Verslag folkbal: Er spanst niets
boven Groningen!
Arnoud van Folkclub Twente maakte ons attent op het succes van het folkbal in Groningen, of zoals ze het zelf liever noemen: Grunn's Spansbal. Hij was afgelopen zaterdag een van de 80 (!) dansers in de concertzaal van de Stedelijke Muziekschool te Groningen en vond het de trip Enschede-Groningen meer dan waard.
Auke Eringa (accordeonist in de groep Bru) die mee aan de wieg stond van het Spansbal schreef een verslag over deze alweer vijfde aflevering. Lees mee.
Morgenavond (do 22/01) is er trouwens weer een folkbal in Nederland. Dit keer gaat het om de tweed editie van het Eindhovense Folkbal in café Wilhelmina op het Wilhelminaplein in Eindhoven. Er is muziek van Musac én dansinstructie. Aanvang 20 uur.
Het Grunn's Spansbal van 17 januari 2004 overtrof alles wat we hebben meegemaakt op spansgebied. Alles klopte: prachtige zaal, leuke mensen, lekker bier en vooral: goeie muziek. Dit bal kwam dicht in de buurt van mijn ideaal.
Nieuw op dit bal was de soundcheck. Voor het eerst zou er licht versterkt gespeeld gaan worden. De doedelzakken hadden het nakijken want die werden niet versterkt. ("mogen wij even stemmen?", "Nee, ga maar op de gang stemmen, wij zijn aan het soundchecken"). Vroeger stemde je gewoon je doedelzak wanneer je daar zin in had, punt uit. Er werd versterkt met gewone shure zangmicrofoons die op een zanginstallatie ingeprikt waren. Dit type microfoon moet vrij dicht op het instrument staan. Toch belemmerde dit het vlot wisselen van de bands niet. In de zaal stonden twee middelgrote speakers op palen, er werden geen monitors gebruikt.
Tijdens de soundcheck kwam de familie Jorissen van de groep Chardon binnen. Ze hadden net nieuw percussie-materiaal bij Stiggelbout aangeschaft. Zoon Bram liep glunderend door te zaal, z'n vriendinnetje moest 'm in bedwang houden want eigenlijk wilde hij meteen los. Waar moet dat heen met de jeugd als ze niet eens meer een fatsoenlijk instrument leren spelen en er alleen maar wat op los roffelen en beuken? Nog even en het eerste tam-tam-bal (met een uurlang de Hoeba-hoeba-andro) is een feit.
Dansmeester Mota was net op tijd terug uit Utrecht waar hij de Boereplof geleerd had bij de dansgroep Jan Steen. Gelukkig oogde hij nog fris. Om stipt zeven uur (ojee, nog maar 30 mensen binnen) begon hij met de Cercle uit te leggen. Een probleem was voor hem om tegelijkertijd een dans voor te doen en in de microfoon te praten. Na een tijdje had hij meisje gevonden dat als wandelende microfoonstandaard dienst deed. Dit was een enorm grappig gezicht maar de volgende keer zullen we toch proberen om een headset voor hem te regelen. De dansuitleg werd begeleid door de groep Bru uit Groningen. Bru bestaat uit: Betty Post: dwarsfluit, Auke Eringa: Accordeon, Marco Knol: viool.
De Folkguerrilla opende na de dansuitleg het bal met een Scottisch. Vanaf de bandstand kon ik moeilijk beoordelen hoe het klonk maar aan de dansers te zien ging het top. Percussionist Rob uit kwam spontaan met een djembée meespelen. Hij moest wel iets afgeremd worden in zijn enthousiasme want bij niet alle dansen is ondersteuning van de tamtam passend.
De Folkguerrilla is een wisselende balformatie bestaande uit muzikanten uit verschillende delen van het land. Bij dit bal speelden mee: Viool: Jantien Schaap, Gitaar: Arnold Keizer, Saxofoon en Doedelzak: Dimitra Hierck, Accordeon: Auke Eringa, 2e Doedelzak: Wouter Kuyper. De Folkguerrilla organiseert ook bals en dansworkshops.
Chardon nam het over van de Guerrilla. Zoals je van een familie-band mag verwachten speelden ze als een hecht blok. Ook legden zij een aantal relatief onbekende franse dansen uit. Het was heerlijk om de draailier weer te horen snerpen. Chardon is zonder meer de top-balband uit Noord-Nederland. Wij Groningers knijpen ons handen dicht dat we hen al zo regelmatig hebben mogen boeken voor onze bals. Chardon bestaat uit: Gertjan Jorissen: Draailier en gitaar, Marion Jorissen: Trekharmonica's, Jonneke: Doedelzakken en zang, Bram: Percussie. Chardon speelt vooral frans repertoire.
Het duo Lirio trakteerde ons op heerlijk swingende bourrées en scottischen en zelfs een cercle. Wat opviel was dat de gitaar doordat ze versterkt was fungeerde als bas, drumstel en accoordinstrument in één. Petje af voor Sander v.d. Schaaf, het was af en toe net Rock'n'Roll. De lange improvisaties van Wouter Kuyper op doedelzak en trekzak vormden een fraai staaltje van 'instant-composing'. Echt een bal-machine die twee.
Terwijl Lirio een Mazurka zeer eigentijds behandelde was ik druk doende om de trekharmonica-legende Frans Tromp over te halen om ook wat te gaan spelen. Hij vroeg zich af of zijn Scandinavisch- en Hollands geörienteerde spel wel paste in de avond. Als wij er een jig, wals of scottisch op kunnen dansen is het goed hield ik hem voor en hij ging overstag. Zijn solo-act voegde echt wat toe aan het programma van deze avond. Mooie stukken en even een heel ander trekzakgeluid dan we tot dusver gehoord hadden. Een mooi moment van rust na het dolle Lirio en heerlijk om op te dansen.
Na een kort Bru intermezzo (Willow Tree en Wals) was het de beurt aan aanstormend trekzaktalent Souffle om een staaltje van zijn kunnen te tonen. In een prachtige beheerste, franse stijl speelde hij een serie walsen, scottischen en mazurka's. Heerlijke muziek die me heel erg deed denken aan de filmmuziek van Amélie, ik wou dat ik het opgenomen had dan kon ik het als bootlegceedee op de markt brengen. Souffle is de artiestennaam van Paul Dekker uit Den Haag.
In het laatste half-uur speelde de Folkguerrilla nog een Jig (medley De Reus/land van Maas en Waal) en een Cercle met in de hoofdrol het flitsende vioolspel van Jantien Schaap.
Om tien voor twaalf klonk er een slot-Mazurka met een kloek meedrummende Bessath. De traditionele slotcercle was ook weer erg leuk om te doen. Eigenlijk zouden de muzikanten altijd in het midden van de dansvloer moeten staan. Versterken is dan ook niet meer nodig en het is wel zo gezellig.
Het slotaccoord van de slotcercle kreeg amper de kans om weg te sterven. Een viertal percussionisten dat zich de hele avond, geheel tegen hun natuur in, bescheiden op had moeten stellen greep haar kans en zette een knallende klopjacht in. Van opruimen en inpakken kon nog geen sprake zijn.
De dansers gingen gewoon door, dit keer met solistische wildemansdansen. De roffels van Bram op zijn nieuwe timbales joegen Mota gillend de zaal uit. Bessath dreef het stel aan met steeds ingewikkelder poly-ritmieken. Sander kon het, ook door het overmatige gebruik van Tierelierbier, allemaal niet meer bijhouden en play-backte maar wat mee op een djembé volgens mij. Rob met de losse handjes hield dapper vol zodat het decibellen-niveau pittig bleef. Ach, gun die mannen toch ook hun pleziertje.
Uiteindeindelijk groef Bessath zijn eigen graf toen hij een 9/8 oplegde aan de andere klopgeesten. De drumsessie stortte als een kaartenhuis inelkaar. De dansers vielen elkaar uitgeput in de armen. De spreekstalmeester kon het slotwoord aanheffen, bloemen en cheques wisselden van eigenaar. Het was volbracht, het opruimen en napraten kon gaan beginnen.
Ruim 80 dansers hadden een prima avond gehad die vooral een erg feestelijke en spontane sfeer kende. Het ziet er dan ook naar uit dat het Grunn's Spansbal in samenwerking met de muziekschool een terugkerende fenomeen gaat worden.
Auke Eringa
Informatie Volksbal Groningen: http://volksbal.dk3.com/