Op 25 maart wordt het boek Lieten fan ‘e Hamsterheide gepresenteerd in het Friese Harkema. Schrijver Rutger Dijkstra (afkomstig uit het dorp en lid van muziekgroep Minnewit) belicht in deze uitgave de verdwenen, vrijwel vergeten liederen uit Harkema en daarnaast tekent hij ook achtergronden en geschiedenis op van die liederen. Het speelmans-repertoire van Durk Tabak en zijn vriend IJje Wijkstra krijgt een bijzondere plek in het boek.
Rutger Dijkstra (1981) deed onderzoek naar de liederen en muziek die vroeger generaties lang mondeling werden doorgegeven in zijn dorp. Door diep de lokale historie in te duiken vond Dijkstra naast een ware schat aan muziek intrigerende, soms magische of tragische verhalen die hoorden bij de herkomst van de liederen. Soms speelden ze zich af op slechts een steenworp afstand van zijn huis.
In het boek Lieten fan 'e Hamsterheide zijn naast de achtergronden en geschiedenis van de liederen uit de orale traditie van de Friese heide, de liederen zelf en twee dansen opgenomen waarbij gezongen werd.
Een speciale plaats krijgt het speelmans-repertoire van Durk Tabak en zijn vriend IJje Wijkstra. Hoewel er over beiden al decennialang uitgebreid geschreven is, is de muzikale ontwikkeling en een inkijk in het muzikale repertoire van beiden tot nu toe nooit belicht geweest. In samenwerking met de muziekgroep Minnewit, waar Dijkstra deel van uitmaakt, zijn de liederen en dansen zorgvuldig gereconstrueerd en opgenomen op audio en beeld.
Hoewel het boek een zeer specifieke en lokale geschiedenis beschrijft van het gebied dat in de volksmond 'Hamsterheide' werd genoemd, is het van groot belang dat het dit unieke repertoire onder de aandacht gebracht wordt.
Door de sociaal- en maatschappelijke omstandigheden van met name de negentiende en begin twintigste eeuw, lag Harkema relatief geïsoleerd. Hierdoor zijn veel liederen, ten opzichte van de rest van Friesland en zeker Nederland, nog lang gezongen. Een aantal melodieën van ballades kwam zelfs alleen maar voor in dit gebied, dat nog geen tien vierkante kilometer beslaat. Het is daardoor uniek voor Nederland.
Over de armoede en leefomstandigheden op de Fries-Groningse heide is al veel gedocumenteerd. Muziek, in wezen een afspiegeling van onze ziel en emoties, maakte ondanks de omstandigheden deel uit van het dagelijks leven en verbond zo generaties lang gezinnen, maar ook bijvoorbeeld de arbeiders, met elkaar door het collectieve repertoire.
Nadat begin twintigste eeuw Jaap Kunst begon met het vastleggen van een andere geïsoleerde gemeenschap, Terschelling, waren het vooral Will D. Scheepers en Ate Doornbosch die voorzien van een draagbare bandrecorder letterlijk veldwerk verrichten in delen van Nederland voor het Meerstens Instituut, waaronder de Friese Wouden. Voor deze regio trad Dam Jaarsma op als informant. Door vast te leggen wat de oudere generatie nog wist, werd voorkomen dat een belangrijk cultureel aspect van onze samenleving verloren ging nadat het tijdperk van radio en televisie haar intrede had gedaan. Zo ook in, toen nog Harkema-Opeinde, op 25 maart 1950.
Dijkstra en Minnewit zijn in dit geval verantwoordelijk voor het opnieuw onder de aandacht brengen en het laten herleven van de muziek van de Hamsterheide. Juist door de liederen, muziek en dans terug te brengen naar de plaats waar ze vandaan komen hopen ze bij te dragen aan het vastleggen, vertolken en het vertellen van de geschiedenis van dit repertoire.
Op 25 maart 2025, exact 75 jaar na dato van de gemaakte veldopnames, zal het boek Lieten fan 'e Hamsterheide in het Skieppehok van themapark de Spitkeet te Harkema worden gepresenteerd. Waarbij, samen met enkele gastartiesten, de liederen, muziek en dans voor het voetlicht zullen worden gebracht. Uiteraard zal voor iedereen het boek hier te verkrijgen zijn.
De toegangsprijs bestaat uit een vrije gift. Reserveren is gewenst via
Meer weten? Kijk eens op de Facebookpagina van Lieten fan'e Hamsterheide. Muziekgroep Minnewit heeft ook een website: www.minnewit.com.