-door Assie Aukes, foto's Piet Douma-
De Franse groep Noir Desir is slechts een voetnoot in de internationale muziekhistorie. Ik kende de groep niet totdat het Vlaamse Sois Belle enkele jaren geleden een Nederlandstalige versie van Le vent nous portera opnam. Het dramatische verhaal van zanger Bertrand Cantat die zijn geliefde, de in Frankrijk zeer bekende actrice Marie Trintignant, in een vlaag van verstandsverbijstering vermoordt, was mij ook ontgaan.
Dit was niet het geval bij de Friese dichter/tekstschrijver/programmamaker Bart Kingma, o.a. bekend van het project Cohen yn it Frysk. Het verhaal intrigeerde hem al geruime tijd en samen met Marius de Boer nam hij het initiatief om een Friestalige rockopera over dit drama te schrijven.
Even leek afgelopen week alles mis te gaan: in de rockopera werd, naast eigen werk, gebruik gemaakt van muziek van Noir Desir en te elfder ure werd via Universal Frankrijk bekend dat de rechthebbenden bezwaar maakten tegen de koppeling van hun muziek en het waargebeurde verhaal. Halsoverkop moesten er nieuwe songs geschreven worden. De wijzigingen moesten onder hoogspanning in enkele dagen doorgevoerd worden. Dit lukte op het nippertje.
Het zal de oorzaak zijn dat de dramatische zang van Marius de Boer niet kon verhullen dat de muziek van Swart Langstme tijdens de eenmalige opvoering in poppodium Romein in Leeuwarden afgelopen zaterdag niet altijd even boeiend was. Ook de rol van Mirjam Timmer (ex-Twarres) viel, waarschijnlijk door de wijzigingen, wat tegen. Zij was op het toneel de verpersoonlijking van Marie Trintignant, maar kwam vocaal nauwelijks aan haar trekken. Jammer, want haar vocale bijdragen hadden het geheel extra kunnen verlevendigen, zoals ze bewees in een van de nummers die ze samen zong met violiste Marysa Adriana.
Toch zijn dit maar kleine rimpelingen bij een verder indrukwekkend gebeuren. De muziek was bij vlagen geïnspireerd op het werk van Noir Desir, maar in de theatrale uitwerking herkenden we duidelijk de hand van Mariusz. Een belangrijke rol was er weggelegd voor acteur René van der Laan die beurtelings in de huid kroop van Bertrand Cantat en de broer van Krisztina Rády, de Hongaarse geliefde van Cantat die hij in de steek liet voor Marie Trintignant. Op indrukwekkende wijze wist hij door zijn stemgeluid en prachtige mimiek het publiek in Romein muisstil te krijgen. Samen met de muziek zorgde dit bij menigeen voor kippenvelmomenten. Vooral het moment waarop een eind goed-al goed einde in het verschiet lag, werd de idylle ruw verstoord door het relaas van de zelfmoord van Krisztina Rády. 
Swart Langstme was, zoals aangekondigd, een eenmalig gebeuren. Dit is jammer. Een beetje schaven aan een paar nummers, de rol van Mirjam Timmer nog eens goed onder de loep nemen en dit gezelschap heeft de theaters en poppodia in Friesland een indrukwekkende productie te bieden. Mocht dit allemaal niet lukken, dan kan acteur René van der Laan zo de theaters in met een imposante eenakter.
nvdr: Op dinsdag 2 juli meldt de Volkskrant dat er nog extra voorstellingen komen, het is nog niet bekend waar en wanneer.