The Gloaming - The Gloaming - Real World Records
Waar is de tijd dat folk in Nederland belangrijk was en dat we op de hoogte waren van belangrijke ontwikkelingen in deze muzieksoort, vroeg ik me onlangs af toen wij, op vakantie in Ierland het voor de 42-ste keer georganiseerde Kilkenny Arts Festival bezochten. Plotseling op zondag 10 augustus in de tuin van het kasteel stonden we weer tegenover Martin Hayes, de meester-violist.
Zon 15 jaar geleden slaagde hij er nog in om de grote zaal van het Philips Muziekcentrum in Eindhoven vol te laten lopen, toen hij daar met zijn muzikale compagnon Dennis Cahill op gitaar het album The Lonesome Touch kwam promoten. Daarna volgde nog een, al even bejubelde liveplaat, en toen werd het stil, erg stil. Althans in Nederland.
Want daarbuiten is hij onvermoeibaar bezig geweest. Daarom werd hij dit jaar, als belangrijke inspirerende figuur binnen de Ierse muziekwereld gevraagd om als artist in residence in Kilkenny een aantal genreoverstijgende concerten te organiseren waarin artiesten uit de traditionele muziek, de jazz, hedendaagse folk en Americana samen speelden. Centraal hierbij stond zijn eigen, door de Irish Times al eind 2011 als nieuwe supergroep van de Ierse muziek onthaalde groep: The Gloaming. Waarom is daarover in Nederland tot nu toe zo weinig naar buiten gekomen? Of, in hoeverre lag het ook aan mij, want deze vijf muzikanten waren al in 2013 in Nederland te gast op het Holland Festival, ontdekte ik later.
De leden van The Gloaming hebben ieder voor zich hun sporen verdiend in de Ierse en Keltische muziek. Martin Hayes, op fiddle en gitarist Dennis Cahill kenden we dus al en zanger Iarla Ó Lionáir is bekend van Afro Celt Sound System. Caoimhin Ó Raghallaigh op de Noorse hardangar-fiddle en de Amerikaan Thomas Doveman Bartlett, op piano completeren de groep. Wereldwijd, vertelde festivaldirecteur Eugene Downes, worden ze geroemd om de virtuositeit van hun samenspel en vernieuwende fusie van verschillende muzikale stijlen.
Toch duurde het nog tot januari van dit jaar voor hun eerste cd verscheen, maar bij de presentatie was ook meteen de Ierse president aanwezig. Kom daar maar eens om in het steeds cultuurarmere Nederland. De superlatieven waarmee de Ierse muziekpers deze cd vervolgens onthaalde, logen er niet om:
Briljant, vijf sterren oordeelde Mojo; Blissful, vijf sterren schreef IT; Exceptional, vond ook The Arts Desk ; Exquisite, was te lezen in The Guardian en ook de Irish Times had er vijf sterren voor over: One of the greatest Irish acts of their generation.
Het is inderdaad een verbijsterende muzikale reis waarop deze groep je trakteert. Adembenemende nieuwe versies van oude Ierse songs, vermomd als verfijnde kamermuziek (de Volkskrant). Minimalistisch en bijna sacraal gespeeld, door meditatief tokkelende gitaren, viool en piano. Cyclische melodieën voeren je naar een meeslepende climax in het meer dan 16 minuten durende Opening Set. En laten je verbijsterd achter. Maar daarvoor heeft de stem van Iarla Ó Lionáir je al lang overtuigd van de kwaliteit van deze muzikale ontdekkingstocht. Dat begint al met het ingetogen openingsnummer Song 44 en gaat door tot het laatste nummer: Samhradh Samhradh. Van zwaar droefgeestige Sean Nós, tot opwindende instrumentale medleys. Je komt het allemaal tegen.
Op deze pracht cd bewijst The Gloaming dat Sean Nós, een zeer versierde stijl van Ierse traditionele zang, waarvan puristen vinden dat het onbegeleid gezongen moet worden, met muzikale ondersteuning nog sterker over kan komen.
The Gloaming I is een album, schitterend geproduceerd door Thomas Bartlett, dat iedere folkliefhebber met een open oor voor nieuwe ontwikkelingen gehoord moet hebben.
In Kilkenny was te horen dat een vervolg niet erg lang op zich hoeft te wachten. Het concert waarop Martin Hayes, Dennis Cahill en Thomas Bartlett samen speelden met de uit de jazzwereld komende Amerikanen Bill Frisell op gitaar en Doug Wieselman op basklarinet, bewees dat een The Gloaming II snel geproduceerd kan worden. Het publiek brak na afloop van dat concert nog net de zaal niet af. Die nieuwe cd moet, volgens het tempo waarin Bill Frisell zijn albums uitbrengt, sneller dan God kan beluisteren, volgens Martin Hayes, volgend jaar klaar kunnen zijn. Dat ga ik hem op 8 november 2014 in het Bimhuis toch maar eens voorstellen.
Mensen die nieuwsgierig zijn geworden kan ik dit concert van deze nieuwe Ierse supergroep, naast deze luisterrijke nieuwe cd, zeker aanbevelen.
Walter van Brakel
Om toch nog een minpuntje te noemen: Jammer dat de teksten niet bijgeleverd worden, want waar gaan die weemoedige liederen nu precies over, of is het voldoende om te weten over liefde en dood?
The Gloaming is in november 2014 twee keer live te zien in de Lage Landen:
Vrijdag 7 november op het Brugges Festival in Brugge (B), zie: http://bruggesfestival.be.
Zaterdag 8 november in het BIMhuis in Amsterdam, zie: http://bimhuis.nl.