Op het eerste gezicht hebben de cd's veel gemeen: beide cd-covers zijn prachtig vormgegeven door Mira Feryn, de twee groepen spelen instrumentale balfolkmuziek en delen een multi-instrumentalist die op allebei de cd's o.a. uilleann pipes, diatonisch accordeon en sopraansax speelt en bovendien voor het leeuwendeel van de composities van beide groepen verantwoordelijk is. Daarnaast speelden de groepen allebei op zondagmiddag 16 augustus op Folkwoods.
Ik heb het natuurlijk over EmBRUN en Hot Griselda. Onze verslaggevers hebben beide concerten op Folkwoods overgeslagen, maar dat betekent niet dat ze de moeite van het vermelden niet waard waren, integendeel.
Het Vlaamse EmBRUN speelde dit jaar voor de derde keer op het Eindhovense festival, na eerdere verschijningen in 2004 en 2006. Als enige balfolkband stonden ze geprogrammeerd in de grote tent 2, waaruit voor de gelegenheid de stoeltjes waren weggehaald. Er lag, in tegenstelling tot de baltent 3, geen speciale dansvloer, maar dat kon de vele dansers niet weerhouden. EmBRUN speelde een overtuigende set, met uiteraard veel nummers van hun nieuwe cd (het concert was een officiële cd-presentatie), maar ook enkele van hun klassiekers zoals de EmBRUN-polka's, met Toon Van Mierlo op scheurende sax. Aan zijn spel was niet te merken dat hij die ochtend om vier uur was opgestaan om vanuit Frankrijk naar Eindhoven te rijden. En dat was maar goed ook, want het zou een lange dag worden voor hem: ruim een uur na het optreden met EmBRUN moest hij aan de bak met Hot Griselda, en later diezelfde avond had hij nog een optreden met die Nederlands-Vlaamse band op het folkfestival in Ham.
Het concert van Hot Griselda was misschien nog succesvoller, te meten aan de enthousiaste reacties van de dansers en het publiek, en de run op de cd-verkoopsters na afloop. Opvallend was de ruime variatie aan dansen die voorbijkwam. Een reel wordt niet vaak gespeeld op een Nederlands folkbal, en een Bretonse plinn nog minder, maar Hot Griselda heeft beide op het repertoire, naast natuurlijk de scottischen, andros, jigs, walsjes en mazurka's.
Maar goed, dit stukje zou eigenlijk over de nieuwe cd's gaan.
EmBRUN- No2 - Appel Records - Apr 1316
Voor EmBRUN is het de tweede, na hun titelloze debuut uit 2006. Deze plaat heeft de titel No2 gekregen, en dat is om meer dan alleen numerieke redenen een toepasselijke. De kenmerkende EmBRUN-sound in de snellere nummers, van stuwende bas en percussie (respectievelijk Jonas Scheys en Ludo Stichelmeyer), met daaroverheen een snerpende draailier (Harald Bauweraerts), saxen of pipes (Toon Van Mierlo) en af en toe het accordeon van bandleider Bert Leemans, waarmee de tweede helft van het debuutalbum gevuld is, krijgt hier een naadloos vervolg.
In de mix is ervoor gekozen om op No2 de bas en percussie meer nadruk te geven en soms komt het accordeon van Bert wat vaker op de voorgrond, zoals in het middelste deel van de opener Bokbal / The Wonderful Wallet / Panique Arabique en in de cercle Comeback / "De Kampioen", maar in grote lijnen is er niet veel veranderd.
In de prachtige mazurka Ma Bellelise / Mooie Moekske zijn bas en vooral percussie (op udu) subtieler, en is een belangrijke rol weggelegd voor gastspeler en vaste invaller Philip Masure op gitaar. Mooi is hier ook Berts accordina, die in de het ingetogen eerste deel van de hanterdro Te Voet naar Compostella / Pinky Winky terugkomt, al denk ik daar in het begin even Toots Thielemans te horen. Knap in dit nummer is de overgang naar het tweede deel, waar EmBRUNs signature sound weer terugkomt.
Mooie variaties zitten ook in de andro Tournée / Sol / Mister Louis, met een hoofdrol voor Haralds draailier in de drie delen, en subtiel bombardespel (ja, dat kan!) van Toon in het laatste.
EmBRUN is een pure balfolkband, ze spelen alleen bals voor dansers, en ze lijken geen ambities te hebben om daarnaast luisterconcerten te geven. De productie van deze cd is hiermee in overeenstemming, de live-ervaring van een meestal stampend en soms intiem EmBRUN-bal wordt goed benaderd. Voor wie niet stil kan blijven zitten staat bij elk nummer op het hoesje vermeld wat voor dans erbij hoort. Deze prachtige dansplaat is daardoor niet mijn eerste keus om te draaien als ik 's avonds op de bank zit, maar dat doet niks af aan de muzikaliteit.
EmBRUN is:
Bert Leemans - chromatisch accordeon, accordina
Harald Bauweraerts - elektro-akoestische draailier
Jonas Scheys - bas, contrabas
Ludo Stichelmeyer - percussie
Toon Van Mierlo - Franse doedelzakken, uilleann pipes, bombarde, saxofoons, diatonisch accordeon
gastspeler: Philip Masure - gitaar, cittern
www.embrun.be
Hot Griselda - Appel Records - Apr 1317
Hot Griselda beleefde haar debuut vorig jaar op het Boombalfestival in Lovendegem, maar de oorsprong van deze Nederlands-Vlaamse band ligt op twee bals in Nederland. Op het eerste, op 13 oktober 2007 in Nijmegen, was uilleann piper Stijn van Beek (o.a. Stargazer, Niamh Parsons) als bezoeker aanwezig, naar eigen zeggen op de vlucht voor traditionele Ierse muziek. Maar hoewel de band van die avond, het duo Naragonia, zeker geen Ierse muziek speelt, bleek geheel ontsnappen toch niet mogelijk, vanwege de uilleann pipes van de helft van het duo, Toon Van Mierlo. De avond ontaardde in een enthousiaste en vurige sessie.
In februari 2008 bezocht Stijn opnieuw een bal, deze keer in Enschede, waar Bert Leemans (EmBRUN, Embrio, Triple-X, b-boa) en Jeroen Geerinck (gitaar, o.a. Triple X, b-boa, Snaarmaarwaar) speelden. Opnieuw was er na afloop een sessie, en ook nu haalde hij zijn uilleann pipes tevoorschijn. Toen Toon en Jeroen enige tijd later op zoek waren naar muzikanten voor een optreden op het Boombalfestival, viel de keus al gauw op Stijn. Die nam zijn maat Kaspar Laval (bouzouki) van Stargazer mee, en na enkele repetities in België was er een geheel nieuw repertoire. Een allesbehalve `hot' personage uit de Monty Python film Jabberwocky leende haar naam, en de band was geboren. Nu, nog geen jaar na het debuut, is er al een cd.
In Hot Griselda laat Toon zijn Franse doedelzakken thuis, en hanteert in plaats daarvan af en toe de Ierse low whistle, net als Stijn. Door deze low whistles, de uilleann pipes, en Kaspars Ierse bouzouki is het niet verwonderlijk dat Hot Griselda heel Iers klinkt. Neem bijvoorbeeld De Walvissenmars. Dit is een hanterdro, een Bretonse dans, maar in plaats van bombardes horen we eerst één, daarna twee low whistles. en later ook de uilleann pipes. Het nummer eindigt heel rustig met een enkele low whistle. Dit alles gebeurt onder de ritmische begeleiding van gitaar en bouzouki.
In de schitterende wals Moonlight Patrol, een compositie van Jeroen, klinken Toons sopraansax en Stijns uilleann pipes prachtig samen. In de polska (een Zweedse dans) Trip to Falsterbo geldt hetzelfde voor Toons diatonisch accordeon en Stijns low whistle en later zijn uilleann pipes.
Door Jeroens krachtige gitaarspel valt het eigenlijk niet eens op dat Hot Griselda geen bas of drums heeft. In twee nummers, de cercle Honingkoekjes / Ride Your Pony Into Town / Calimocho Breakfast en de scottisch @EvertJans / Den Hemel In vult gastspeler Gunnar Van Hove dit niet aanwezige gat op met subtiel geroffel op de bodhrán, waardoor het geheel toch net een tikje extra krijgt.
De cd kent geen zwakke plekken, ieder nummer is raak en wordt op het scherpst van de snede gespeeld. Het gaat me dan ook te ver om een mooiste nummer aan te wijzen, maar als het zou moeten, zou ik nu kiezen voor het onregelmatige walsje in 5 Dorpeldanske. Een schitterende compositie van Toon, die ook met zijn andere groepen grossiert in dit soort wijsjes, met een hoofdrol voor Kaspars bouzouki.
Van de 13 tracks zijn er maar liefst 3 waarop een plinn gedanst kan worden. Dat lijkt veel, maar eigenlijk gaat het om één lang nummer dat over drie opeenvolgende tracks is verdeeld, met daarin enkele maten rust voor de sliert dansers. En wat voor een nummer! Alle registers gaan open en in het laatste deel, De Hormonale Heks, scheurt de elektrische gitaar dat het een lust is. Zou de titel op Griselda slaan?
Hierboven noemde ik EmBRUNs No2 een pure dansplaat, en ik verwacht niet dat die buiten de balfolkwereld veel kopers zal trekken. Het debuut van Hot Griselda zal een breder publiek aanspreken. Wie wil er immers niet eens een uurtje ontsnappen aan de traditionele Ierse muziek?
Hot Griselda is:
Stijn van Beek - uilleann pipes, low whistle
Jeroen Geerinck - gitaar, elektrische gitaar, keyboards/programmering
Kaspar Laval - Ierse bouzouki, elektrische gitaar
Toon Van Mierlo - uilleann pipes, melodeon, low whistle, sopraansax
gastspeler: Gunnar Van Hove - bodhrán
www.myspace.com/hotgriselda
binnenkort: www.hotgriselda.eu
Beide cd's zijn te bestellen via de website van Den Appel.
Ronald Rietman