarde-achtige toon, maar ze kleuren ook statig middeleeuws. De dynamische dwarsfluit herinnert aan de Bretonse folkrock van Gwendal. Het samenspel van de violen legt een lijntje naar Scandinavië. Vlaanderen en Centraal Frankrijk klinken door in diatonische accordeon en doedelzak. Dan hoor je weer Schots tromgeroffel, een gypsieviool, of een stevig op z'n Brits folkrockende ritmesectie. Een jig lijkt plots even te citeren uit Tune For A Found Harmonium, een Iers getint nummer van het Penguin Café Orchestra.
De meeste instrumentalen vertrekken min of meer vanuit een folkdans als een bourrée, een polka, een jig, een andro, of een scottish. Maar fijnzinnig geven ze er verrassende draaitjes aan met citaten uit bijvoorbeeld ska, jazz, klassiek, oosterse of arabische muziek. Een aanpak die Follia! herkenbaar maakt binnen de Vlaamse neo-folk.
Het zijn knappe arrangeurs. Als je hoort hoe ze een bourée als Bourrée de Brazil in elkaar gieten! Het stoomt je oren uit, maar zit toch vol subtiliteit. Dwarsfluit en schalmei gaan als vanzelf arm in arm met een ronkende elektrische gitaar. De violist folkrockt er z'n Fairports op los. In de pittige percussie sluipt origineel handgeklap binnen à la de flamenco-palmas. Naar het eind toe stoomt en skaat het dermate dat het er nog nauwelijks toe doet of er een pure bourrée aan ten grondslag ligt. Iedereen zal er - al moet het freestylend - volledig bij uit z'n bol gaan. In het programmaboekje staat over Follia ondermeer: ...Follia! is feest. Gezonde muzikale gekte... Als je Bourrée de Brazil hebt ondergaan, moet je vaststellen dat die kwalificatie een understatement is.
De nummers zijn tot in de finesses uitgewerkt en perfect opgenomen onder leiding van producer Erwin Libbrecht. Zo ook de Andro Decancq dat eerder op het album Boombal Vol 1 nog een live uitstraling had. In één nummer - Mister Grasshopper - mis ik die uiterste finesse, althans... vind ik de drums te prominent en de gitaarpartij slordig. Het is geschreven naar aanleiding van een overweldigend concert op het Folkwoods Festival in 2004. Het lijkt in vrijwel één take opgenomen, met het genoemde nadeel, maar met als voordeel dat het de fantastische live-ambiance van destijds benadert én onverbiddelijk rechtstreeks de huiskamer inslingert.
Follia! sublimeert op Grasshopper de creativiteit en fijnzinnigheid van haar debuutalbum kiss me you fool, kiss me lila (‘04). Maar het gaat verder. Wat Grasshopper nóg meer onderscheidt van dat debuut is dat nu ook gedurfd - en geslaagd - exotischer wegen worden ingeslagen. Zo is er een aan ‘n tango refererend nummer. De hoofdrollen zijn voor accordeon en een bevlogen viool! Het kreeg de komische titel Mango ma non Tango en zou met haar ingehouden spanning zomaar een filmthema kunnen zijn van Ennio Morricone. Vervolgens kleurt de muziek arabisch met de stem van gastzanger Djamel (o.a. Olla Vogala). Dat blijkt de inleiding te vormen voor het lied Amélie, een musette. Je waant je meteen in een Parijse kroeg. Het wordt gebracht met een dynamiek en een vocale durf (Pieter Decancq) zoals we dat kennen van groepen als Debout Sur Le Zinc.
Het hart van dit album krijgt nog meer cachet als deze twee bijzondere nummers dan ook nog eens gevolgd worden door de fraaie statige instrumentaal De Jacht. Dat behoort al veel langer tot het repertoire van de broers Decancq. In '97 namen ze het al eens op met hun toenmalige groep Carrosserie d'Amour. Ik vond die bourrée destijds al een van de sterkere nummers van de verzamelaar Flemish Folk Music. Nu is De Jacht breder uitgesponnen en wordt het iets trager, meer gedragen gebracht. Door omfloerste trom en vooral ook verschillende fluiten (van tenorblokfluit tot fijfer) naast doedelzak en viool krijgt het een nóg middeleeuwser karakter wat herinneringen oproept aan de Duitse groep Ougenweide uit eind jaren zeventig. Overigens bevat De Jacht een interessante link naar de twee voorgaande nummers door middel van een arabisch getint intermezzo op bewogen fiddle. Wat is die Jeroen Goedegebuer trouwens een sterke violist!
Naast de verbreding naar exotischer elementen, maakt Follia! ook steeds meer werk van de vocalen. We noemden al het ‘kozakkenkoor' in Boenka² en de sterke zang van Pieter Decancq in Amélie. Maar misschien wel het meest opvallend is de komst van gastzangeres Marijke Peters. Deze Nederlandse, die overigens met een welhaast Vlaamse tongval zingt, brengt overtuigend het stokoude nummer Harbalorifa uit 1294. De oorspronkelijke tekst is van Jan/Hertog Van Brabant. Johan Decancq was er al in zijn Carrosserie d'Amour-tijd van gecharmeerd. Hij heeft de tekst nu hertaald, zoals ook de muziek door Sammy Lee Daese poppy naar 2006 is getild. Een aanstekelijke meezinger.
Follia!: Johan Decancq (vlaamse renaissancedoedelzak, middeleeuwse schalmeien, diatonische accordeon, fijfer, zang), Sammy Lee Daese (dwarsfluit, altfluit, blokfluit, tenorblokfluit, middeleeuwse schalmeien, piano & keyboards, harmonium, zang), Pieter Decancq (zang, viool, pandereta), Luc Van Der Stock (akoestische en elektrische basgitaar), Jeroen Goegebuer (viool, mandoline), David Van Gyseghem & Gabor - Vörös - Humble (akoestische en elektrische gitaar) en Johan Callens (drums). Gastmuzikanten: Renaud Ghilbert, Marijn Thissen, Katrien van Remortel, Hilde De Clercq (violen), Djamel, Marijke Peters en Erwin Libbrecht (zang), Iep Fourier (draailier), Dirk Verhegge (gitaar) en Bart Deblaere (percussie).
Henk - Waardering 8,5