Traditie en experiment op
eerste Tilburgs Jiddisj Festival
Afgelopen weekeinde voltrok zich in Tilburg het eerste Tilburgs Jiddisj Festival. Het Brabants Dagblad blikt daar in uitgebreide recensies op terug. Rinus van der Heijden schrijft over Matt Darriau's Paradox Trio en Dieter van den Bergh neemt de meeste andere groepen voor zijn rekening. Hier een aantal citaten uit hun recensies:
…Een droomopening. Zo zou je het concert van het Paradox Trio van de Amerikaanse rietblazer Matt Darriau kunnen noemen, waarmee hij het eerste Tilburgs Jiddisj Festival vrijdagavond aftrapte….
…Matt Darriau op klarinet, basklarinet, altsax en sopranino smeedde op het Tilburgs Jiddisj Festival een muzikaal monsterverbond met zijn fluitist, percussionist en gitarist. Speelde het kwartet, dat zich trio noemt, nu jiddisje muziek? Of jazz? Of 'gewoon' folkloristisch?…
… Het trio wroet onder de oppervlakte van élle muziek en laat daar de fraaiste muzikale klaprozen uit opgroeien...
…Matt Darriau's voorkeur gaat uit naar Bulgaarse folklore. Geen wonder dat hij uit dat land zijn fluitist had gerecruteerd. En wat voor een. Met een hoofdmicrofoon bij het mondstuk en een gewone podiummicrofoon bij het uiteinde, gaf deze Bulgaarse faun zijn fluit onbeperkte mogelijkheden mee. Kreunend of zacht meebrommend leek het instrument soms op een basfluit, helder en zonder zelfgecreëerde bijgeluiden even later op een panfluit…
…Darriau zelf maakte op basklarinet de meeste indruk: zijn repeterende lijnen in combinatie met de verheven aanpak van de percussionist - op Arabaische wijze, met de slaginstrumenten verticaal op schoot - introduceerden muziek uit streken waar de huilende aarde door lachende, mensen in toom wordt gehouden….
…Nietsvermoedende voorbijgangers keken zaterdagavond vreemd op. Door een doodstille Willem II-straat schalde plotseling joodse bruiloftsmuziek. Met tuba, trommel, klarinet, sax en accordeon trok klezmerband Ot Azoj in feestelijke optocht van De Vorst naar Paradox. Een wandelende reclamekaravaan voor het nieuwe Tilburgs Jiddisj Festival. Een festival met potentie. Klezmer, de joodse volksmuziek, leeft als nooit tevoren, zeker onder gojim (niet-joden), en is volop in ontwikkeling, zo bleek dit weekend…
…Ot Azoj, vooral twintigers, is mede-vaandeldrager van de Nederlandse klezmer-revival. De groep gaf een sprankelend instrumentaal concert in De Vorst. Met een glansrol voor saxofoniste Karin Kranenborg (neuspiercing, hip jurkje). De Amsterdamse gojim trokken het theaterpubliek al spelend de zaal uit en maakte nog maar 's duidelijk: klezmer is eigenlijk dansmuziek, niet om bij te zitten…
…Ook TRAD., een kwiek 50+ orkest uit Udenhout, sierde de feestelijke en nostalgische freilachs en bulgars op met oude, maar soms wat al te langdradige volksverhalen...
...De Amsterdam Klezmer Band doet niet aan verhaaltjes. En eigenlijk ook niet aan klezmer, zo deelde de doldwaze frontman Job Chajes mee. AKB, begonnen als straatorkest, speelt 'Amsterdamse feestmuziek', met een blik op het oosten, maar zeker ook op het westen. Ingeleid door Sam & Moos-moppen liet het zevental een uitverkocht Paradox dampen op klezmerska, zigeunermuziek, Nederlandse klezmerrap en verklezzte Balkanfolk, soulvol
gezongen door de Oekrainiër Alec Kopyt. Als eerbetoon aan het festival doopte de band een song
'Tilburgse Klezmerfeesten'…
…Muzikaal interessant was de bezielde Tilburgse gelegenheidsformatie Bargùn, met onder anderen Henk Koekkoek op sousafoon en festivaldirecteur Michaël Breukers op accordeon. Afsluiter Klezmokum, rond de Amerikaanse pianist Burton Greene, is een internationaal geliefde cross - overact. In haar smeltkroes weerklonk op virtuoze wijze de joodse diaspora; van Oost-Europese melodieën via het Midden-Oosten naar Amerikaanse free jazz. Voor de traditionele klezmerliefhebber echter wat te freaky. Maar het doel van het festival, een zweem van nostalgie en tegelijk vernieuwing, werd ruimschoots bereikt…