Linde Nijland - Ten Years - Linden Tree Records CD6 (www.lindenijland.nl)
Ze brengt niet jaarlijks een album uit, maar als folkliefhebber zie ik reikhalzend uit naar elk nieuw werkstuk van Linde Nijland. Haar meest recente schijf tot nu toe was er een met covers (The Jukebox Project, 2017), voor een studio-album met eigen werk moeten we nog verder terug, naar 2014, toen I Am Here verscheen. Eind 2019 hoorde ik al wat voorproefjes van een nieuwe plaat en dat wekte wel heel hoge verwachtingen, met name de nummers van eigen hand maakten me nieuwsgierig naar de rest. Ruim een jaar later maakt Ten Years die verwachtingen meer dan waar, ruimschoots meer zelfs.
Al bij eerste beluistering groeit mijn bewondering voor het werk van Nijland, haar reputatie als Neerlands beste folkzangeres zal er na deze schijf bepaald niet minder om worden. Het album vormt een prachtig geheel, waarbij de grotendeels zelf neergepende stukken vaak aanvoelen als traditionals, zoals we dat kennen in bijvoorbeeld het werk van Ewan MacColl. Er is slechts een miniem struikelblokje, en dat is de intro van het laatste nummer (This Old World), na twee ongelooflijk mooie, indrukwekkende stukken halen de drums me hier uit mijn roes. Maar zelfs dat past uiteindelijk toch bij het geheel.
Een live presentatie zit er voorlopig nog niet in, al waren er vorig jaar wel een paar tuinconcerten waar deelnemers aan de crowdfunding waarmee de plaat is gefinancierd welkom waren. Helaas kon ik daar niet bij zijn, maar de online presentatie op Youtube, die wilde ik beslist niet missen. Ondanks technische problemen werd het een presentatie om nooit meer te vergeten, vanuit een vogelkijkhut vlakbij waar ze wonen bezorgden Linde Nijland en haar vaste begeleider, multi-instrumentalist Bert Ridderbos, drie nummers lang kippevel, waarna de verbinding helaas wegviel. Wie erbij was om 8 uur 's ochtends zal beamen dat het een wel heel bijzondere ervaring was, die mooie stem en idem begeleiding met het geluid van de ruisende zee en wind op de achtergrond.
Terug naar het album dan. Hoewel Ten Years vooral een duoplaat is met natuurlijk zang en akoestische gitaar, maar ook cittern, banjo, accordeon en kannel (een Ests snaarinstrument, verwant aan de Finse kantele en te horen op The Island; is er eigenlijk iets met snaren waar Ridderbos niet op kan spelen?), zijn er ook wat gastmuzikanten te horen, Joost van Es vult hier en daar fijn subtiel aan op viool, Gilbert Terpstra is een enkele keer te horen op drums (en drum recording) en Kirsty McGee maakt het titelnummer heel bijzonder met extra vocalen, mbira en de zingende zaag. Overigens maakte zij ook enkele van de foto’s, die de mooi verzorgde hoes en inlay sieren.
Over het geheel genomen lijken de liedjes heel persoonlijk te zijn, zowel in het eigen werk als in de twee niet door Nijland zelf geschreven stukken, en desgevraagd laat Linde weten dat dat inderdaad het geval is. Zo kent ze de traditional Tiny Sparrow al uit haar vroege jeugd in de uitvoering van Peter, Paul en Mary, haar moeder wiegde haar als kind soms door de kamer op dat lied en het levert gelukkige associaties op.
Van Ewen Carruthers hebben waarschijnlijk maar weinig mensen hier gehoord, zijn lied Was It You hoorde ik ook al bij dat optreden bijna anderhalf jaar terug en daarover legt ze uit: “Ewen Carruthers die 'Was it you' schreef, kende ik eigenlijk niet totdat Mike Silver (een bevriende Britse songwriter waar Bert en ik ook wel mee opgetreden hebben) me een paar jaar terug een CD gaf waarop hij (Mike) 3 nummers van Ewen had opgenomen. Die nummers spraken me erg aan en 'Was it you' sprong eruit. Mike blijkt nauw bevriend te zijn geweest met de in 2010 overleden Ewen en beheert ook deels zijn muzikale nalatenschap.” En afgaand op dit nummer lijkt het me de moeite waard om eens meer werk van die man te gaan beluisteren.
Tien van de twaalf nummers zijn dus door Nijland zelf geschreven. Bij de presentatie op Youtube blijkt al dat My Man Is Out A Sailing een ode is aan begeleider en levenspartner Bert Ridderbos, ze is heel blij met hem vertelt ze. Maar als ik er naar vraag blijkt dat vrijwel alle eigen teksten heel persoonlijk zijn; de licht fragiele opener Gabriel's Place (met fijn tokkelende cittern) bijvoorbeeld is geschreven tijdens een tour in Engeland in een periode dat ze zich kwetsbaar voelde en over My Man Is Out A Sailing zegt ze: “Bert is iemand die heel goed in het moment kan zijn. He never thinks of Autumn, not when the leaves are green.” Dat hoor je in de liefdevolle zang en sprankelende arrangementen.
Het titelnummer handelt dan weer over een periode van ongeveer 10 jaar: “in het liedje uitgebeeld door een reis in een donker bos, met een vreemd wezen vlak op mijn hielen. Het liedje zegt dat je door het ervaren van pijn of angst; het donker, soms het licht beter kunt leren herkennen.” Door de ijzingwekkend mooie zingende zaag leef je als luisteraar gelijk mee met wat de zangeres dan ook meegemaakt heeft, een hoogtepunt op een plaat die eigenlijk geen mindere nummers kent.
Waar de zaag tot op het bot raakt in Ten Years bezorgt de zachte subtiliteit van Drunkenness (een ouder liedje dat ze nog niet eerder had opgenomen, het gaat over een kortstondige relatie in haar tijd met Ygdrassil) nog meer kippevel, onder meer door het heerlijke vioolspel, en alsof het niet genoeg is gaat dat stuk geruisloos over in het prachtig repetitieve Fishermen, dat zich al snel in mijn hoofd nestelt (en wat klinkt die accordeon hier toch heerlijk melancholiek).
“Fishermen is een bijzonder liedje,” schrijft Linde me, “dat eigenlijk last minute nog aan het album is toegevoegd. Ik deed crowdfunding voorafgaand aan de opnamen en iemand koos de optie om mij een nummer te laten schrijven over een speciaal gekozen thema. Dat was een uitdaging. Deze man heeft toen hij jong was als visser gevaren vanuit ondermeer Urk (en zo ook vrienden verloren die op zee 'gebleven', lees: verdronken zijn, zoals hij dat zegt). Hij vroeg me een soort eerbetoon aan dat leven te maken en het is dit liedje geworden, waarbij ik voor mezelf een wat universeler beeld van 'fishermen' als inspiratie heb gekozen, deels ook gebaseerd op de vissers langs de noordkust van Cornwall (een van mijn favoriete gebieden op aarde).” Ik vond het al een van de mooiste nummers, met dit verhaal erbij maakt het lied nog meer indruk.
De plaat gaat vervolgens even op pauze voor ik het laatste stuk nog eens op mijn gemak herbeluister. "What about love, what about fear, is this all we can do here?" Na de mooie opbouw naar twee prachtige hoogtepunten wordt de luisteraar in This Old World weer met beide benen op de grond gezet, en al is ook dit stuk al een paar jaar oud, het voelt heel actueel in deze tijd van onzekerheid.
Mooi, mooier, mooist, dat gaat door mijn hoofd. En als ik cijfers zou geven komt een tien aardig in zicht, maar dat zou geen ruimte geven aan nog een beter album en er vanuit gaande dat de carrière van Linde Nijland nog lang niet ten einde is verdient ze minstens de kans om dit pareltje nog te overtreffen. Ten Years is een prachtig juweeltje dat het in zich heeft om uit te groeien tot een van die klassieke albums die bij elke folkliefhebber in de kast horen te staan. Gelijk aanschaffen dus.
Mirjam Adriaans