Hij werd 65, maar vond dat geen reden om met pensioen te gaan. Zoals hij zelf zegt: "voor wie geboren is in 1940, is 2005 wel een heel geschikt jaar om nieuwe muziekjes en liedjes vast te leggen." Dat schrijft Willem Vermandere in het voorwoord van zijn nieuwste plaat Van Soorten, waarop hij maar liefst 18 nummers heeft gezet.
Hij komt uit de Westhoek, op de grens tussen Vlaanderen en Frankrijk, en is een veelzijdig artiest. Naast zanger, tekstschrijver en componist is hij ook nog beeldhouwer en maakte hij de tekeningen die de hoes en het tekstboekje van de cd sieren. Willem Vermandere heeft echter geen eigen website, in tegenstelling tot de meeste van zijn collega-artiesten. Wie dan denkt dat hij niet bij de tijd is, heeft het mis. Hij mag dan de pensioengerechtigde leeftijd bereikt hebben, dat is geenszins een beletsel om maatschappelijk betrokken te zijn en zijn zorgen te uiten over wat er gebeurt in de wereld. Zo vertelt hij bij optredens al enkele jaren over de opmars van het Vlaams Blok (tegenwoordig Vlaams Belang) en wat het zou betekenen als de multiculturele samenleving een halt zou worden toegeroepen.
In het titelnummer van de cd begint hij al met een opsomming van allerlei wezens die je op deze aardbol tegenkomt. Op zijn eigen manier geeft hij, heel subtiel, aan dat er heel veel soorten zijn, dieren en mensen, 'maar geen één die niet week is van binnen'. Oftewel iedereen is kwetsbaar. Dat draagt Vermandere uit en daar is hij sterk in. Met Muziek weet hij meesterlijk te verwoorden dat er muziekterreur is, waar je ook komt er klinkt muziek, maar aan de andere kant is het ook belangrijk voor Vermandere zelf als muzikant, dus verzoekt hij om niet te treuren als hij sterft, maar juist muziek te maken. Trafiek gaat dan weer over alle middelen van vervoer en de drukte die dat met zich meebrengt. Daarin krijgt hij opnieuw ondersteuning van het koor Frappant uit Antwerpen (dat al op zijn vorige cd, Op Den Duur, meedeed) en op Van Soorten ook te beluisterern is in Tsunami, dat niet alleen over die ramp gaat, maar ook over de honger en AIDS in Afrika en oorlogen en al dat andere wat onze wereld tot een tikkende tijdbom maakt.
Er staan ook zeven instrumentalen op Van Soorten. In het tekstboekje heeft hij bij elk nummer daarvan een stukje geschreven. Hij improviseert op een klarinet, probeert een sfeer op te roepen. Soms is die somber, weemoedig, maar nu en dan ook vrolijk, zoals Schuiferlingske, een blij deuntje op een tin whistle gespeeld. In 't Gareel is voor twee ooms, die kompels waren. Het nummer volgt op De Kompels, een lied over de mijnwerkers die je niet meer ziet, de trein die niet meer stopt, en de steenkolen die tegenwoordig in China gewonnen worden. Beide nummers klinken wat vrolijk, misschien om de zwaarmoedige inhoud tegenwicht te bieden.
Een prachtig nummer vind ik Fluitje Van Ne Cent, waarin Vermandere zingt over de wens om gewoon deuntjes te spelen en te zwerven door het land, in zijn eigen dialect. Daarin zegt hij ook precies wat hij doet, eenvoudigweg zingen zonder gedoe. Geen tierelantijnen in zijn muziek, dat laat hij graag aan anderen over. Nonkeltje en Ouwe Vriend zijn melancholieke liedjes, die gaan over het definitieve afscheid. Op een tedere manier vertelt Vermandere over het sterven van "nonkel Pier, vorige winter vertrokken naar het voorouderland", zoals hij op zijn vorige album vol liefde over zijn eigen broer zong. Ook het instrumentaal De Kelderijlei Langs is aan die oom opgedragen. Het zijn kleine liedjes, die daardoor meer zeggingskracht krijgen, zoals hier in Nederland de Brabantse bard Gerard van Maasakkers dat doet.
De muziek van Willem Vermandere krijgt juist glans door de eenvoud. Geen moeilijke arrangementen of overdadige begeleiding, hij heeft vooral wat te vertellen en verpakt de boodschap in een aangenaam geluid. Dat doet hij al jaren op dezelfde manier, met dezelfde muzikanten (Pol Depoorter op gitaar en mandolien en Freddy Desmedt op tenorsax, klarinet, dwarsfluit en percussie, Frank Tomme op accordeon). In dit lijstje ontbreekt de naam Bart Zegers. Deze begeleider op contrabas is in 2004 overleden. Op Van Soorten neemt Arne van Dongen (o.a. Panta Rhei) de bas voor zijn rekening.
Vermandere is een bebaarde, rustige man. Hij pretendeert niks, hij omschrijft zichzelf als een prietpretprotrijmelaar, maar zijn vertellementen en deuntjes zetten je wel aan het nadenken, over kleine en grote dingen in het leven. Op mij maakt hij al een aantal jaren indruk met zijn optredens, die ook hier in Nederland vaak uitverkocht zijn. Muzikaal gezien verandert er niets, dus wie vernieuwende stukken wil horen is aan het verkeerde adres. Van Soorten biedt, net als Op Den Duur, een kijkje in de zieleroerselen van een zeer betrokken mens. Daarmee biedt hij wat tegenwicht aan het drukke leven van de moderne maatschappij. Om af te sluiten nog een citaat: Haast u langzaam, de dag is nog lang.
Mirjam Adriaans, waardering: 8+