Luisterlied,
folk en jazz
Ooit, in de jaren zeventig, speelde hij elektrische gitaar bij Farmers Union en met Fungus maakte hij vaak swingende en toegankelijke folk. Na jaren van stilte nam hij midden jaren negentig weer de gitaar ter hand en componeerde boven in zijn Friese huisje prachtige verstilde muziek op zelf geschreven Nederlandstalige poëtische teksten. Hij produceerde cd na cd. Weliswaar voor een kleiner publiek want minder swingend en toegankelijk dan Fungus.
Maar gek genoeg zijn die nieuwe liedjes minstens zo beklijvend. Vorig jaar bereikte dat zijn hoogtepunt op het album Arbeid. De onlangs verschenen cd Eiland is een nog intimistischer vervolg daarop. Maar zoals gezegd, ook nu nestelen de liedjes en de bijzondere teksten zich ergens in je grijze cellen, om je hoofd nooit meer te verlaten. Niet na één keer draaien, nee Eiland heeft tijd nodig.
Sido Martens is een kanjer op de gitaar. Het hart van zijn muziek wordt dan ook gevormd door subtiel en knap snarenspel. Binnen zijn composities weet hij telkens weer - op een afwisselende manier - voldoende ruimte te geven aan bevriende gastmuzikanten op accordeon/viool (Rens van der Zalm), saxofoon (Hubert Heeringa), basgitaar (Jan van Olffen), steelgitaar (Meine Bruinsma) of drums (Jan Wolfkamp). Zij werkten graag op vrijwillige basis mee aan dit 'semi-ambachtelijk huisvlijtprodukt' zoals Martens het geboorteproces van Eiland betiteld. De opnames werden niet in een 21ste eeuwse studio gemaakt, maar gewoon in 'n huiskamer. Toch is de geluidskwaliteit perfect.
Het is ondoenlijk het genre van Sido Martens in een hokje te plaatsen. Het ene moment hoor je 'n steelguitar in een slome blues (Mans) het andere moment een jazzy sax-intermezzo (Tussen Dijken). Dan weer een warme accordeon (Blote Wereld ), of een grungy bas (Zo Vrolijk). Je hoort luisterlied, een tikkie jazz en een beetje folk.
Als er een treffend Nederlands woord voor singer-songwriter bestond zou je in de buurt komen. Aan zijn teksten zal hij vast veel sleutelen. Ze zijn vaak poëtisch en bezwangerd van niet alledaagse woorden en begrippen. Toch klinkt het allerminst gekunsteld:
en in de voering van zijn jas
daar vond ik nog een brief
met madeliefjesblaadjes
gebroken woorden, dor papier
een vale tekening
van madeliefjesblaadjes
't was zo'n brief van hem naar haar
hij kwam alleen nooit aan bij jou…
(Madeliefjesblaadjes)
en weer doet de dag of het niets kost,
alle pijn is gratis, hoort erbij…
(Lang Leve)
de blindeman hoort dat wat mijn oog niet ziet,
mijn dovemansoor keert zich af van verdriet…
(Stil)
Maar Martens is ook een sterk observator:
een boer graaft bieten uit de grond
molens wieken in het rond
de was die wappert hoog en droog
een zwaluw scheert de hemelboog
(Blote Wereld)
of:
taaie kerels kluiten bijeen
spugen cirkels, draaien er nog een
meiden dansen loom
lippen tuiten traag
en zoenen steeds verliefder in de havenkom
(Aan Zee)
De muziek van Sido Martens vormt een eiland van rust midden in een storm van hypes. Hij laat zich niet leiden door trends, wel door zijn gevoel. Hij is inmiddels dertig jaar ouder dan in zijn Fungus-tijd en 'n jaar of vierenvijftig. Met het groeien der jaren groeit ook de intimiteit in zijn muziek.
Martens blijft eigenzinnig op weg, hij valt absoluut niet stil. Hij zoekt steeds naar nieuwe kleuren in zijn sound. In '01 en '02 waren het strijkers en blazers op zijn albums Pofklant en Arbeid. Nu valt het geslaagde gebruik van steelguitar op en de terugkeer van de accordeon na De Loper ('96) en de Staat van Liefde ('98).
Pofklant en Arbeid verschenen slechts in een kleine oplage. Sido Martens zou door meer mensen gehoord moeten worden. Het is dan ook mooi dat het label Marista (o.a. Pigmeat en Reboelje) dit keer de verspreiding op zich genomen heeft.
Henk - Waardering 8+
PS: Op woensdagavond 18 februari vindt op Landgoed Stania State in Oenkerk, even noordelijk van Leeuwarden, de cd presentatie van 'Eiland' plaats.