CD-recensie & interview
Jan-Willem Roy over zijn nieuwe
album Kitchen Table Blues:
"We hebben het heel simpel, heel direct gehouden.
Daar ligt mijn liefde voor muziek maken"
Uiteindelijk ga je toch doen waar het leven om vraagt. Niet alleen maar oneindig veel muziek blijven maken, ook al ligt daar de muze. De kracht van JW Roy schuilt in het laten horen hoe het leven kan veranderen. "Kitchen Table Blues", zijn vierde cd die vanaf 8 maart in de winkels ligt, is daar een hoorbaar bewijs. Keukentafelblues dus, een weerspiegeling van geen makkelijke levensfase. Maar muziek maken is als autorijden: op een gegeven moment weet je precies waar je op moet letten.
- Door Sjak Janssen -
Anders als bij commercieel gebonk komt goede muziek uit het hart. Met andere woorden: liedjes die echt de moeite waard zijn laten met de ziel op de tong een deel van het bestaan horen. De meest oprechte muzikale uitingen die dat bewijzen komen van oude bluesmannen die zittend in een schommelstoel op hun veranda zingen over het grote leed dat het leven heet. Onzin natuurlijk dat we om dat gevoel te krijgen altijd moeten afreizen naar the Deep South. Ook op een stoel in een Amsterdamse keuken kunnen breekbare momenten omgezet worden tot muzikale pareltjes.
Een hoorbaar bewijs daarvan is Kitchen Table Blues, de vierde cd van JW Roy. Op dit door Kees (Monkeyman) Spruit en Gabriel Peeters geproduceerd album schept de singer-songwriter er een hoorbaar genoegen in om de luisteraars te laten horen wat hem beweegt. Stonden zijn vorige platen nog vrij neutraal ten opzichte van autobiografische ervaringen, ditmaal richt de zanger zijn blik op het meest recente verleden waarbij ontevredenheid omzetten in deuntjes hem bepaald niet ontgaat.
Kitchen Table Blues is geen muzikale moeilijkdoenerij maar een verzameling sterke songs waarin JW Roy zich zowel letterlijk als figuurlijk onder de loep neemt. Zelden is de geest van de zanger zo subliem tot leven gebracht als op deze lange tranenzang van levenservaringen. Er zit geen track bij die je niet meteen bij de keel grijpt. Natuurlijk, die onaards bruine stem van JW helpt, net als de bijna perfecte arrangementen, de huilende gitaren, de zingende violen, en de profane pianoklanken. Maar de kracht zit 'm vooral in de schoonheid van die sobere, sombere, en volkomen tijdloze veelal akoestische liedjes; een donkere fusie van country, rock en soul die een eindstation vindt in betere dagen. Keukentafelblues als therapie dus, echter zonder dat er bluesinvloeden in te ontdekken zijn.
Compleet lam geslagen
"Er zijn nu veel albums die ineens bluesachtig klinken. Blues heeft bij mij niets met de lading van de muziek te maken. Het is meer een gevoel dat ik weergeef. Soul komt dichter in de buurt. Een smartlapalbum noem ik het. Eigenlijk zit er geen verschil tussen smartlap, soul en blues, kijk maar naar André Hazes. "The Thrill is Gone" bijvoorbeeld zit vol met soul en ik zou het tof vinden al Hazes dat liedje ooit zou gaan zingen, ja."
"Maar goed, deze plaat is een overzicht van mijn leven gedurende driekwart jaar. Toevallig was dat niet zo'n erg vrolijke periode. Ik voelde me niet zo happy, niet zo goed. De liedjes die kwamen waren nieuw in volume en kracht. Meer dan eerder kwam die kracht van de onderkant, van de donkere kant. Ik heb alle teksten zelf geschreven en die zijn deze keer beter, ja. Heel persoonlijker ook. Daarom had ik geen zin het tekstschrijven uit te besteden. Het was een moeilijke tijd en ik dacht dan moet ik het zelf doen."
"Ik liep al die tijd met veel twijfels rond. Een beetje het oude liedje. Zo van: hoe is het met mij en waar moet ik naartoe? Woon ik hier graag? Heb ik wel een goede relatie? Hoe gaat het met de familie, met de kinderen? Ben ik wel tevreden over wat ik doe? Moet ik andere dingen gaan doen, of moet ik doorgaan met muziek? Niets liep nog soepel. Alles stond in één keer op losse schroeven. Ik was compleet lam geslagen. Voor mijn gevoel had ik niks meer. Geen geld, geen goede relatie, geen muziek. Niets nog. Dat was niet zo fijn, nee. Ik leefde lang op twee gedachtes: eerst rock&roll, maar ook een rustig leven leiden. Ik zweefde tussen die twee levensstijlen in, als het ware. Het was allemaal veelteveel van alles wat. Op een gegeven moment stond alles op een laag pitje. Vaak staarde ik dan thuis in de keuken aan tafel maar wat voor me uit. Echt de blues zeg maar. Vandaar ook de naam Kitchen Table Blues. Iedereen moet door zo'n fase in het leven heen. Je moet dan echt alles weer uitzoeken."
Afstand nemen
JW is muzikant in hart en nieren, maar de illusie om een rockster te zijn kent ie niet. Wil ie niet kennen. De gedachte van: alles moet groter, moet harder, moet zus, moet zo, stemt de zanger met een roestbruine stem niet gelukkig. Echter op een onaangekondigd moment mooie dingen in handen krijgen en dat omzetten in liedjes met passende, aangrijpende, herkenbare poëtische teksten, is hem ten voeten uit.
I' m staring at these walls
Talkin' to myself
Doin'nothing else
You don't miss me in the evening
You don't miss me in the morning
(Straigt Back to You)
"Ach, soms overdrijf ik wel enigszins als ik aan het schrijven ben. Zo erg als het in de liedjes klinkt was het nu ook weer niet altijd. Maar het is wel waar wat je zegt. Je voelt je niet lekker en door dan op een andere manier een plaat te maken waar je tevreden over bent, ga je denken: het kan ook anders. Je gaat dan je leven weer bijsturen zoals jij het wilt. Als ik mijn aandacht alleen op de muziek richt, besteed ik te weinig tijd aan de mensen om me heen en aan de andere kant van het leven. Dan is het een eendimensionaal leven en alleen maar muziek, muziek, muziek. Zo lang je dat gevoel meedraagt, heb je het bij je. Dat wilde ik niet meer, daar word je alleen maar onrustig van."
"Door daar afstand van te nemen, heeft me geholpen om me beter te gaan voelen. Je eigen weg zoeken voert veranderingen door in je leven. Klinkt misschien rationeel, maar zo is het wel. Er altijd bij moeten zijn, is voorbij. Ik schrijf en zing liedjes maar moet me niet bemoeien met alles wat eromheen gebeurd. Dat kost me teveel energie, zeg maar. Afstand nemen is beter voor mij."
"Tijdens de opnames heb ik laten weten dat ik zo weinig mogelijk in de studio aanwezig zou zijn. Zo gaat het ook met optredens. Ik sta graag op een podium, maar alles moet opgebouwd en afgebroken worden. Je bent dan toch een hele dag onderweg wat de minst leuke kant van muziek maken is. Ik moet dat allemaal goed inschatten en niet meer elke dag onderweg zijn. Er zijn bandjes die 150 keer per jaar spelen. Dat wil ik niet meer, kan ik niet meer. Ben ik gewoon niet zo goed in. Elke week één optreden doen is goed, meer hoeft niet. Op dat top 40 publiek zit ik toch niet te wachten."
"Door te toeren met Gerard van Maasakkers ben ik ook in aanraking gekomen met theaters. Zulke optredens bevallen me goed. Kom je binnen is alles al in gereedheid gebracht. Het is er stil tijdens optredens, mensen komen echt om te luisteren. Nee, 't is prima zo. En nu ik wat rustiger aan doe, heb ik weer meer ruimte voor 't gezin. Dat was er allemaal een beetje bij ingeschoten. Nog steeds is muziek belangrijk, maar 't overheerst niet meer. Nu kan ik straks naar huis gaan en een ander wereldje binnenstappen. Om te laten zien hoe dat aanvoelt hadden ze me een half jaar met een camera kunnen volgen. Nu heb ik die gewaarwording op de plaat gezet en blijft het dichter bij mezelf."
Heel relaxed
Eigenlijk was JW voorbije zomer er niet aan toe om de studio in te duiken, hij moest over de drempel getrokken worden. De aanzet daartoe was dat Kees Spruit Chuck Leavell (al 25 jaar pianist bij the Rolling Stones en daarvoor actief bij Allman Brothers, Eric Clapton en George Harrison) polste mee te spelen. In augustus waren the Stones in Nederland en kon er een dagje vrij gemaakt worden. 'Anders was ik er niet eens aan begonnen,' bekent Jan-Willem.
Normaalgesproken duikt de singer-songwriter met een volledige band de studio in om allereerst bas, drums en gitaren op te nemen. Pas dan werd zijn stem en akoestische gitaar vereeuwigd. Het grote verschil nu is dat de zanger in fases eerst zijn eigen ding deed en vervolgens een breed scala aan bevriende muzikanten uitnodigde om een muzikale bijdrage te leveren. Behalve gerugsteund door Chuck Leavell, Gabriel Peeters, Harmer de Bresser en vaste krachten zoals o.a. Roel en Erik Spanjers, Ruud van den Boogaard, Eric van Dijsseldonk en Richard van Bergen, leverde ook violiste en natuurtalent Carrie Rodriquez, toevalligerwijs net op tournee met Chip Taylor, haar bijdrage om van de liedjes een geheel te maken.
"Omdat het donkere liedjes zijn, is eerst de instrumenten opnemen de verkeerde weg. Toen ik eenmaal een paar liedjes geschreven had ben ik die in de studio gaan spelen zonder al teveel opsmuk. Had ik drie liedjes klaar, vertrok ik en schreef ondertussen thuis nieuwe nummers. Een paar weken later kwam ik weer terug. Ik liet dan weer iets horen aan bijvoorbeeld Ruud waar hij onverwachts op zijn manier weer iets mee doet. Zo hoor je de liedjes groeien. En dat ging allemaal heel relaxed, nergens hing een deadline aan vast."
"We hebben het heel simpel, heel direct gehouden. Daar ligt mijn liefde voor muziek maken. Ook al zitten er soms foutjes in de opnames, ik heb niks overnieuw gedaan. Gewoon opnemen, klaar. Dat was ook de bedoeling. Ik heb me nauwelijks bemoeid met het produceren. Wel wilde ik persé dat eerst de liedjes in beeld moesten zijn voordat bekeken werd wat er nodig was om ze verder aan te kleden. Muziek maken is als autorijden, op een gegeven moment voel je aan waar je op moet letten. De liedjes klinken nu heel direct, heel open, en dat past precies bij mijn gevoel."
"Als ik nu terugkijk is het opnemen van de titelsong "Kitchen Table Blues" wel het meest aangrijpend geweest. Ik heb dat liedje maar per ongeluk geschreven en toen ik het in de studio speelde zat Chuck Leavell daar. Het was midden in de zomer. Hij had dat liedje nog nooit gehoord. Ik zat op een stoel en keek naar hem toen hij een koptelefoon op kreeg. "Verdomd man, wat is dit verrekt een mooi liedje," zei hij. Hij liep naar de piano en begon meteen te spelen. Een ontzettend aardige man was ie, heel enthousiast, heel vriendelijk en heel oprecht ook. Met een oud PTT busje ging Kees Chuck bij zijn hotel in Amsterdam afhalen. Waarschijnlijk ook wel om een glimp van Jagger en Richards op te vangen stond daar toen een flinke rij mensen op Chuck te wachten. Naderhand werd Kees backstage bij the Stones uitgenodigd en door Chuck rondgeleid.'
Spierballenrock
Tot nu toe bewaarde Jan-Willem zijn vertolkingen van andermans werk voor B-kantjes van singels en concerten. Met een Stone achter de toetsen mocht een Jagger&Richards cover echter niet ontbreken. En wat voor één? Met nog meer passie, met nog meer echtheid dan waar Mick Jagger alleen maar van kan dromen, zingt JW op zijn nieuwe plaat "No Expectation" van the Stones, een song die Leavell een dag eerder samen met "The Greatest Rock&Roll Band In The World" in Vredenburg het podium afblies. Ook slaagt de zingende verhalenverteller erin een portie spierballenrock uit de jaren tachtig naar zijn hand te zetten.
'Tijdens de laatste opnamesessie hoopte ik "Better Days" van Bruce Springsteen te kunnen opnemen. Dat liedje gaat over een trein die vertrekt en maar door rijdt. Springsteen zingt dat liedje keihard. Ik heb het thuis opgenomen met een cassetterecorder. De kinderen lagen te bed en in de keuken zong ik de teksten heel zachtjes. In eerste instantie was niemand enthousiast daarover, maar het is wel een liedje met betekenis. Ik zat toen weer goed in mijn vel en in één keer en heel intens hebben we toch opgenomen. Zo gaan die dingen dus. En nu is Better Days ook mijn eigen liedje; een weerspiegeling van hoe ik me nu voel.'
Agenda:
Om Kitchen Table Blues te promoten doet JW een toer langs zalen en theaters. Gisteravond stond hij in de Schalm in Veldhoven, komende tijd:
2-4 SO WHAT, GOUDA (met band)
4-4 PARADISO, AMSTERDAM (met band)
6-4 HEERENLOGEMENT, BEUSICHEM (solo)
7-4 BURGERWEESHUIS, DEVENTER (SOLO)
9-4 GLOPPE, LEEUWARDEN (met band)
11-4 WILHELMINA, EINDHOVEN (met band)
17-4 OPTIE VOOR RADIO SHOW OP BLUE HIGHWAY FEST. UTRECHT
25-4 KATTENDANS, BERGEIJK (Duo met Roel Spanjers)
14-5 LUX, NIJMEGEN (met band)
5-6 BLUESCAFE, APELDOORN (met band)
14-6 RUSTENDE JAGER, TERSCHELLING (met band)