Concertverslagen

-door Walter van Brakel-
We waren de regen, de somberte  die in laaghandende grijze wolkenverzamelingen over het hele land hing en de griep allebei behoorlijk zat. Overal om ons heen hing de geur van afscheid nemen, van tranen en herinneringen die nooit recht doen aan maar een fractie van een mensenleven. Dus lieten we Sido Martens weten, dat we op 1 februari zijn cd-presentatie op Stania State kwamen bijwonen. We wilden iets anders. We wilden vrolijke muziek en een concert waar op het eind iedereen de polonaise danst. We wilden naar een feest waar iedereen gelukkig is en het leven lacht. Maar kun je daar op rekenen met Sido als gastheer?

Stania-State was goed gevuld die vrijdagavond. Als openingsact had Sido Sourire uitgenodigd, een zangeres, geboren in de Franse bergen wonend tussen Friese weilanden in Pingjum. Ze speelt piano en zingt meest eigen liedjes in het Engels en Frans met een scheutje Nederlands er verrassend soms doorheen. Tintelend, ontroerend, meeslepend en dynamisch. Een aangename verrassing.
Na de pauze was het de beurt aan Sido. Struikelend, een verkeerd gestemde gitaar af en toe, een microfoon van de Friese omroep die verkeerd lag, waardoor het geluid te hard stond, teksten die hij maar niet in zijn hoofd gestampt kreeg, de noodzaak van een leesbril, die hij niet had, waardoor een meegebracht schemerlampje hem moest helpen bij het voorlezen van bepaalde teksten uit het begeleidende boekje en dan weer afgeleid door de camera die hem al de hele dag achtervolgde. Het waren niet bepaald de meest geschikte elementen om zo’n persoonlijk document deze avond optimaal aan het publiek te presenteren. Met de opmerkingen uit het publiek en de tombola, die Sido zelf organiseerde waarop je een papaplu of een t-shirt kon winnen, werd het daardoor bij tijd en wijle toch een humoristisch, gezellige avond, waar op het laatst een polonaise niet had misstaan. Maar de 13 liedjes die hij tussendoor voorstelde waren te persoonlijk, gingen qua tekst te diep om zo’n besluit te rechtvaardigen. Misschien was het wel goed, dat er tussen de nummers door af en toe gelachen kon worden, want anders was het misschien wel een heel zware avond geworden.

De aankondiging van een nieuwe cd, nadat zijn laatste Suikerhard en Bitterzoet, pas 9 maanden geleden op 1 mei 2012 in dezelfde omgeving plaatsvond, had me op het verkeerde been gezet. Een liv-cd met alleen stem en gitaar was iets waar we nog niet zo lang geleden over hadden gesproken. Mensen die hem solo hadden gehoord en onder de indruk waren van de sfeer en tekst van bepaalde nummers vonden die vaak niet terug op een cd, hoe spaarzaam die liedjes soms ook gearrangeerd zijn. Na een huisconcert bij ons thuis liet ik hem weten dat zijn werk live met alleen een gitaar, soms een hele nieuwe dimensie kreeg. Dus verwachtte ik na de aankondiging van de nieuwe cd een keuze uit zijn repertoire waarbij hij bepaalde nummers in zijn camper tijdens kleine intieme optredens opnieuw had opgenomen. Maar niets was minder waar. Zit het hem in de volksaard? Simon Vestdijk schreef sneller dan God kon lezen en Sido Martens schrijft meer nieuw repertoire dan zijn aanhang in die korte tijd goed kan beluisteren of de recensent beoordelen. Sido schrijft achternagezeten door de duivel en zijn demonen. Het moet eruit op zoek naar geborgenheid in het leven, naar de goede afloop in het sprookje ook al is het pas op de volgende bladzijde. Bijna 64 en de tijd die nog voor hem ligt is misschien maar kort en ongewis, ook al beseft hij dat hij slechts een passant is in de tijd, niet meer dan een rimpeling in de eeuwigheid, al heeft hij daar vrede mee.

Dertien nieuwe nummers staan er op Wankelmoed, zijn nieuwe cd, die hij op 7 verschillende locaties in de maand november in Friesland opnam. Gewoon op zoek naar een leuke of interessante plek om daar een paar liedjes op te nemen. Om te ervaren wat de lucht daar met je longen doet en het licht met je geest. Voor het raam van je camper gaan staan en kijken naar de zon en de maan, het grind in het asfalt, het vuil in de berm. Mensen voorbij zien trekken, oma’s met kleinkinderen, vrouwen van middelbare leeftijd met rugzakjes en bergschoenen, de eenzame fietser die tegen de wind optornt.
En daarna in je camper, op een handzaam 2-sporen apparaat op batterijen, zijn instrumenten en een thermoskan thee, in 13 liedjes je leven aan je voorbij laten trekken. Zijn kindertijd, Mag de maan aan; Deze koorts; Ze is fee; speelt een grote rol en vaak maken herinneringen aan zijn ouders, daar een belangrijk deel van uit. Zijn vader was niet slecht, zijn moeder evenmin, het waren stugge werkers met een vereelte ziel en een harde kop, hard gemaakt door het leven. De begeleidende tekst over de dood van zijn vader bij Wintertroost snijdt door je ziel. Ergens voel je je er wat ongemakkelijk bij. Sido gunt je zo’n schaamteloos diepe blik  in zijn eigen leven, in wie hij is, hoe hij leeft en hoe hij denkt. Hij vertelt over de dood van zijn vader in de winter en hoe de echte vorst daarna niet lang meer op zich liet wachten. En over zijn zoektocht naar liefde, warmte, geborgenheid, Hoe hij ’s morgens de deur uitsluipt en door de nevel dwaalt, na een nacht bij een meisje, dat ruikt naar wierook en bloesem, maar toch geen sprookje dat uitkomt, want hij zoekt de vrijheid, geen sleur in Held in A. En toch nog altijd op zoek naar een sluimer van liefde, troost, een hand, een woord een gebaar in Wieg me.
Slechts begeleid door zijn eigen gitaar. een ukelele Boos bos; een banjo Wintertroost en heel even ingetogen, haast fluisterend zijn mondharmonica in Wieg me gunt Sido Martens ons een blik in het diepst van zijn ziel. Juist die eenzaamheid, de regen die op het dak van zijn camper tikt, tijdens de opname, de wind die om de 4 wanden blaast, de maan die wenkt aan het einde van de nacht maken van Wankelmoed opnieuw een schitterende getuigenis van wat Sido Martens in huis heeft. Op de cd is op het laatst nog een instrumentaaltje te horen. Anji van Davy Graham, in de versie van Bert Jansch, inspireerde Sido tot Janschen in de regen. Hij vertelt over zijn nog altijd vergeefse pogingen, al van jongsaf aan om dit nummer goed onder de knie te kunnen krijgen. Bloedende vingertoppen, afgebroken nagels, het lukte maar niet totdat hij erachter kwam dat het aan de stemming lag. DADGAD, maar zoals het een echte Fries betaamt deed hij daar niet aan mee. Hoogstens stemde hij de lage E naar D.

Op het eind van de cd-presentatie dansten wij niet de polonaise. Toch bracht de nacht ons op de terugreis niet opnieuw in een winterdepressie. “Wil ik nog dromen? Droom je met me mee?” waren de slotzinnen uit Zilvervos waarmee Sido de avond besloot. Wij dromen met hem mee, nu op naar die rockplaat met je drummeisje en je bassist. Wij laten ons graag opnieuw door jou verrassen.
Wankelmoed is uitgegeven in een oplage van slechts 100 exemplaren in een schitterend boekje met naast de liedteksten, inleidende teksten bij de 7 plekken waar de opnames plaatsvonden en bij de liedjes zelf. De sfeervolle kleurenfoto’s werden door Sido zelf opgenomen met een geleende Pansonic Lumix S-1.