Sandy Denny - Limited Box Set - Universal / Islands records Ltd.
In 1970 en 1971 werd ze door het toonaangevende Britse popblad Melody Maker uitgeroepen tot zangeres van het jaar. Ze excelleerde naast Robert Plant in The battle of Evermore op IV, de meest succesvolle plaat van Led Zeppelin. Ze vertolkte de non in de rockopera Tommy van The Who.
Het is een raar idee dat Sandy Denny al langer dood is dan ze geleefd heeft, maar tweeëndertig jaar na haar overlijden in 1978 is deze legendarische Britse zangeres nog lang niet vergeten. Hoewel ze bij het grote publiek tegenwoordig een plaats inneemt in de marge van de muziekscene heeft ze een hechte schare bewonderaars. Naast coryfeeën als Pete Townsend (The Who), Robert Plant (Led Zeppelin) en Richard Thompson vinden we onder hen ook Lee Ranaldo (Sonic Youth), Marc Almond en een hele nieuwe generatie folkartiesten zoals Rachel Unthank (The Unthanks). Haar uitspraak over Sandy Denny is veelzeggend: ‘Her voice was so effortless, graceful and commanding. Don't listen to her! You'll realise that the rest of us are wasting your time!’
In het verleden verschenen van Sandy Denny de nodige box sets. Zo kwam al in 1985 Who knows where the time goes? (3 cd’s) uit, gevolgd in 2004 door A boxful of treasures (5 cd’s) en Live at the BBC (3 cd’s en DVD) in 2007. Op alle boxen kun je, naast het reguliere materiaal, demo’s en live-opnamen vinden. Nu is er dan de nieuwe Limited Edition Box Set onder de titel Sandy Denny. De box bevat maar liefst 19 cd’s met, naast haar complete werk, heel veel aandacht voor bonusmateriaal. In totaal gaat het om 316 nummers wat 21 uur, 34 minuten en 40 seconden luisterplezier oplevert.
Ik kreeg van de platenmaatschappij de mogelijkheid om vooraf in de muziek te grasduinen en voor een Sandy Denny-fan is dit natuurlijk een feestje. Helaas had ik niet de beschikking over de uitgebreide cd-informatie die bij de box geleverd wordt, dus het was even behelpen om de bronnen van het bonusmateriaal te traceren.
Zelden heb ik een completere box dan deze Sandy Denny gezien. Sandy Denny’s reguliere werk is op 11 cd’s vertegenwoordigd, van de eerste opnamen met Alex Campbell en Johhny Silvo tot Gold Dust: Live at the Royalty, de cd met opnamen van het allerlaatste concert in Londen op 27 november 1977 die in 1998 verscheen. Vanaf cd 2, haar werk met The Strawbs, bevat elke cd bonusmateriaal. Eerlijkheidshalve moet ik wel vermelden dat een deel van dit bonusmateriaal ook te vinden is op eerder uitgegeven remasters van de desbetreffende albums. Daarnaast vind je op cd 2 de vier nummers uit de soundtrack van de film Swedish fly girls. Ik was van het bestaan van deze nummers op de hoogte, maar had ze nog niet eerder kunnen achterhalen.
Vanaf cd 12 wordt het voor de liefhebbers pas echt interessant. Op die cd staan niet minder dan 25 nummers die Sandy tussen 1966 en 1968 thuis opnam. Veel van dit materiaal verscheen ooit wel eens op moeilijk verkrijgbare bootlegs, maar het is fijn dat dit materiaal nu op reguliere wijze en in ordentelijke staat is uitgegeven. Het nummer Ethusel is zelfs op de bootlegs niet te vinden, dus hier is sprake van een primeurtje. Op cd 13 demo’s en live-opnamen van de eerste periode van Sandy Denny met Fairport Convention. Enkele van de live-opnamen waren reeds eerder te beluisteren op Sandy Denny’s Live at the BBC en A sailor’s life in de versie zonder Dave Swarbrick op viool is ook op het album Watching the dark van Richard Thompson te beluisteren, maar het overgrote deel lijkt me niet eerder uitgebracht. Op cd 14 komt Sandy’s eigen band Fotheringay uitgebreid aan bod met outtakes en demo’s. Natuurlijk keek ik direct of er nog opnamen van Fotheringay op het Holland Popfestival in Rotterdam opgenomen zijn. Op de box uit 1985 waren er twee te vinden, (Nothing more en Memphis Tennessee), op de heruitgave van het eerste Fotheringay-album waren Two weeks last summer en (een sublieme versie van) The banks of the Nile opgenomen. Op de Sandy Denny box kunnen we, naast deze vier nummers, nu ook genieten van The sea en het mij onbekende Trouble. Dat brengt de teller nu op zes nummers uit dit concert in Rotterdam in 1970. Mijn geluk kan voorlopig niet op, maar stiekem is het wachten nog steeds op de uitgave van het hele concert. Ik veronderstel tenminste dat er ook nummers door Trevor Lucas gezongen zullen zijn.
Op cd 15 en 16 vindt men outtakes, demo’s en live-opnamen van nummers die verschenen op de albums The north star grassman & the ravens (1971), Sandy (1972) en Like an old fashioned waltz (1973). Op cd 15 vinden we Denny’s niet eerder gehoorde a capella versie van de ballade Lord Bateman en het evenmin eerder gehoorde 12th of never. Opvallendste nieuwigheid is de integrale uitgave van het Fairport Convention concert in The Troubadour in Los Angeles in februari 1974. Deze opnamen zijn te vinden op cd 17. Een aantal nummers was al te beluisteren op diverse uitgaven. Al op de box in 1985 is in Dylans Knockin’on heavens door te horen dat Sandy Denny niet in goeden doen is. Ze zingt onsamenhangend, lijkt naar de tekst te zoeken, heeft moeite met de hoge tonen. Nu ik het complete concert beluister, lijkt het gelukkig mee te vallen maar het is duidelijk dat Sandy niet in topvorm is.
Op cd 18 is plaats ingeruimd voor outtakes en demo’s van het album Rendezvous dat in 1977 uitkwam. Op dit schijfje vindt men o.a. een akoestische versie van Moments, de allerlaatste studio-opname die Sandy Denny heeft gemaakt. Het allerlaatste schijfje is gereserveerd voor een fors aantal demo’s die bij Sandy Denny thuis in Byfield is opgenomen tussen 1974 en 1977. De cd sluit dan ook af met Make me think of you, de allerlaatste demo die ze daar met behulp van haar man Trevor Lucas heeft opgenomen.
Sommige outtakes zijn nauwelijks van het origineel te onderscheiden, anderen verschillen nogal wat. Zo is van The optimist van Northstar Grassman and the ravens in de box te vinden als een prachtig akoestisch liedje. Is The way I feel op het originele Fotheringay-album een echt Trevor Lucas-nummer, in eerste instantie was dit Gordon Lightfoot-nummer een swingend duet tussen Lucas en Sandy Denny. Jammer dat men voor de elpee deze versie aan de kant gelegd heeft.
Niet eerder gehoord materiaal voor mij zijn de vier liedjes uit de Swedish Fly Girls soundtrack, de drie teruggevonden liedjes Lord Bateman, Ethusel en 12th of Never. Ook Makes me think of you, de allerlaatste demo die Sandy Denny thuis maakte, hoor ik voor het eerst. En dan is er het merkwaardige Breakfast in Mayfair. Oorspronkelijk werd dit gezongen door Simon Nicol voor het Fairport-album Babbacombe Lee. Waarom Fairport van dit nummer later nog een versie met Sandy opnam, is mij onduidelijk. Ook van Fotheringay is een mij onbekend nummer opgenomen: Trouble.
Natuurlijk mis je ook op deze box de nodige dingen. Zo ontbreekt The battle of Evermore, het duet met Robert Plant. Bij het vroege werk had ik graag de prachtige versie van de Ierse traditional Fhir a bhata (The boatman) willen toevoegen. Maar dit zijn maar heel kleine smetjes op deze magnifieke box.
Met de uitgave van deze boxset wordt het enorme talent van Sandy Denny alle eer aangedaan. Ik heb zelden een cd-box gezien die met zoveel liefde en nauwkeurigheid is samengesteld. Helaas kan ik (nog) niks zeggen over de lay-out en het bijgeleverde materiaal, maar afgaande op de informatie die beschikbaar is, ziet dat er ook prima uit. Tijdens het luisteren naar de muziek uit deze box realiseer ik me weer wat een geweldige zangeres Sandy Denny was. Hoewel ze zich ook de rock ’n roll en jazz eigen wist te maken, schitterde ze vooral in de traditionele balladen. Het nooit eerder gehoorde Lord Bateman is daar een goed voorbeeld van. Maar de live-uitvoering van The banks of the Nile op het Holland popfestival is wat mij betreft hét hoogtepunt van Sandy Denny als vertolker van traditioneel materiaal. Wát een stem, wát een timing, zelfs onder de barre omstandigheden van het festival in het Kralingse bos bij Rotterdam. Tevens had Sandy Denny ook nog het grote talent om geweldige nummers te schrijven. Haar Who knows where the times goes is tijdloos, niet voor niets werd dit nummer in Engeland door de BBC Radio 2-luisteraars uitgeroepen tot ‘Favourite folk track of all time’. Een groot aantal andere liederen scoren wat mij betreft niet veel minder. Deze cd-box is hét bewijs van de twee zijden van het enorme talent, waar op 21 april 1978 op 31-jarige leeftijd abrupt een einde kwam.
Assie Aukes
De Limited Edition Box Set Sandy Denny komt uit op 8 november 2010.