De Zuid-Afrikaanse dichter/zanger Gert Vlok Nel was onlangs in Nederland ter promotie van de documentaire over hem en het ongerepte lege land van de Groot Karoo. Terug naar de roots, zeker voor Nederlanders.
De Groot Karoo is het lege land tussen Kaapstad en Johannesburg, een haast mythische streek, waar het leven nog puur zou zijn, waar het echte Zuid-Afrika nog zou liggen. Walter Stokman schoot er de biopic Beautiful In Beaufort Wes, over het dorp van Gert Vlok Nel (43) en vader Albert Nel, bij wie de artiest nog steeds inwoont. Gert Vlok Nel is enigszins bekend van twee dichtbundels en de cd Beautiful Wes Se Beautiful Woorde.
Ook al schijnt de zon volop in Beautiful Wes, over dit ruige stuk platteland ligt een matte, lome sluier die alle actie lijkt te verlammen en vertragen. Zowel in de film als op de cd kabbelt het leven door, in al zijn schoonheid en gruwelijkheid. Gert Vlok Nel is de representant van dit door de uitgestrektheid van de tijd haast stilgelegde lot: een stevige, boerse, door verlegenheid wat nurkse man in tuinbroek, nooit van huis losgekomen, niet goed met meisjes, met een conversatie van een paar woorden per uur. Alles wat hij kwijt moet ligt in zijn poëzie, het gitaarspel, de liedjes. De teksten van die liedjes zijn een overlopende woordenstroom in wonderlijk mooi Afrikaans, met hier en daar wat Engels.
Heb je als iemand die vroeger op school nog met plezier My Sarie Marijs heeft gezongen, de goede hoop om wat van het Afrikaans van Gert Vlok Nel te verstaan, dan kom je bedrogen uit. Af en toe popt er een woord of uitdrukking op uit dit Nederlands van vierhonderd jaar geleden, dat enigszins bekend voorkomt, maar veel is het niet. Lezen gaat al wat beter, en dan vallen vooral de grappige, rake en gevoelige woordcombinaties op.
De muziek zelf op de cd blijft hangen in steeds bijna hetzelfde ritme en melodie, ook al heeft Gert Vlok Nel een afwisselende begeleiding van steelgitaar, orgel, basgitaar, mondharmonica, piano en snaredrum. Als soundtrack in de film, of alleen met z'n gitaar bij de voordeur van het zonovergoten huis komt zijn muziek tot leven, en toont zich de Groot Karoo in alle simpele schoonheid.
Beelden van het stropen van een antilope, het uitzichtloze bestaan van een meisje dat geen prostituee is, maar toch geld krijgt voor haar diensten, het lege leven in het lege land komt indringend in beeld. En je begrijpt ook waarom Gert Vlok Nel een man van weinig woorden is, naast een vader die als een gezellige rasverteller en veelprater de geschiedenis van de streek weer magisch kan laten herleven.
Na de voorvertoning van Beautiful In Beaufort Wes speelde Gert Vlok Nel nog twee nummers, die hij aan elkaar praat in helaas onverstaanbaar Afrikaans. In een slobberende tuinbroek gehesen, de armen bloot, een glimmend blauw hippiesjaaltje om de brede nek, de borstelige kop voorovergebogen over de gitaar of weggemoffeld achter de microfoon of mondharmonica, lijkt hij zich niet helemaal gemakkelijk te voelen. Het gegroefde voorhoofd en de bijbelverwijzingen doen meer ongemak vermoeden. Maar zijn stem, die de een aan de Amerikaanse Dave van Ronk en de ander aan de Belgische Lieven Tavernier zal doen denken, blijft overeind.
Beautiful In Beaufort Wes wordt uitgezonden in Het Uur Van De Wolf op Nederland 3, dinsdag 9 mei.