-door Mirjam Adriaans-
Jaarlijstjes, ik hou er niet van, maak ze nooit en daar gaat ook dit jaar geen verandering in komen. Maar tijdens het vele luisteren valt me op dat dat op dit moment vooral veel Nederlands en Belgisch werk is. En daar zit wel heel veel fraais tussen, nieuw, maar ook oud, soms virtuoos, dan weer troostrijk en steeds met liefde voor het vak in elkaar gestoken. Dus wil ik bij deze een lans breken voor wat goed is van dichtbij.
Live muziek is het mooiste wat er is, dat wist ik allang, maar in deze tijd waarin maar weinig concerten mogen plaatsvinden en er vanalles wordt uitgesteld of afgelast wil ik dat nog maar eens onderstrepen. Streams, al dan niet rechtstreeks, zijn leuk, zeker als ze met aandacht en liefde gemaakt zijn en je hoeft er de deur niet voor uit, maar op den duur ga je toch het live gevoel missen, het directe contact met de muzikanten op en naast het podium (cd'tje kopen, handtekening vragen, of gewoon even zeggen hoe mooi je het vond, allemaal heel gebruikelijk bij folk- en rootsoptredens die veelal kleinschalig zijn) en het delen van je ervaring met medebezoekers. Dus kijk ik steeds minder en luister ik vaker naar een album. Want dat is een herinnering aan een mooi optreden of doet me uitzien naar de dag dat ik de betreffende muzikanten live aan het werk kan zien.
Op diverse podia werd de kans geboden aan bands van dichtbij, zo ook bij De Maandag van Van Meurs in Eindhoven, waar ik kind aan huis ben. Af en toe was er een Amerikaan die op het juiste moment al in Europa was, ik zag heerlijke optredens van Martha Fields, Ryan Boldt, Diana Jones, The Fugitives (uit Canada) en Walt Wilkins, maar Nederland en België waren door alle inreisbeperkingen en andere maatregelen toch wel grootleveranciers van sterke singer-songwriters en fijne bands, zowel wanneer het live kon als bij de streams die in seizoen '20/'21 uitgezonden werden (deze zijn overigens nog steeds terug te bekijken op Youtube). En die vielen zozeer in de smaak, dat ik graag verder wilde luisteren.
En dus diepte ik albums op uit mijn collectie, de meeste heb ik aangeschaft bij een optreden, sommige werden voor een recensie opgestuurd, een enkeling heb ik gedownload.
Uit België leer ik onder meer The Infamous Roots Rielemans Family Orchestra, Paris Texas, Dixie Rose, Belcirque, Katleen Scheir en Old Salt kennen, waar Dries, Billy & Bloomfish, Bruno Deneckere en Neeka & Tom Theuns al langer tot mijn favorieten horen.
Uit Nederland luister ik nog eens met plezier naar Marjolein Meijers (met haar heerlijk folky begeleiders Walter en Onno Kuipers), JW Roy, Frédérique Spigt, Jeroen Kant, Björn van der Doelen en Tip Jar, maar ontdek ik ook mooie nieuwe namen zoals NinaLynn en Corvin Silvester (een jonge vent met een verrassend donkere stem en intense liedjes).
En dan zijn er nog een paar jonge in Nederland wonende muzikanten waar ik graag even de aandacht op wil vestigen: Alexandra Alden uit Malta won twee jaar geleden de Ad van Meursprijs voor het mooiste liedje en heeft inmiddels twee albums op haar naam staan, TSOP skg is een jonge Griekse singer-songwriter die nog geen volledig album heeft, maar al wel diverse singles en een ep (hij heeft nog niet op de Maandag gespeeld, maar dat staat wel in de planning) en Bjarke Ramsing is van Deense afkomst, hij blijkt ook al een paar albums te hebben, Doldrums uit 2019 is alvast een aanrader.
De meeste albums die volgen staan op Spotify, een prima medium om te weten te komen of je iets mooi vindt, maar het levert de bands vrijwel niets op. Bij de meeste muzikanten kun je rechtstreeks een cd, vinyl of download aanschaffen, bijvoorbeeld via hun eigen websites of via Bandcamp (dat zeer schappelijke voorwaarden heeft, zodat het merendeel van de opbrengst ook bij de makers terechtkomt).
Bij een van de streams van De Maandag van Van Meurs was Björn van der Doelen te gast, een muzikant die zonder pretenties gewoon lekker zijn werk speelt en die eind november overigens ook nog een spetterend echt-live-voor-echt-publiek optreden verzorgde, net voor het ingaan van de avondlockdown. Praatzingen over zijn kinderen, vakantie en andere dagelijkse perikelen, met veel nieuw werk van Na Ons De Zondvloed, het kersverse album wordt nagenoeg integraal gespeeld. Zoals gebruikelijk horen we veel verhalen in de aankondigingen, over alle eerstehulpbezoeken met de drie zoons, of over celliste Myrthe die bijna vergeten was dat ze deze avond een optreden had. En wat klinkt dat toch fijn, met dank aan de band die op volle sterkte op het podium staat, maar toch subtiel kan klinken. Wat wil je ook anders, met klasbakken als Diederik van den Brandt (pedalsteel), Ruud van den Boogaard (elektrische gitaar), Mischa Porte (drums), Harmen de Bresser (bas), Mirthe de Jonge (cello) en Alex Akela (viool, mandoline) met extra vocalen van Ellen Jeurissen. En die band is uiteraard ook op die nieuwe plaat te horen, een mooie herinnering dus aan een sterk optreden.
Een ander gloednieuw mooi album komt van NinaLynn. Zij werkte samen met Janos Koolen aan Hummingbird (2021), schrijft zelf sterke liedjes en laat de rillingen door mijn lijf lopen met haar prachtige sobere uitvoering van A Bold Young Farmer (Youtube: https://www.youtube.com/watch?v=7_s8KIiPJEE). Haar muziek gaat meer richting country, denk aan Dixie Chicks of Brandi Carlile. Heldere vocalen gaan vergezeld van fijne instrumentatie, naast gitaar en percussief slagwerk o.a. klarinet, mandoline, viool. Heel lekkere plaat die nog maar eens bewijst dat je wat goed is helemaal niet ver hoeft te zoeken.
En als ik de naam Janos Koolen noem, dan schieten me gelijk nog wat andere namen te binnen, want in de Nederlandse bluegrass- en folkwereld zijn er heel wat bands die met hem samenwerken. Hij speelt o.a. in Steam Power en Shisha Group, die allebei erg mooie platen hebben uitgebracht in 2017 en is gastmuzikant op heel wat andere werkstukken, waarvan Oneindig Laagland (2017) van Izak Boom (nog zo'n Nederlandse muzikant waar je me voor wakker mag maken), een van mijn favorieten is. Het is ook de titel van een kleinkunstvoorstelling van Izak met bassist Bart Soeters, waarin hij met droge humor zijn evangelisch christelijke, maar ook kunstzinnige achtergrond aansnijdt. En dat levert heel wat sterke, spitsvondige liedjes op, met titels als Pa Je Was Een Schilder, Jezus Je Zal Er Maar Geboren Zijn, Niet Over Praten Niks Over Zeggen en Niemand Heeft Schuld Dan Ik Alleen (een heerlijke Nederlandse versie van Nobody's Fault But Mine van Blind Willie Johnson). Luister bijvoorbeeld naar Bloedverziekend Heet: https://www.youtube.com/watch?v=ScO6_pJ8YGU.
En tegenwoordig speelt Janos Koolen regelmatig mee met folkduo The Lasses. in 2019 was hij te gast op Undone, dat gelijk weet te raken met het a capella gezongen Undone In Sorrow (een live uitvoering vind je hier: https://www.youtube.com/watch?v=2MY55ph1szw) en meteen daaropvolgend The Tide met heerlijk blaaswerk in de begeleiding en het sobere Hunter Moon met gitaargetokkel en piano. Vervolgens ben ik erg gecharmeerd van hun versie van Motherland van Natalie Merchant, enfin, wie de plaat nog niet heeft zou hem nu moeten aanschaffen.
Het duo heeft even stilgelegen, niet alleen vanwege de pandemie, maar ook door ziekte van Margot Limburg, die daar gelukkig weer bovenop is en zeer binnenkort haar eerste soloplaat gaat presenteren onder de naam Margot Merah. Ik ben benieuwd, ondertussen heeft de andere helft, Sophie ter Schure, onder de naam Sophie Janna een plaat gemaakt, Wide World, bestaand uit twee delen, een met elektriek (maar wel subtiel toegevoegd) en een akoestisch, beslist ook het luisteren waard, mijn favoriet is het nummer Laurels met gitaar en klarinet, maar ook haar album Laurels (2014) is nog steeds mooi. Beide dames hebben op Spotify mooie playlists gemaakt voor folkliefhebbers, kijk eens op: https://open.spotify.com/artist/71NWmC9fBsmPW3i53Xgaiu (Margot) of https://open.spotify.com/artist/1f54zLquJA2xZxaB5yudmf (Sophie).
De Belgische Katleen Scheir kende ik nog niet tot ze een livestream deed voor de Maandag van Van Meurs, maar wat klinkt haar album Border Guards (2018) mooi. Ze vertelt in de fijne folky songs (denk aan Joni Mitchell of Alela Diane) haar persoonlijke verhaal: van opgroeien in een ontwricht gezin, volwassen worden met vallen en opstaan en het proces van een slepende ziekte waaraan haar moeder in 2016 overlijdt. Het album klinkt overigens een stuk minder zwaar dan je bij deze inhoud zou kunnen vermoeden. Met piano, accordeon, blazers, mondharmonica, percussie, een fijne stem en hier en daar een vleugje strijkwerk, soms opgeruimd, dan weer melancholiek, maar altijd vanuit het hart weet ze me te raken. Favorieten: Green Road, Gypsy, That's Where She Belongs en de prachtige afsluiter The Sun. En hoe je met band toch breekbaar en subtiel kunt klinken kun je bij voorbeeld zien in Here And Now: https://youtu.be/7f8vUXGmty0, dat op de plaat juist veel uitbundiger gestalte krijgt.
Nog een sterk product uit België is Old Salt, dat inmiddels een tweetal albums heeft uitgebracht, Upriver Overseas (2016) en Commons (2019), en waarvan binnenkort een live ep verschijnt, ze namen een stel nummers op in de Gentse studio Room 13. De kracht van deze groep ligt in de frisse manier waarop ze bekende traditionals als Wayfaring Stranger samen laten gaan met een klassieker als Beeswing van Richard Thompson in lekker eigentijdse arrangementen, uitgaande van de internationale achtergrond van de diverse leden. Dat leverde erkenning op in 2017, toen ze de European World Of Bluegrass Award in de wacht sleepten.
Eenmaal vertoevend bij onze zuiderburen luister ik ook nog naar al die prachtige producten van het nog relatief jonge label Trad Records, opgericht voor en door muzikanten. Ze hebben een gevarieerd aanbod, van Hot Griselda tot Barnill Brothers via Spílar (dat een nominatie binnensleepte voor de Flanders Folk Awards) naar Naragonia (genomineerd voor zowel beste album als beste live band bij diezelfde Awards), de filmische experimenten van Andries Boone en het hiervoor genoemde Old Salt. Jeroen Geerinck is een van de drijvende krachten achter dit initiatief, hij maakte onder de naam Geronimo de plaat Run High waarvoor hij zijn inspiratie haalde uit zijn dagelijkse hardlooppraktijk. De titels hebben (net als de albumnaam) dan ook allemaal te maken met het hardlopen (o.a. Wetland Track, The Rundown, The Promenade, Long Jump), liefst in de vroege ochtend (Break Of Day en Dawn). Soms akoestisch, dan weer met wat elektriek of effecten, even rustig op gang komen of juist volop doorstomen, het zit er allemaal in. Alles wordt gespeeld door Geerinck zelf, dus mag dit met recht een echte soloplaat genoemd worden.
En dan weer terug naar Nederland. Een band die ik al vele malen live heb gezien is Tip Jar. Bart de Win en Arianne Knegt maken muziek waar ik blij van word. Goed gespeeld, vaak vrolijk klinkend en toch met inhoud. Hun jongste album, One Lifetime (eind 2020 al klaar, maar officieel uitgebracht in '21), is hun meest folky plaat tot nu toe en ik leg hem regelmatig in de cd-speler. Van een recensie kwam het niet, want wat heb ik toe te voegen aan alle juichende kritieken die al hun kant op kwamen? Wel heb ik een paar favoriete nummers, en dat zijn juist niet de vrolijke uptempo stukken: The Best Year Of Your Life (ik hou nu eenmaal van gospels), Amsterdam Rain (met fijn accordeonintermezzo), titelnummer One Lifetime (sober duet met enkel twee stemmen en akoestische gitaar en dat ene rake zinnetje One lifetime is not enough) en Falling Angel. Dat laatste is nog gauw geschreven toen alles al opgenomen was, want er werd besloten dat er toch nog een liedje bij moest ("je wilt toch waar voor je geld als je een cd koopt", aldus Arianne). De Win begon eraan, bevriende Amerikaanse muzikant Walt Wilkins ging meewerken (alles op afstand uiteraard) en dat leverde een juweeltje op met subtiel pianospel en prachtige samenzang.
En de vaste multi-instrumentalist van Tip Jar, Harry Hendriks, heeft inmiddels ook de solostap gewaagd, het werd hoog tijd dat ook zijn eigen werk eens opgenomen zou worden, dat resulteerde in About Time (2019), dat hier en daar zeker een folky randje heeft met viool of percussie, Cliffs Of Moher ontstond zelfs tijdens een vakantie in Ierland, maar over het geheel genomen is het een heel eigen werkstukje geworden met veel pop- en jazzinvloeden. Ook hier zijn het de meer ingetogen songs die me raken, o.a. Birds, Break Of Day of When Fate Takes Over. En nog meer gecharmeerd ben ik van zijn Nederlandstalige werk (een paar stukken heeft hij opgenomen op de enkel digitaal beschikbare ep Alle Tijd). In november gaf hij samen met bassist Eric Coenen een voorproefje daarvan voor een handvol publiek in het Van Goghkerkje in Nuenen, Sleep Tonight vertaalde hij in Slaap Vannacht en dan komt het liedje nog veel directer binnen. Hij wist creatief om te gaan met de coronacrisis, vroeg mensen om een verzoekje te doen en dan nam hij dat liedje thuis in zijn eigen studiootje op, voor een bedrag van tenminste 25 euro. En dat is een kleine prijs als je ziet wat hij daarvoor teruggaf, de verrassende, mooie of gewoonweg ijzersterke resultaten zijn nog altijd terug te kijken op zijn Youtubekanaal.
Jeroen Kant volg ik inmiddels ook al een hele tijd. Hij maakt prachtige Nederlandstalige liedjes met spitsvondige teksten, zijn moordballade Halvezolenpad en de protestsong Bluespolitie horen tot mijn vaste favorieten, maar zijn nieuwe plaat Water (opgenomen op zijn boot in de Biesbosch) is ook een prachtige weerslag van het leven van een muzikant die zich laat inspireren door wat er om hem heen gebeurt. Want dat er heel wat gebeurt op en buiten die boot is zeker, van vogelgeluiden tot de muizenissen van een muzikant die zijn leven tot stilstand ziet komen maar niet bij de pakken gaat neerzitten. Dat levert opnieuw juweeltjes op, zoals het instrumentale Morgenstond en het spannende Er Komt Hoog Water Aan.
Muziekmaat Henk wees me op The Ballad of Mauthausen door Niki Jacobs, die ik direct bestelde, niet alleen vanwege de geweldige versie van Wayfaring Stranger in een Jiddische uitvoering, maar de hele plaat is een pareltje. Het betekent dat de compositie van Mikis Theodorakis ongelooflijk krachtig is, maar de bewerking van Jacobs en haar band is met zorg en aandacht gemaakt, dit is iets wat ik heel graag eens live zou zien, ik verwacht niet alleen kippevel, maar ook tranen van ontroering.
Dan zijn er altijd nog de vaste muzikale waarden in mijn leven. In België zijn dat alle projecten met Wouter Vandenabeele (Olla Vogala, The Ghent Folk Violin Project, Ambrozijn, Tamala e.v.a.), Tom Theuns (die we ook kennen van Ambrozijn, met Aurélie Dorzée won hij afgelopen jaar een Flanders Folk Award, maar daarnaast is zijn album Beside The Sea met Neeka de moeite meer dan waard voor liefhebbers van Britse folk) en uiteraard mogen Laïs en Lieven Tavernier hier niet ontbreken.
In Nederland blijf ik Linde Nijland en Sido Martens volgen, waarvan de laatste sneller platen uitbrengt dan ik erover kan schrijven, ik hou van De Zwaarte, wederom een album vol prachtige poëtische liedjes, dit keer afgewisseld met korte intermezzo's, maar kijk ook graag het boek Mijn Jaren Als Zwam in, een persoonlijk overzicht van de zanger en liedjesschrijver over zijn tijd met de bekende Nederlandse folkband Fungus.
Tenslotte is er altijd Ad ‘The Watchman’ van Meurs, zijn muziek hou ik altijd bij de hand en biedt houvast, het doet er niet toe dat hij deze pandemie niet meemaakt, wel vraag ik me af wat hij hiermee zou hebben gedaan. Hij zou het, net als alle muzikanten heel moeilijk hebben gehad, maar ik ben er van overtuigd dat hij er een stel gevoelige, mooie, of juist lekker stevig rockende liedjes bij zou hebben gemaakt. Laconiek, vlijmscherp, diepgevoelig of juist troostend, dat zullen we nooit weten. Zijn laatste album, Dorset Moon, stamt al uit 2015, maar zijn hele oeuvre blijft me boeien, al is de man zelf inmiddels al vier jaar niet meer onder ons. Nog steeds ben ik er niet uit of ik Carnival of Circumstance of Dorset Moon zijn beste werk vind, maar ook enkele albums die na zijn overlijden zijn verschenen geven me een heerlijk gevoel.
Daar is zijn weduwe, Ankie Keultjes van Meurs, voor een groot deel verantwoordelijk voor. Met de band Willowbees (waarin onder meer The Very Girls en Bart de Win meespelen) maakte ze In The Name Of Religion, een plaat vol agnostische gospels. Inspiratie kwam door het nummer Come Down Jehovah van de Britse singer-songwriter Chris Wood en leverde diverse pareltjes op waaronder een mooie cover van Bells Of St. Catherine, maar het eigen nummer Let Love Prevail werkt ook uitstekend als remedie tegen somberheid in de donkere dagen voor en na kerst.
Met Jopie Jonkers speelt ze onder de noemer Jonkers & Kersten, in dat project worden mooie gedichten die Keultjes schrijft onder het pseudoniem Anna Kersten afgewisseld met prachtige liedjes, ondersteund door harp en akoestische gitaar. In het Engels, Frans, Nederlands of zelfs Russisch, telkens weer hoor ik die twee heerlijke engelenstemmen die zo mooi bij elkaar kleuren. Matin Brumeux zag eind 2020 het licht.
En in 2021 verscheen het debuutalbum van Mannen met Baarden, Blue Mountain Trail, net als beide voorgaande platen opgedragen aan Ad van Meurs en zij kozen voor een cover van zijn Moon Over The Wing, fijn om te weten dat zijn werk blijft voortleven en een inspiratiebron is voor anderen.
En dan beginnen de nieuwe albums alweer binnen te stromen, opnieuw veel fraais, op dit moment vooral uit België: Wouter Vandenabeele, Old Salt, Lieven Tavernier, Dries Bongaerts, Isabelle de Spoelberch... Ik zal me dus zeker niet vervelen, maar blijf vooral uitzien naar mooie concerten, kaartjes voor Eric Devries en de Bayou Brothers staan te popelen om gebruikt te worden en ook bij de Maandag van Van Meurs staat nog veel moois op het programma. Duimen maar dat 2022 op dat gebied een prachtig, zinderend muzikaal jaar zal worden met veel concertverslagen, want live muziek, dat blijft toch het mooiste dat er is.