Mijn stapeltje kerst-cd's staat nog onaangeroerd op tafel. Eerder dan normaal heb ik me gestort op mijn jaarlijkste verzamelaar met mooiste nummers van ‘t jaar. De halve keukentafel ligt vol met de oogst van de voorbije twaalf maanden.
Helemaal ontheemd van kerstsfeer was ik daarbij niet. Zo heb ik Søde julenat van de Noorse groep Vintermåne nog eens in zijn geheel gedraaid. Die prachtige cd kwam me twee maanden geleden toegewaaid, maar stamt al uit 2005 en valt dus af voor deze verzamelaar. Ook de juiste sfeer bracht me de Zweedse zangeres Sofia Karlsson met een van de topalbums van 2007: Visor Från Vinden. Daar brand ik dus een nummer van in mijn 2007-box.
Het wordt een lijvige box met 4 schijfjes. De brander maakt overuren. Bijna 80 minuten muziek per cd. Schijf 1 bevat Nederlandstalig materiaal uit Nederland, Zuid Afrika en België, schijf 2 ‘Folk Internationaal', schijf 3 ‘Singer/songwriter', schijf 4 ‘Roots & alt.country'. Sommige nummers passen zowel op de een als de ander. Het Nederlandse Colcannon heeft bijvoorbeeld zo'n typisch Iers/Schotse sound dat 't op Folk Internationaal belandt. En waar laat je Ryan Adams, op schijf 3 of 4? Een mens kan zich wat problemen op de hals halen...
Verbind aan de volgorde van de nummers geen kwaliteitsoordeel. Nr 1 is dus niet beter dan nr. 10. Voldoende afwisseling vormt de leidraad bij het bepalen van de volgorde. Ik hou van slow airs, maar vijf op een rij gaat vervelen...
Schijf 1: Nederlandstalig/België
In 2006 was de toevloed aan cd's uit België zo groot - ik meen iets van 60 albums - dat ik daar toen gemakkelijk een schijf mee kon vullen. Nu zijn het er minder en past België samen met de Nederlandstalige inbreng mooi op één schijfje. Dat dacht ik, maar uiteindelijk had ik duidelijk te veel. Dat krijg je als je folk en aanverwante muziek breed interpreteert, zo blijft kleinkunstachtige poprock van Yevgueni en Rick Treffers zelfs binnenboord. Kwam het toch nog goed uit (maar niet heus) dat ik een aantal albums nog niet bezit, waarvan ik graag een nummer genomen had, zoals Mooderzeel Allein van Arno Adams... Ik pretendeer dus geen historisch verantwoord overzicht ;-)
Een paar dagen geleden werd ik aangenaam verrast door het vierde album van Lieven Tavernier, de Vlaamse John Prine. Zeer troostrijk. Ik zal ‘m snel recenseren, maar zet eerst het titelnummer Wind & Rook op deze verzamelaar. ‘Er valt licht door de ramen / Van de ziekenhuiskamer / Ik kijk naar mijn vader / Mijn vader gaat dood / En ik weet als ik wegga / Dat ik zonder hem wegga / Dat zijn leven verdwijnt / Als wind en rook'. Dat sfeertje dus...
Het beste komt op 't laatst, maar het allerbeste stamt van lang geleden. Van de dubbelaar Dutch Rare Folk, die op eigenzinnige wijze terugblikt op de folkrevival van de vorige eeuw, pluk ik Een Ruiter Langs De Straat van Wolverlei met hun subtiel snarenwerk en warme zang. Waarom Wolverlei gekozen uit de 43 nummers die op DRF staan? Wolverlei was voor mij het beste wat de Nederlandse folkrevival destijds heeft voortgebracht. Fungus heeft nogal wat mensen met z'n elektrische folkrock in de folk geïntroduceerd, met Dommelvolk heb ik het meeste lol gehad, maar Wolverlei kwam qua ingetogenheid en sprankeling het dichtst bij de schoonheid en intensiteit van het Vlaamse Rum, de groep die ruim dertig jaar geleden mijn kop omturnde naar folk.
1) Janos & Gilles: A Sunday in December (Janos & Gilles) instr. ingetogen sfeer
2) Rick Treffers: Heet Mokkel (Het heeft niets met jou te maken) lekker rockend
3) Gé Reinders: (De Grote Vruntjelike Jozef en) Sint Caecilia (Blaos mich 't landj door) Limburgs kippevelliedje over verstandelijk beperkt stel dat elke week bij de repetitie van de fanfare zit.
4) Dazibao: Cactus Loco (E40) instr. folky jazzy & avantgardistisch (luister fragmet hier)
5) Linde Nijland, Henk Scholte & Bert Ridderbos: Deunen en dreumen (Winterliederen) Groningse weemoed (fragment hier).
6) Klezmic Zirkus: Les aventures de Johnny Klaxon (Vitamine K) instr. vlot avontuurlijk.
7) Lieven Tavernier: Wind & Rook (idem) ingetogen
8) Twee Violen en een Bas: Air nr.75 (Manuscripten) instr. klassiek getint
9) Yevgueni: Manzijn (Aan de arbeid) jeugdig rockende spirit (zie hier)
10) Amanda Strydom: Hector P (Briewe Uit Die Suide) Zuid Afrikaans
11) Aranis: Moja (Aranis II) instr. piano strijkers repetatief
12) Soetkin Collier: Speelman (Nocturne) vrolijk
13) Aurélia: La Valse de Clara qui Danse (Hypnogol) instr. verrassend miniatuurtje
14) Naragonia: Calimero (Janneke Tarzan) instr. olijk
15) Wè-nun Henk: Te Haerlem In Den Houte (Over de liefde en andere duivels) dynamisch
16) Peter Koene & Ariëtte Zuidhoff: Het daghet in den oosten (Galgeveld) gewijd
17) Inner Strength: Happy Swing (Unforgotten) instr. optimistisch huppelend
18) Wolverlei: Een Ruiter Langs De Straat (Dutch Rare Folk) warme zang bij sprankelende snaren
19) Mala Vita: La Mala Vita Disorganizzata (Disorganizzata) instr. stomend
20) Orchestre International du Vetex: Verdomme Veerboot (Flamoek Fantasy) wals om mee te lallen
21) Laïs: Leda en de Zwaan (The Ladies' Second Song) lekker donker gestreken bas
Schijf 2: Folk Internationaal
Graag had ik er iets op gezet van Lisa Knapp (Wild And Undaunted), Martha Tilston (Of Milkmaids & Architects) en Marissa Nadler (Songs III: Bird on the water). Die albums lagen al klaar, maar bij nadere inspectie bleken ze al eind 2006 te zijn uitgegeven. Ik luisterde er dit jaar met veel plezier naar, zoals ook naar oudere maar nu pas in mijn bezit gekomen albums van Mozaïk (Changing Trains), Riccardo Tesi (Accordéon diatonique) en Anomie Orchestra. Van deze laatste Zweedse jazz/folk combinatie ontmoette ik afgelopen zomer op het Boombalfestival saxofonist Daniel Carlsson die indruk maakte met zijn aanstekelijke akoestische balgroep Prinsas; een van de leukste nieuwkomers die ik in 2007 zag. Erger is dat ik in mijn scheepslading cd's die van Cara niet terugvind. Een van de betere keltische cd's van 2007 In Between Times kwam vreemd genoeg van deze Duitse groep. Ik had graag hun gevoelige air Plaubêr erop gezet. (NB, inmiddels 05/01/2008 opgelost).
Ach, er blijft genoeg over om wél iets mee te doen. Zoals Meg Baird. Zij zingt in de Amerikaanse newfolk-band Espers. Maar dat ze ook een voorliefde heeft voor ‘oude' folksongs blijkt op haar solo-album Dear Companion. Elf songs waaronder een stel oeroude traditionals. De productie van haar Espers-maat Greg Weeks blinkt uit in terughoudendheid. Bij de bezwerende indringende zang van Baird hoor je enkel gitaar, autoharp of een dulcimer. Ik kies voor het breed uitgesponnen 18de eeuwse Schotse Willie O' Winsbury. Ruim zes minuten lang bijna hypnotiserend bezield met soms overslaande stem gezongen, enkel begeleid door dynamisch gitaargetokkel en sporadische tweede stem van Weeks. Ik hoorde het ooit eerder van Pentangle en bijvoorbeeld ook op Dick Gaughan's album Gaughan uit '78 en op de eerste van zes schijven van Richard Thompson's box RT, the Life And Music of Richard Thompson, die begin vorig jaar uitkwam.
Mijn favoriet op dit schijfje is de bezielde vertolking van Standing in Line door de Britse zangers June Tabor. (Voor het geval je haar niet kent, kijk eens op Youtube, waar ze een ander lied vertolkt: Hughie Graeme). Standing in Line werd in de negentiger jaren geschreven door de Britse folkzanger Lester Simpson, toen hij voor het eerst aan het graf had gestaan van zijn oudoom Albert Scrimshaw. In 1917 tijdens de Eerste Wereldoorlog was Scrimshaw op 32 jarige leeftijd gesneuveld in de loopgraven rond het Belgische dorpje Proven. Simpson werd meteen gegrepen door het beeld dat Mendinghem Military Cemetry in de Vlaamse Westhoek bood. Honderen identieke witte grafstenen, netjes in een rij. Simpson's oom Albert lag daar ergens tussen 2279 gesneuvelde Britse collega's en nog ruim honderd geallieerden uit landen als Canada en Australië. Uit dat bezoek van Lester Simpson volgden een doedelzaksuite, verschillende liederen, de medewerking aan zes verschillende Passchendaele Vredesconcerten, die ook op cd zijn vastgelegd. Standing in Line vind je ook op Coope, Boyes and Simpson (Falling slowly) en op Seeds of Peace CD (Passendale suite 2).
Duitsers maakten een van de beste keltische cd's, maar de Nederlanders van Colcannon konden er ook wat van. Niet hun hele cd An Tsulláin lang, maar bijvoorbeeld wel het ingetogen nummer Fil A Rún met enkel piano en zang. In mijn cd-recensie vergeleek ik het al eens met het werk van het Bretonse duo Kemener & Squiban. Dat gaat wat ver, maar ik vond het nummer mooi genoeg om er deze schijf mee af te sluiten.
Nog even iets over een op het eerste gezicht vreemde eend in de bijt. De Schotse band Idlewild plaats je eerder in de wereld van Britpop, Alternatieve Rock en Indierock. Maar bandleider/zanger Roddy Woomble voelt ook voor folk. Vorig jaar bracht hij het solo-album My Secret is My Silence uit, waarbij hij zich o.a. liet bijstaan door Karine Polwart, Kate Rusby en haar man John McCusker. Op Woomble's Myspace-plekje kun je naar vier nummers van dat album luisteren. Dit jaar kwam hij met het idee voor Ballads of the Book, een fusie tussen teksten van bekende Schotse literatoren en muziek door Schotse bands en solisten uit verschillende genres. Dat levert 18 nummers op, geschreven door mensen als Edwin Morgan, Rody Gorman, Michel Faber, John Burnside en Laura Hird. Ze worden op muziek gezet en vertolkt door onder andere De Rosa, Mike Heron, Karine Polwart, Sons and Daughters, Alisdair Roberts, Malcolm Middleton, Emma Pollock en Vashti Bunyan. Woomble: "Dat album brengt zonder pretentieus te willen zijn mooie woorden in mooie liedjes." Voor het nummer The Weight of Years verzamelde Woomble samen met zijn Idlewild-maat Rod Jones enkele topfolkies om zich heen als John McCusker (viool,fluit), Andy Cutting (accordeon), Andy Seward (bas), Kris Drever (zang), Kate Rusby (zang). Dit nummer kun je op myspace beluisteren, zoals bijvoorbeeld ook een ander nummer van Ballads of the Book, Karine Polwart's The Good Years.
1) Meg Baird: Willie O' Winsbury (Dear Companion) indringende zang + tokkelgitaar.
2) Idlewild: The Weight Of Years (Ballads of the Book) gitaar, accordeon, viool mooie samenzang.
3) Kris Drever: Beads and Feathers (Black Water) rustige song van Schotse talentvolle zanger/gitarist.
4) Lau: Hinba (lightwights & gentlemen) vlot instr van Schots innovatief trio.
5) Chris Wood, Eliza Carthy, Martin Carthy and The Young Coppers with Trans-Global Underground: Cold Haily Rainy Night (The Imagined Village) opwindende versie van traditional met programming + percussie + sitar + spacy breaks.
6) Susan McKeown: A Phlúirín Mhilis (Putamayo Kids Presents Celtic Dreamland) rust, gitaar, zang, gaelic.
7) Tam Na Vullin: Vestibule (idem) Bretons trio met jazzy/funky benadering van Ierse trad. Luister hier)
8) Pumajaw: The Burning of Auchindoun (:John Barleycorn Reborn: Dark Britannica) onheilspellend donkere versie van Schotse traditional.
9) A Hawk and a Hacksaw: Kiraly Siratás (A Hawk and a Hacksaw and The Hun Hangar Ensemble) Hongaars klassiek getint instr.
10) Mercedes Peón: Carencias (Sihá) spaans/frans sfeertje bij walsende accordeon.
11) Sofia Karlsson: Resan Till Österlandet (Visor Från Vinden) a capella gezongen met Lena Willemark en Sara Isaksson.
12) Tarujen Saari: Hovitanssi (Delirium Lupus) vriendelijke draailier bij heftige folkrocky instr.
13) June Tabor: Standing in Line (Apples) zie hierboven.
14) Alasdair Roberts: The Calfless Cow (The Amber Gatherers) verstild Schotse zang + gitaar.
15) Claeys/Paris/Chabenat/Decombel: L'Anternaire (Live en Flandre) mooie mazurak van Vlaams/Frans topkwartet.
16) Fernhill: Bredon Hill (Na Prádle) Julie Murphy live met gitaar en gedempte trompet.
17) Pain d'Epices: Chi L'ayant Adiu (L'Orthophone) eigenzinnige kijk op lariden door Franse topband.
18) Esquisse: A Bas les balais, la cymbale est à rivets! (Dual) experimentele dans Kas a barh van veelbelovend Bretons kwartet.
19) Colcannon: Fill A Rún (An Tsulláin) zie hierboven.
LATER (05/01/2008) TOEGEVOEGD:
20) Cara: Ploubêr (In Between Times) dromerig instrumentaal
21) Lirio: Forumscottish (Lirio) lekker dansbaar instrumentaal
Volgende week komen schijfjes 3 en 4 aan bod.
Henk