-door Mirjam Adriaans, foto's Ronald Rietman-
In de documentaire Van Hier, een liedje in streektaal geven vijf muzikanten uit vier verschillende provincies hun antwoord op de vraag waarom zij in hun streektaal zingen. En dat levert een paar mooie, boeiende en soms verrassende portretten op van heel verschillende mensen die een passie gemeen hebben: zingen in hun eigen taal. De documentaire werd afgelopen donderdag voor het eerst vertoond in Den Bosch.
Hein Augustijn maakte het liedje Van Hier in zijn eigen dialect over de streek waar hij opgroeide (in de Brabantse Kempen), maar miste nog iets. Tijdens opnamesessies met Gerard van Maasakkers ontstond het idee dat dit ook door een heleboel mensen gezongen zou kunnen worden in hun eigen streektaal. Hij zocht en vond niet alleen Van Maasakkers (Zuidoost-Brabant), maar ook Leon Moorman (Oost-Drenthe), Hans Keuper (Achterhoek) en Jelske (Noord-Limburg) bereid om mee te zingen. En dat levert een lied op waarin verschillende streektalen bij elkaar toch een geheel vormen omdat elke stem zich thuisvoelt in het jasje van zijn of haar moedertaal.
Gaandeweg ontstaat het idee om er een videoclip en een korte documentaire bij te maken, dus neemt Augustijn contact op met filmmaker Martijn Kuijten en start hij een crowdfunding om een en ander te financieren zodat ze daadwerkelijk samen op pad kunnen. Dat gebeurde afgelopen zomer, de videoclip is al te zien op Youtube, de documentaire werd afgelopen donderdag voorgesteld aan het publiek.
De avond in de Verkadefabriek in Den Bosch begint met een inleiding door popprofessor Joost Augusteijn, die vertelt over de ontwikkeling van streekmuziek. Niet al te diep gravend, maar zeker onderhoudend heeft hij het over de opkomst van de radio die ervoor zorgt dat het Algemeen Beschaafd Nederlands de norm wordt, het Amsterdams van Johnny Jordaan en de tegenstelling met de Selvera’s (het ABN van de Diligence) en dan snel naar het succes van Normaal eind jaren ‘70, dat navolging kreeg met hits van o.a. Skik, Rowwen Hèze, De Kast en Twarres.
Vervolgens vraagt hij Hein Augustijn en Martijn Kuijten even wat uitleg over hun motieven en ervaringen bij het maken van de documentaire. Voor beiden (Kuijten is ook muzikant) geldt dat streektaal dichtbij staat, maar nostalgisch is het zingen in die streektaal zeker niet, zo benadrukken beiden met klem. En dat is ook een van de dingen die uit de documentaire naar voren komen.
De opnamen zijn op de bonnefooi begonnen in Drenthe bij Leon Moorman. Kuijten wilde graag te weten komen waarom iemand in streektaal zingt en daar geeft in de film iedereen zijn eigen antwoord op, maar tegelijk ontstaan er een vijftal portretten van de deelnemers in combinatie met een verhaal over de streek waarin ze zijn opgegroeid.
Sommigen hebben het geprobeerd in het Engels of het Nederlands, maar het werkte niet of het gevoel was verkeerd. En hoewel er verschillende generaties aan het woord komen (Jelske en Moorman zijn, net als Augustijn, een stuk jonger dan Van Maasakkers en Keuper) hebben ze veel gemeen met elkaar. Toch hebben ze elk op hun eigen manier de weg naar muziek in hun streektaal gevonden. En dat heeft filmmaker Kuijten vast weten te leggen in een boeiende documentaire met een goed oog voor prachtige details.
Om de avond af te sluiten is er nog een kort optreden. Zangeres Jelske moest helaas afzeggen vanwege ziekte, maar BraboMundo geeft een prima invulling aan het thema van de avond: streektaal en muziek. In die formatie combineert Hein Augustijn het Brabants waarmee hij opgroeide (in zijn geval is dat het dialect van de Kempen uit de buurt van Hilvarenbeek) met klanken uit de wereldmuziek. Dus hoor je een lekker zonnige mix van folk, latin of iets reggae-achtigs, gezongen in een taal die uit het hart komt. En dat spreekt mensen aan.
De documentaire Van Hier, een liedje in streektaal wordt op 18 december 2022 nog een keer publiek vertoond in de Cultuurboerderij in Westelbeers. Ook dan gebeurt dat in combinatie met een optreden van BraboMundo. Kaarten zijn verkrijgbaar via de website van de Cultuurboerderij.
Meer info over Hein Augustijn en BraboMundo vind je op: https://www.heinaugustijn.nl.