Pekel - Dijkfolk - PAN Records PAN 211
Dijkfolk is het vierde album van Pekel. Deze vier vijftigers uit Rotterdam en omstreken verenigen in hun muziek tal van invloeden die via alle werelzeeën tot ons komen. Ierland, Scandinavië, Frankrijk, Turkije, het ligt op Dijkfolk allemaal even dichtbij. In die zin is Pekel hét voorbeeld van folk in Nederland, dat immers als zeevarende natie van oudsher over haar grenzen heen keek. Met name op instrumentaal vlak leidt dit bij Pekel tot indrukwekkende klankkleuren.
Gekoppeld aan ervaring (het merendeel speelde in de jaren 70 al bij de gerespecteerde band Perelaar) plus goede smaak voor mooie melodieën voert dat tot prachtige traditionele luistermuziek, die nogal eens knap naar deze tijd getrokken wordt. Zoals de band er bijvoorbeeld een eigentijdse elektrische gitaar in verwerkt is verbluffend. Zeker als dat gecombineerd wordt met een samenspel vol harmonie en kleur tussen doedelzakken, accordeon en viool.
De vocale invulling haalt niet altijd hetzelfde hoge peil. Zo zou de samenzang gebaat zijn bij een zangcoach of -arrangeur. Toch beschikt Pekel in John Bazuynen over een aangename zangstem. Op mij maakt hij in ieder geval indruk in De Stilte voor de storm en de regelrechte tranentrekker Vagevuur en spijt (compleet met d-flutes en uillean pipes). Het was dan ook niet nodig om voor de zang van het bekende traditionele Vaarwel bruidje schoon uit te wijken naar de overdreven operette-achtige stem van doedelzakkanjer Theo Schuurmans (overigens een sterk arrangement met Indiaas orgel en accordeon!).
In een drietal nummers treden gaststemmen naar voren. Als rasechte strijdliedzanger vertolkt Marcel van Steenhoven Jan Soldaat, een eigen Pekel-lied over onvermijdelijkheid en de zinloosheid van geweld. Leuk arrangement maar jammergenoeg ontbeert de tekst pit en blijft het steken in platgetreden zinsneden als ‘een houten kruisje in het zand van het verre vreemde land, op het slagveld waar geen mensenleven telt, op het slagveld waar de doden zijn geteld...'. Een gemiste kan op een geëngageerd statement in tijden van Bush, Afghanistan, Gaza, Hamas, El Qaida, Blair, Irak...
De jongenssopraan van Hidde, de jongste zoon van producer Bernard Kleikamp, contrasteert heerlijk met het stoere shantykoortje in de dansbare jig Wieringen. Hidde zou ongetwijfeld kans gemaakt hebben bij Kinderen voor Kinderen. Wieringen gaat naadloos over in de lekker swingende reel Kielzog (accordeon en mondharp). Geheel andere koek is de klassiek geschoolde stem waarmee Elizabeth Yilmaz-Luyten de eenzaamheid van de vrouw van een Turkse gastarbeider bezingt in Heimwee. Schitterend zoals Nurettin Yilmaz poëtisch de weemoedige sfeer versterkt door de tekstflareden in het Turks te declameren. Hij bespeelt ook de saz.
De rol van de gitaar binnen Pekel is opmerkelijk. Het meest frappant is de inbreng van John Bazuijnen in de ijzersterke instrumentale opener Marguerite. Hij laat niet enkel zijn contrabas er doorheen stuiteren, maar hij laveert ook met een David Gilmour-achtig geluid op zijn elektrische gitaar door deze fraaie trage melodie van twee elkaar omarmende doedelzakken, altviool en een drone op keyboard. Zowel liefhebbers van bourdonmuziek als van avantgardistisch rock likken hun vingers af bij de bewerking van dit stuk dat Pekel oorspronkelijk hoorde op een cassettebandje van de Franse doedelzakspeler Philippe Prieur.
Bazuijnen verrast ons vaker met zijn gitaarspel. Zoals het kermende outro op overstuurde elektrische gitaar in Gort met stroop en de rockende gitaar in het Turks geörienteerde Heimwee, of het onverwachte jazzy intermezzo in het oeroude Boerinneke van buiten ('t is haring, 't is paling, ‘'t is verse kabeljouw jouw jouw...) een nummer waarin de percussionist olievaten aan gort lijkt te slaan à la Kaizers Orchestra. En dan is er nog de hels snerpende Mike Oldfield-sound als elektrieke tegenhanger van de mondharp en superswingende accordeon in Swart laat je scheren.
Onder de titel Franse Frits breit Pekel twee Franse dansmelodieën aan elkaar waarvan de muzikanten zich afvragen hoe ze heten en waar ze vandaan komen. Ze veronderstellen uit Bretagne. Ze hebben ze ooit opgepikt tijdens een cursusweekeinde bij de Stichting Doedelzak en Draailier. De melodieën komen echter niet uit Bretagne maar uit de Berry, in centraal-Frankrijk. Het gaat om de mars M'en Revenant de l'Italie en de branle Derriere Chez Moi il y a une Montagne. Ze zijn beide ondermeer terug te vinden op de elpee La Saison Des Amours van La Bamboche uit 1978. Overigens is dit fraaie album van deze destijds populaire Franse groep (speelde o.a. op Folkdag Moergestel) in 1996 door Spalax opnieuw op cd uitgebracht (Spalax 14926).
Waar deze nummers oorspronkelijk in een combinatie van doedelzak en draailier worden gespeeld (bij La Bamboche door Jean Blanchard en Eveline Girardon) neemt bij Pekel de accordeon (Erno Kopershoek) de rol van de draailier over. En waar bij La Bamboche de nummers een extra swing krijgen door de folkrockactige begeleiding pakt het bij Pekel heerlijk opzwepend uit door de drive waarmee John Bazuijnen op slaggitaar begeleidt.
Er staan nog meer nummers op dit album die geschikt zijn voor een Bal Folk zoals de combinatie van De hongerige matroos en Kermisgans. De eerste melodie slow met een geslaagde jazzy viool en een stijlonwennig hammond orgel, het tweede (een jig?) lekker swingend met accordeon, bodhran en handklap. En we noemden al de rustige jig Wieringen en de aangekoppelde reel. Ook is er een potpourri van bekende traditioneel gespeelde dansjes: Madlot / Baonopstekker / Gort met stroop.
Zoals gezegd roepen de vocalen enige twijfel op. Toch groeit Dijkfolk na elke luisterbeurt. Mooie serieuze luistermuziek, dansbare nummers en liederen die geregeld een glimlach uitlokken. Een lekker afwisselend album rijk aan onverwachte geluidjes. Want naast de stemmen, de zang, gitaren, contrabas (John Bazuijnen), accordeon, keyboard, (Erno Korpershoek), gitaar, cister, doedelzak, blokfluiten (Peter Moree), mondharp, doedelzakken, bodhran en andere percussie (Theo Schuurmans) en de viool van gastviolist Hans Troost hoor je ook een blaffende hond, kippen, onweer, haan, ekster, olievaten, een honkytonk piano, een souzafoon (?) etc.
Henk - Waardering 8-