Historisch
document
De dvd Toeters en Bellen is niet enkel een fraaie weerslag van het gelijknamig project dat Gerard van Maasakkers deed met de KleinBrabantse Harmonie, maar ook een historisch document. De DVD bevat namelijk ook een sterke 21 minuten durende documentaire '25 jaar liedjes', die ooit in een ingekorte versie door Omroep Brabant TV is uitgezonden. Collega-muzikanten van Gerard van Maasakkers komen erin aan het woord tijdens het Elastiek Muziek Festival in Hilvarenbeek. De zanger vertelt zelf over het ontstaan van zijn liedjes en toont de omgeving waarin hij opgroeide. Het hoogtepunt van de documentaire én van de gehele dvd vormt - ondanks de prachtige muziek - een interview dat Gerard van Maasakkers maakte met de jonge Nuenense boer Rob Adriaans, die genomineerd is voor jonge boer van het jaar. Naar aanleiding van het nummer Achter de Schuur, waarin Van Maasakkers de problemen van opvolging schetst binnen het boerenbedrijf, komt de jonge boer in een gesprek met Van Maasakkers tot een authentiek vlammend betoog. Over het algemeen in goed verstaanbaar Nederlands, maar als de emoties oplopen - en dat doen ze geregeld - neemt het dialect de overhand. Maar Adriaans is zo oerecht dat iedereen zijn verhaal begrijpt. Even een paar letterlijke citaten om de sfeer weer te geven van het gesprek dat Gerard van Maasakkers had met deze schapenboer (net trouwens als zijn vader Cor Adriaans):
…Ze zèn een generatie mensen an 't kapot maken, die eigenlijk niet meer nodig hebben als een simpele kostwinning en uh.. een fijn gevuul en lekker werk. En dè zèn ze d'r hillemaol aan 't uit slaan, um 't zoe mèr te noemen. Dus ik weet niet dat as ik an kinderen begin, ik ze dan boer kan maken. En stel oe eigen vur da'k dalijk drie van die snotapen heb en die willen mé geweld boer worre en dè gut dan nie umdet ge amper oewe kost kunt verdienen en umdet ze in Den Haag allerlei onzin blijven verzinnen, wetten, regels… Opbrengsten en inkomsten, ze hebben gewoon alles echt in de hand….
…Ge magt het als ouders niet meer over geven an oew kènder zoals ze dè vruuger dejen. Nee, hij moet 't nu kopen. En as ge dan een bedrijf hebt dat eigenlijk al opgeknapt moet gaan worren umdet er her en der gebreken aan zitten dur det d'n ouwe daar virtig, vèftig joar geboerd hèt… Laten we 'n paar simpele bedragen pakken. Je hebt 'n miljoen om 't gelijk op te knappen, maar ge moet 't ok nog van oew ouders kopen, umdet de riggelgeving vort zo is. En ge moet dan al twee miljoen opnemen om die oude rommel te gaan kopen. Dè kan geen man meer bolwerken. En dan mé virtig, vèftig koeikes. Dè ga nie. Dieën tijd is vurbij…
…De mensen betalen nu al veul te veul veur 'n lapke vlis. As alleen kumt 't uiteindelijk nie bij die boer terecht. D'r zitten d'r vilste veul tussen die t'r allemaol van scheppen (…) Verkesboeren draaie allemaal 't zesde slechtste joar op 'n rij. Die krijgen nog ginnen euro per kilo. Maar goade gij 's in de slagerij kijken en nimt 's ene euro mee en moete gij 's kijke wat ie daarveur in dè zekske laait. Niks, nog ginnen soepschenkel. Onderwege wordt dè allemaol afgeroomd…
… Ja, ik doe m'n uiterste best. 't Gevuul om boer te willen zèn mé duvel en geweld, of als 't nie kan dat 't dan toch moet, dè is heel belangrijk. Ge moet er zin blijven houden en ge moet felexibel zijn en nieuwe dingen ontwikkelen…
De DVD draait in wezen om de registratie van het concert Toeter & Bellen dat Gerard van Maasakkers & De Vaste Mannen gaf met de KleinBrabantse Harmonie eind december 2001 in De Schalm in Veldhoven. De entree van de harmonie bezorgt meteen kippenvel. Op de tonen van de triomfantelijke Beethoven-mars schreiden van achter uit de zaal naar voren de dirigent Carlo Balemans met trommel, gevolgd door de dikke trom en alle blazers. Fraaie blazersarrangementen geven nummers als Salve Regina, Brugwachter in Manhatten en De Fanfare van honger en Dorst een meerwaarde. Maar er komen nog veel meer nummers aan bod. Uiteindelijk toont Toeters en Bellen 15 nummers plus vier bonusliedjes. Om er nog een paar te noemen: Land van zand, Achter de Schuur, Janus Dekkers, As ge ooit, Cis Verdonk, Ik wil bij jou zijn, As ik zing vur jou en natuurlijk een uitermate feestelijk Hee Gaode Mee.
Opvallend is dat het nummer As ge ooit - misschien wel het mooiste duet uit de Nederlandstalige muziek ooit - in drie verschillende registraties getoond wordt. Van Maasakkers zingt dit nummer samen met Jan Willem Roy, de succesvolle rootsmuzikant, die net als Van Maasakkers zijn wortels heeft in Zuidoost-Brabant. JW Roy prijst in de documentaire '25 jaar liedjes' zijn collega Van Maasakkers bijna de hemel in.
Hij hanteert daarbij originele bewoordingen:
…Ik vind Gerard vooral heel goed als tekstschrijver. Als je het in voetbaltermen zou vertalen zou je zeggen: Hij is verschrikkelijk goed in de kleine ruimte. Hij is de Ruud van Nistelroy van de muziek, zeg maar. In drie minuten tijd kan hij iemand te pakken hebben. Met een paar zinnen kan hij iemand ontroeren….
Toetsenist Bart de Win komt tot dezelfde conclusie:
…Gerard weet als geen ander om kleine dingen uit het leven op een integere manier in zijn liedjes te verwerken. Dat doet hij heel intuïtief, maar ook vakkundig. Hij is wat dat betreft een unieke liedjesschrijver. De simpele emotie die gewoon Bam binnenkomt en van de andere het vakmanschap waarvan ie weet dat-ie 't heeft maar waarmee hij niet constant te koop loopt. Het zit in z'n liedjes, je moet 't ontdekken. Als je ervoor open staat, is 't prachtig….
Gitarist Harry Hendriks verklaart waarom hij het zo naar zijn zin
heeft bij Van Maasakkers:
…We hoeven weinig worden te wisselen om muzikaal tot zaken te komen, maar we kunnen soms ook eindeloos over een of twee noten bomen. Fantastisch!…
en:
…Gerard is en blijft d'n baas, want 't is zijn feestje en dat is altijd goed…
En zo is 't maar net. Eén aspect uit het muzikantenbestaan van Van Maasakkers blijft onderbelicht. Je ziet hem met zijn vaste mannen, je ziet hem uitvoerig met de harmonie, maar Van Maasakkers solo komt er niet in voor. En toch is dat de vorm waarin hij, naar ons idee, het best tot zijn recht komt. We zagen hem afgelopen zaterdag nog voor een klein maar enthousiast publiek in 't Smiske in Asse bij Brussel. Een intieme ruimte met open haard, waar je als muzikant dicht op 't publiek staat en onmiddellijk contact hebt. Zo ook Gerard van Maasakkers. Hij is meer ontspannen dan mét band. Heeft geen verantwoordelijkheid voor begeleiders. Hij neemt meer de tijd. Kan zonder enig probleem afwijken van het programma, wat hij dan ook geregeld doet. In zijn verbindende teksten is hij losser. Aankondigen groeit uit tot 'buurten' met het publiek. De teksten van zijn songs dringen nog beter door. Na afloop deelt hij het enthousiasme met zijn publiek. Uiteindelijk verzucht hij: Dit moet ik toch weer vaker gaan doen…
Deze dvd is de eerste uitgave op het niewe dvd-label Aditi [Image], een initiatief van de Nederlandse platenmaatschappij Music & Words en de Italiaanse maatschappij Felmay. Dit dvd-label gaat zich toeleggen op alle mogelijke vormen van rootsmuziek en is daarmee een van de allereerste independents op dit gebied in de wereld. Al met al een toe te juichen initiatief en zondermeer een geslaagde debuut. Overigens heeft Aditi [Image] inmiddels meer dvd's uitgebracht, zoals een registratie van de Irish Unplugged Tour 2003 met Kieran Goss, David Munnelly & Friends en Francis Black.
Toeters en Bellen heeft een speelduur van 107 minuten. Naast de reeds genoemde onderdelen bevat de dvd nog een korte documentaire over de voorbereidingen voor het Toeters en Bellen-concert, biografie, discografie en webconnecties.
Henk - Waardering 9
Gerard van Maasakkers solo in Asse - foto Martijn Lieffers