-door Mirjam Adriaans, foto's Ronald Rietman-
Vingervlug worden snaren geplukt en gestreken, soms zelfs alsof het leven er vanaf hangt. Vanaf de eerste noot spat het plezier er vanaf en muzikaal vuurwerk vliegt je om de oren. Bij een optreden van Bertolf & Bluefinger waan je je zo in de Amerikaanse bluegrassstaat Kentucky. Of toch gewoon thuis in Nederland, want "bluegrass is eigenlijk gewoon van ons", zo horen de bezoekers deze middag bij GUO in het Oisterwijkse Tiliander.
Er zijn mensen die niet van bluegrass houden, die dat maar snel gepiel vinden. Voor die groep heeft Bertolf gelijk aan het begin een teleurstellende mededeling want dat is precies wat hij met Bluefinger zo'n beetje de hele middag gaat doen. De bezoekers om me heen (er zitten er een stuk of 100 in de zaal) horen duidelijk niet tot die groep, er wordt enthousiast gereageerd op al die noten, die ook nog eens raak gespeeld worden door een stel Nederlandse klasbakken.
Frontman Bertolf Lentink heeft al een flinke reputatie opgebouwd als gitarist (bij o.a. Ilse de Lange en in Her Majesty) en singer-songwriter, wie gestemd heeft op de Top 2000 kon een stel liedjes van zijn hand terugvinden in de keuzelijst. Janos Koolen (mandoline) en Joost van Es (viool) zijn muzikanten die tot de Nederlandse top horen als het om muziek gaat met traditionele wortels (bluegrass, americana, country...), maar wat mij betreft ook overeind blijven als je de internationale concurrentie meetelt. De andere drie bandleden kende ik nog niet echt voor dit optreden, maar de namen Nathalie Schaap (contrabas), Caspar de Groen (dobro) en Jos van Ringen (banjo) moet ik vanaf nu zeker gaan onthouden, want ook zij leveren sterke muzikale bijdragen.
Bluegrass draait niet alleen om muziek, maar ook om verhalen. Die heeft Bertolf genoeg, over de Blauwvingers (een bijnaam voor Zwollenaren), hoe hij bluegrass met de paplepel ingegoten kreeg (gevolgd door een mooi duet met Janos Koolen) en over de geschiedenis van deze muziekstijl, die in Kentucky begon met de 'father of bluegrass' Bill Monroe. En die heeft Nederlandse wortels via zijn oom die hem leerde spelen. Pendleton Vandiver heette die, en die naam is afgeleid van Vandeveer, dus is bluegrass eigenlijk gewoon van ons, zo vertelt hij, om vervolgens een lekkere versie van Monroe's Uncle Pen in te zetten voor het decor dat verdacht veel wegheeft van het huis waar Monroe ooit heeft gewoond in Kentucky.
Maar het gaat ook over zijn avonturen in Nashville, waar hij het album Bluefinger opnam met zijn muzikale helden. Dat zijn ook bepaald niet de minsten, ik noem Jerry Douglas, Stuart Duncan en Mark Schatz. Grootheden die onder meer speelden met Alison Krauss, Dolly Parton, Bela Fleck, Emmylou Harris of Tony Rice. Van die laatste horen we het levensverhaal, hij is immers het grote voorbeeld voor Bertolf als gitarist (en ja, dat is zeker te horen) dus er staan maar liefst twee nummers uit diens repertoire op de setlist. De man schreef niet veel zelf, maar stond bekend om zijn fraaie uitvoeringen. Het respect voor deze meester klinkt door in de Bluefingerversies van Freeborn Man en Me And My Guitar. Die laatste werd geschreven door James Taylor en is de tweede toegift, na het a capella rond een microfoon gezongen Climbing Up the Mountain, een gospel die ze via het repertoire van Doyle Lawson & Quicksilver (nog een Amerikaanse grootheid uit de bluegrass) hebben leren kennen. Wat een sterk staaltje meerstemmige zang is dat!
Maar Bertolf zelf is natuurlijk ook een verdienstelijk singer-songwriter, dus naast al deze covers is het merendeel van de liedjes deze middag eigen werk. De schoonmoeder die hij nooit gekend heeft is vastgelegd in het gevoelige Mary en Before The Storm schreef hij ooit met Ilse de Lange, al zag de platenmaatschappij er destijds geen heil in, want bluegrass, dat had toch geen hitpotentie of zo. Nathalie Schaap blijkt hier ook nog eens een meer dan verdienstelijk vocaliste te zijn, wat klinkt die stem heerlijk! Zijn kinderen leverden de inspiratie voor de speelse instrumentaal Team Hoover, waarbij de mandoline heerlijk vrolijk lijkt rond te springen door de gitaar- en dobrolijnen en lekkere vioolaccenten. Een van de nummers die gepland stonden voor de plaat kon niet meer worden opgenomen vanwege tijdgebrek, maar Already Down klinkt live meer dan prima (lekker ook die samenzang met Koolen en Schaap). De bluegrassversie van Cut Me Loose krijgt een ronduit psychedelisch tintje mee en er is zelfs al nieuw werk geschreven. Klinkt allemaal mooi, dus wat mij betreft mag er best een opvolger komen van het album.
Nou was ik zelf al fan van bluegrass, maar Bertolf maakt de muziekstijl lekker toegankelijk voor een groter publiek zonder concessies te doen op het gebied van virtuositeit. Met zijn Nederlandse kompanen heeft hij flinke kwaliteit in huis gehaald en de muzikanten spelen met minstens zoveel hart en ziel als hun Amerikaanse voorbeelden. Bertolf en zijn muzikanten hebben zich de muziek zo eigen gemaakt dat je best wil geloven dat die ooit ergens hier is ontstaan en via familie van die oom van Monroe de oceaan over is getrokken. Bluefinger speelt sneller dan ik kan luisteren en dat wil ik graag nog eens zien. Als ze dan dezelfde nummers spelen kan ik op zijn minst nog de noten horen die ik deze middag door alle vingervlugheid gemist heb.
Eenmaal thuis geniet ik nog even na met het album en de documentaire Bertolf in Bluegrass, die het Uur van de Wolf maakte over de opnames in Nashville, in de studio die opgericht werd door nog een legendarische man vol prachtige verhalen, Cowboy Jack Clement (hij is helaas niet meer onder ons). Voor Bertolf voelt bluegrass als thuiskomen, een gevoel dat hij deze middag zeker weet over te brengen op het publiek, mede dankzij geluidstechnicus Niels Koster, die ervoor zorgt dat alles prima klinkt.
Wil je meer weten over Bertolf en de komende optredens van Bluefinger, kijk dan op https://www.bertolf.nl.
Bertolf in Bluegrass is terug te zien via NPO Start (zie hier).
Bij concertorganisatie Groeten Uit Oisterwijk staan nog optredens op het programma van Lakshmi, Anneke van Giersbergen, Kieran Goss & Annie Kinsella, Trio Sharon Shannon, Bipolar Bows, Carmina en Anne Niepold & Andy Cutting. Meer info en tickets via: https://www.groetenuitoisterwijk.nl.