Habbadám - Bornholmsk Folkemusik - Gateway Music GWCD1034
Bornholm is een klein eilandje (40 bij 30 km) in de Baltische Zee ten Zuidoosten van Zweden. Door de geschiedenis heen heeft Bornholm onder afwisselend Deens en Zweeds bestuur gestaan. Nu maakt het deel uit van Denemarken. Habbadám is de naam van een klein watertje op het eiland.
Ik hoorde pas voor het eerst van het folktrio Habbadám toen Radio 1 (België), in het programma De Groote Boodschap hun EBU concert uit Kauskinen (2006) uitzond. Dat EBU festival is het resultaat van een samenwerkingsverband tussen Nationale radio-omroepen. Elk van die omroepen vaardigt een talentvolle groep af. Voor België speelden bijv. in 2006 Maarten Decombel en Remi Decker. Nederland (je raadt het al) schittert al jaren door afwezigheid.
Hoewel ik Habbadám voorheen niet kende, blijkt de groep toch een paar bekende namen te herbergen. Ditte Fromseier Mortensen is geboren op het eiland Bornholm. Ze studeerde klassiek viool, maar haar liefde voor de Ierse muziek bracht haar naar de Universiteit van Limerick waar ze als "Master in Traditional Music Performance" afstudeerde. Ze nam al twee CD's op. Contradiction in samenwerking met de Amerikaanse pianist Michael G. Rose. Niamh Parsons neemt op 3 tracks van die CD de vocalen voor haar rekening, waaronder een wonderschone uitvoering van de Blantyre Explosion. Deze CD werd in 2003 2e in de categorie Celtic bij het Duitse blad "Folkworld". Anything Strange dateert uit 2004. Naast een aantal Ierse begeleiders duikt hier voor het eerst gitarist Sigurd Hockings op. Jong en zeer getalenteerd en nu deel uitmakend van Habbadám. Beide cd's zijn nooit gedistribueerd in Nederland maar wel verkrijgbaar via Cdbaby (of anderszins).
Hanna Wiskari tenslotte is Zweedse en speelt sopraansax. We kennen haar uit het Zweedse trio [Ni:d] dat in 2006 aangenaam verrastte met een gelijknamige cd. Minder bekend is de groep Horn Please waar ze deel van uitmaakt. Innoverend gezelschap van 6 saxofonisten + bas en drums die zich op traditionele muziek storten.
Bornholm blijkt over een opmerkelijk goed bewaarde muziekcultuur te beschikken. Dat is te danken aan mensen als Lars Ipsen en Anders Lind die in de 19e eeuw de plaatselijke muziek vastlegden. In die muziek zit een Scandinavische connectie. Dat ligt gezien de ligging van het eiland voor de hand. Maar waar komen toch die Schotse en Engelse invloeden vandaan?
Zo beschikte een cantor, Hans Johansen, over een uniek boek, 106 English
dances. Over de oorsprong van dat boek is verder niets bekend maar men neemt aan dat het uit de 18e eeuw stamt. Het is gissen maar het kan bijna niet anders of Bornholm heeft ooit (handels)connecties met Engeland en Schotland gehad Anders vallen de invloeden uit de Engelse en Schotse traditionele muziek niet te verklaren.
Habbadám vertolkt een aantal tunes uit 106 English Dances. Dat maakt deze cd ook toegankelijk voor de liefhebber van Engelse/Schotse muziek. Opener Riils (Reels) komt weliswaar niet uit genoemd boek maar heeft duidelijk verwantschap met de Keltische muziek.
Op meerdere momenten voelt de cd vertrouwd aan. Het gitaarwerk van Sigurd Hockings in Per Kolbergen en in de prachttune 2 valse zou van Martin Simpson kunnen zijn. In ieder geval van dezelfde klasse. In Pot Ijonnem/Schottish is zijn spel vergelijkbaar met dat van Shetland-legende Willie Johnson. Sigurd Hockings beschikt over een heel eigen stijl waarin hij in het samenspel met viool en saxofoon, de gitaar uit de ‘dienende", begeleidende rol haalt en promoveert tot melodie-instrument.
Ondanks dat Kongijn å Karna in het dialect gezongen is, heeft het nummer het karakter en de sfeer van een mooie Eliza Carthy song. Zo zijn er op de cd nog meer nummers aan te wijzen die verwantschap vertonen met de Engelse/Schotse traditie. Typisch Scandinavisch zijn eigenlijk alleen Norsk Polsker en Honning Sup Polsk. Hanna Wiskari gaf die laatste polka een Zweedse touch en arrangeerde het geheel tot een prachtig solo-stuk voor sopraansax.
Ditte Fromseier Moretensen is een violiste met een aangenaam, lichtvoetig geluid. Haar spel kenmerkt zich door een sprankelende stijl die laveert tussen klassiek en folk.
Die verbinding tussen klassiek en folk geeft de CD verfijning en elegantie. Van oorsprong simpele tunes als Brumlan/Borddajns of Engelsk/Russisk nodigen door de zeer geslaagde arrangementen uit tot herbeluistering. En eigenlijk geldt dat voor de hele CD. Die verdient meerdere geconcentreerde luisterbeurten. Wat daarna beklijft is het onberispelijk samenspel met grote aandacht voor muzikale details, de bovengemiddelde technische bagage en de muzikale volwassenheid van dit trio.
Het is natuurlijk aardig als grootheden als Tim O'Brien en Chris Newman deze CD via het hoesje aanbevelen. Habbadám beschikt echter over meer dan voldoende muzikale bagage om het op eigen kracht te redden.
Paul, waardering 8