Friese fado
is geboren
Een aantal maanden geleden kwam ik al zappend terecht bij het televisieprogramma van Barend en Van Dorp terecht waarin een mij onbekende fado-zangeres optrad. Het klonk goed, maar na enkele ogenblikken kwam ik tot mijn stomme verbazing tot de conclusie dat ik het nog verstaan kon ook. Ze zong in het Fries en de liederen waren op muziek gezette gedichten van de Leeuwarder dichter J.J. Slauerhoff.
Cristina Branco had dat al gedaan, maar nu stond er zomaar iemand uit Friesland alsof ze de fado met de paplepel had binnen gekregen! Nynke Laverman, over haar hebben we het, is een 24-jarige Friezin afkomstig uit het dorp Weidum, onder de rook van Leeuwarden die momenteel werkzaam is bij de Friese theatergroep 'Tryater'. De cd 'Cristina Branco canta Slauerhoff' was voor Nynke de inspiratiebron om de gedichten van Slauerhoff, die vanuit het Nederlands in het Portugees vertaald en op muziek gezet waren, te vertalen in het Fries, haar moedertaal. Voor haar gevoel haalde ze op die manier de fado dichter naar zichzelf.
Ze vertaalde de zeven gedichten die haar het meest aanspraken. Tryater pikte dit idee op en bood aan een theaterconcert van dit materiaal te produceren en het neer te zetten in het Wolkomfestival in oktober 2003 onder de titel 'Sielesâlt' (zielenzout). Onlangs verscheen de gelijknamige cd.
De eerste ervaring met dit hoogstaande product is een zeer aangename. Nynke Laverman heeft een krachtige, zuivere stem die zich heel goed leent voor dit repertoire. Haar hele ziel en zaligheid legt ze in deze prachtige liederen. De vergelijking met Cristina Branco, die je na een aantal beluisteringen toch onwillekeurig maakt, kan ze echter nog niet helemaal doorstaan, maar dan is gezien haar jeugdige leeftijd en ervaring zeker geen schande.
Waar ik echter wel versteld van sta zijn haar Friese vertalingen van de gedichten van Slauerhoff. Ongelooflijk poëtisch en met een geweldig gevoel voor finesses. Een waar genoegen om ze eens door te lezen! Voor de zeven gedichten gebruikte Nynke Laverman de muziek van Branco's componist en begeleider Custódio Castelo. Deze heeft gezorgd voor prachtige liederen, maar door de verfijnde arrangementen, de afwijkende instrumentatie en de uitstekende begeleidende musici blijven de uitvoeringen van Nynke Laverman fier overeind staan naast die van Cristina Branco.
Toch zou het mooi geweest zijn wanneer Laverman nog enkele andere Slauerhoff-gedichten vertaald en op muziek gezet zou hebben. Ze had dan helemaal los kunnen komen van de, misschien niet helemaal eerlijke, vergelijking met Cristina Branco. Twee dingen zijn echter zeker: De Friese fado is geboren en van deze dame gaan we meer horen!
Assie Aukes - Waardering: 8,5
ps: Cristina Branco was niet de eerste die gedichten van Slauerhoff op muziek zette. In 1980 was daar al de Vlaamse groep Rum met een magistrale uitvoering van 'Angústia' op het album 'Gelukkig ma non troppo'. De gekwelde stem en de prachtige hobo van Dirk van Esbroeck maken deze uitvoering voor mij onovertroffen.