Komend weekeinde, vrijdag 23, zaterdag 24 & zondag 25 november 2012, is het weer tijd voor het Jiddisch Festival in Tilburg. Er is o.a. theater, beeldende kunst, een zangworkshop, maar bovenal veel muziek. Hoofdact is David Krakauer (23/11), maar er zijn ook nog optredens van onder meer L'Chaim en Di Gojim.
Het laatste weekeinde van november is traditioneel ingeruimd voor het Jiddisch Festival Tilburg. Het festival speelt zich af op een aantal locaties. Deze zijn Paradox, de synagoge en de Joodse begraafplaats in Oisterwijk. Cinecitta is vanwege de ingrijpende verbouwing dit jaar geen podium, maar bij de volgende editie van het festival is dit prachtig gerestaureerde rijksmonument er zeker weer bij.
Veel muziek, theater, beeldende kunst, vertellingen, zangworkshop, koosjere lunch en een rondleiding over de Joodse begraafplaats vormen de ingrediënten van dit gevarieerde festival waarbij de diversiteit van de Joodse cultuur uitgebreid aan bod komt.
Meest opvallende en tevens hoofdact van het festival is het optreden op vrijdag van meesterklarinettist David Krakauer & The Madness Orchestra. Zij brengen een programma Play John Zorn met daarin speciaal door John Zorn zelf geselecteerd composities uit diens Masada "Book of Angels" oeuvre. Componist en saxofonist John Zorn geldt als één van de belangrijkste muzikale vernieuwers. en aanjagers van hedendaagse jazz. Dit optreden is het enige in Nederland. Verder zijn er optredens van LChaim, David Goleks Tiltan, Duo NIHZ met Louk Boer en Di Gojim met Ivo Janssen: Het Glanzberg Project.
Programma Jiddisch Festival 2012:
Paradox: vrijdag 23 november 20:30 23:00? David Krakauer & The Madness Orchestra Play John Zorn
Klarinettist David Krakauer is al sinds het begin van de jaren negentig nauw verbonden geweest met John Zorns Radical Jewish Culture movement. Hij trok al in een vroeg stadium Johns aandacht door zijn baanbrekende werk met de Klezmatics gedurende de late jaren tachtig welke plaatsvonden in de oude Knitting Factory in New York City. ??In 1992 was David Krakauer uitgenodigd om mee te spelen in de première van Zorns epische compositie Kristallnacht te Munchen. Deze uitvoering, plus de release van de opname van het indrukwekkende stuk, was het begin van het concept Radical Jewish Culture. Al snel kreeg Krakauer de eer om als het eerste artiest een album uit te geven op de Radical Jewish Culture series van Zorns Tzadik label; het was tevens de eerste opname onder Krakauers eigen naam: Klezmer Madness!. Krakauer Plays Zorn is het gevolg van een lange samenwerking tussen deze twee artiesten en laat David Krakauers unieke benadering zien in een speciaal door John Zorn geselecteerde set met muziekstukken voor dit project
Krakauer Plays Zorn: David Krakauer klarinet, Keepalive sampler, Sheryl Bailey gitaar, Jerome Harris bas, Michael Sarin drums
Paradox: zaterdag 24 november 20:30 21:45 David Goleks Tiltan
Deze avond spelen er twee groepen. De avond begint met een optreden van David Goleks Tiltan. Tiltan betekent in het Hebreeuws klaver, zoals we allemaal weten: een klavertje vier brengt geluk. Tiltans muziek is een mix van folklore met hedendaagse composities en improvisatie, gecomponeerd en gearrangeerd door David Golek, hij brengt de muziek van zijn oorsprong en de reis van zijn leven, Midden-Oosten, Zuid-Amerika, Oost-Europa, Noord-Afrika en Joodse invloeden, gecombineerd met Jazz en kamermuziek. ??Het resultaat is een frisse, kleurrijke en gevarieerde muziek die onmogelijk in een bepaald genre onder te brengen is. Alle musici in Tiltan brengen naast hun eigen virtuositeit, ook hun cultuur en gevoel in, en nemen de toehoorders mee op een muzikale wereldreis. Iraanse en Spaanse muziek maken ze een
verfrissende en dansbare mix.
David Goleks Tiltan: David Golek (Israël) gitaar & composities, Natalio Sued (Argentinië) klarinet, Ben Mathot (Nederland) viool, Oleg Fateev (Moldavië) bayan
LChaim 22:00 23:30
De tweede band zorgt voor een feestelijke afsluiter. LChaim maakt muziek die leunt op Oost-Europese tradities en interpreteert deze op geheel eigen wijze. Gegarandeerd nog niet eerder gehoord! De groep is in 2006 begonnen en bestaat uit acht musici uit Nederland, Spanje en Italië. Met hun achtergronden in de klezmer, Balkan, pop, jazz, Iraanse en Spaanse muziek maken ze een verfrissende en dansbare mix.??Het nieuwe album Gipsy Trouble laat de diversiteit van de band goed zien. Er wordt in vijf talen gezongen en de nummers variëren van vrolijke polka tot melancholische treurliederen??LChaim: Just Lavooij contrabas, Jan Droog percussie, Jorge Peregrin Emparanza gitaar & zang, Wijbrand Luth bouzouki & zang, Pepijn Noordhuizen accordeon, Alexander Ettema klarinet, Valerio Lorenzoni, saxofoon & zang, Myrthe van de Weetering viool
Oisterwijk: zondag 25 november vertrek vanuit Paradox 11:00 13:30
Rondleiding en wandeling Joodse begraafplaats Oisterwijk
De afsluitende dag van het festival start met een rondleiding over de Oisterwijkse Joodse begraafplaats. Deze prachig gelegen begraafplaats (aan de bosrijke Hondsbergselaan) behoort tot de oudste van Brabant. Vanuit Tilburg rijden busjes naar Oisterwijk en terug.
De eerste joden, die zich in het tweede kwart van de achttiende eeuw in Oisterwijk vestigden, waren afkomstig uit de Duitse gebieden Bohemen en Moravië. Er ontstond al spoedig een kleine georganiseerde joodse gemeente. De meeste joodse inwoners van Oisterwijk werkten als vleeshouwer of in de handel. Ook was de plaats een thuisbasis voor rondtrekkende marskramers en marktkooplieden.
De joodse begraafplaats in De Poelen, aan de huidige Hondsbergselaan, dateert van 1748. De eerste synagoge was vanaf 1758 in gebruik in een pand aan het Lindeind. Vier jaar later werd aan het Kerkeind een pand aangekocht en ingericht als synagoge. Voor de joodse bezoekers aan de jaarmarkten verzorgde een reis-chevre, een rondreizend genootschap, de synagogediensten. Vanaf het begin van de negentiende eeuw verhuisde een groot deel van de joodse inwoners van Oisterwijk naar Tilburg en werd de gemeente minder belangrijk. In 1908 hield de joodse gemeente van Oisterwijk de facto op te bestaan. Er ontstond enige onenigheid over het opgaan in de gemeente Waalwijk of Tilburg. Twee jaar later werd het pleit in het voordeel van Tilburg beslist.?
In 1940 verbleven er 45 joden in Oisterwijk, van wie ruim de helft de status van vluchteling had. Een aantal van hen werkte in de Oisterwijkse lederfabriek van de joodse eigenaren Adler en Oppenheimer. De meeste joodse inwoners van Oisterwijk zijn gedeporteerd en vermoord. Na de oorlog zijn enkele families weer naar Oisterwijk teruggekeerd. Een gedenksteen voor de oorlogsslachtoffers op het terrein van de Lederfabriek, vervaardigd door de beeldhouwer Jaap Kaas, vermeldt de namen van zeven voormalige joodse werknemers. In 1997 werd de begraafplaats dankzij een particulier initiatief gerestaureerd.
Synagoge: zondag 25 november 11:00 13:00
Zingen in Joods koor Ima Sara o.l.v. Helga Smit
Voor de bezoekers die de wandeling over de Joodse Begraafplaats overslaan is er ook een ander alternatief op deze laatste festivaldag mogelijk. Bezoekers kunnen ook zelf actief de Joodse muziek ervaren door mee te komen zingen in de Tilburgse synagoge tijdens de koorrepetitie van Ima Sara (Moeder Sara) o.l.v. Helga Smit, oprichter, artistiek leider en dirigent van dit koor. ??Iedereen met verlangende oren en open hart is welkom! Je gaat vanzelf klinken als een klok in de betoverende akoestiek van de synagoge. Door de aanstekelijke aanpak van voorzingen en nadoen raak je heel vertrouwd met het typisch Joodse toongebruik. En wie weet gaat tijdens deze koorrepetitie de karakteristieke Joodse snik in je stem zich al laten horen. In elk geval zul je veel plezier beleven aan de liederen van pas geleden tot van wel duizenden jaren her.??
Paradox: Koosjere lunch 13:00 14:00
Koosjere kippensoep, falefel, donuts, allemaal gerechten die uit de Joodse keuken komen en deze middag geserveerd worden in Paradox vanaf 13:00 tot 14:00
Synagoge: zondag 25 november 14:00 15:00? Duo NIHZ met Louk Boer
Bobby Rootveld (gitaar) en Sanna van Elst (zang en blokfluiten) vormen samen Duo NIHZ. Beide musici studeerden aan het Artez Conservatorium. Sinds 2006 is dit duo intensief met Joodse muziek bezig. Het duo speelt een mix van Klezmer, Hebreeuws, klassiek en Jiddisch in eigen arrangementen en daarnaast worden ook eigen composities ten gehore gebracht. ??Het intensief spelen van Joodse muziek resulteerde in een music award op het International Jewish Music Festival, concerten in synagoges, bij herdenkingen in binnen en buitenland, kerken en concertzalen. Voor het festival komt het Duo NIHZ samen met de verhalenverteller Loek Boer in een programma met Joodse muziek en verhalen over de Tweede Wereldoorlog.
Paradox: zondag 25 november 15:30 17:00 Di Gojim met Ivo Janssen: Het Glanzberg Project
Ivo Janssen en Di Gojim spelen aansluitend het muziektheaterprogramma Het Glanzberg Project in Paradox. Deze voorstelling is bedacht en geschreven door Jaap Mulder en staat het boeiende leven van de Joodse componist Norbert Glanzberg centraal. Dit levensverhaal wordt muzikaal omlijst en verklankt door nieuwe arrangementen van zijn Jiddische Suite en Holocaust Liederen. ??Er duiken vele beroemde en boeiende personages op. Edith Piaf, Django Reinhardt, Billy Wilder, The Comedian Harmonists, Yves Montand en vele anderen spelen een belangrijke rol in zijn leven en zijn muzikale ontwikkeling. Teksten geschreven door gevangenen in de vernietigingskampen zijn op kunstige wijze verweven met ervaringen van Norbert Glanzberg als Joodse vluchteling in Frankrijk. In deze voorstelling gaan muzikale virtuositeit, emotie, theater, beeldende kunst en non-fictie hand in hand.
Het Glanzberg Project: Jaap Mulder voordracht klarinet & zang, Ivo Janssen piano, Bente Kahan zang, Pim Leefsma beelden, Sjaak van der Reijden accordeon & trompet, Eric Roelofsen trombone & tuba, Vincent Knaven slagwerk, Kay Krijnen accordeon, Joris van Beek viool & contrabas
Muziekprogramma Paradox op een rijtje:
vr 23 nov: David Krakauer & The Madness Orchestra ''Play John Zorn''
za 24 nov: L'Chaim & David Golek's TILTAN
zo 25 nov: Duo NIHZ met Louk Boer (in de synagoge), Di Gojim met Ivo Janssen: Het Glanzberg Project
Muziekpodium Paradox, Telegraafstraat 62, Tilburg
Voor de avondconcerten geldt: Zaal open: 20.00 uur, aanvang: 20.30 uur. Kaartverkoop aan avondkassa. Reserveren en info zie: www.paradoxtilburg.nl.