Op vrijdag 27 juli wordt in het Amsterdamse Concertgebouw een Irish Night georganiseerd door Carel Kraayenhof.
Irish Night met:
Carel Kraayenhof, bandoneón, concertina
Niamh Parsons, vocals
Stijn van Beek, uilleann pipes, low wisthle
Kaspar Laval, bouzouki
Dónall Donnelly, fiddle
Brian Hanlon, gitaar, bouzouki, bodhrán, backing vocals
Cees van der Poel, gitaar
Op uitnodiging van het Concertgebouw en Robeco heeft Carel Kraayenhof een heel weekend samengesteld met 3 concerten, een tangolezing en een tangosalon met live-muziek. Vooral de drie concerten hebben Carel Kraayenhof voor een uitdaging gesteld. Maar een mooie uitdaging: gedurende zijn bijna dertigjarige muzikale carriere heeft hij verbindingen gemaakt met diverse muziekstijlen. Het bleek goed mogelijk om drie zeer verschillende concerten samen te stellen met elk een geheel eigen sfeer en muzikale oorsprong. In dit weekend klinkt Ierse volksmuziek, muziek van Bernstein, van Morricone en natuurlijk tangomuziek van verschillende tangomaestro's uit het verleden en van hemzelf. Bij elk concert is de bezetting weer anders, afhankelijk van het thema. Constante factor is steeds de bandoneon, Kraayenhof laat horen hoe divers de bandoneón ingezet kan worden, van versmelting tot dialoog met uiteenlopende muziek. Carel: "De bandoneón blijft het symbool van Buenos Aires, je kan er allerlei muziek op spelen, als je maar niet vergeet wat de oorsprong is".
27 jaar geleden bespeelde Carel de concertina in o.a. Ierse volksmuziek en trad er mee op. "Als ik geen concertina was gaan spelen en Ierse folk, dan was ik waarschijnlijk nooit tango gaan spelen. Mijn roots als bandoneonist liggen eigenlijk in de concertina en trekharmonica." Juist aan het begin van dit weekend wil hij daarom Ierse folk presenteren, samen met een aantal Ierse en Nederlandse rasmuzikanten. "Hoe zal het zijn als ik nu met de bandoneón terugkom in de Ierse muziek die ik toen speelde? De concertina versmelt mooi met de andere instrumenten, maar de bandoneón heeft andere mogelijkheden dan de concertina en de Ierse trekharmonica, dat maakt nieuwsgierig." De speelmogelijkheden van dit ‘draagbare harmonium' zijn groter vanwege de uitgebreide toonomvang, maar ook qua klank zijn er interessante mogelijkheden. De twee helften van de bandoneón klinken eigenlijk als twee instrumenten: de linkerkant meer melancholisch en warm, de rechterkant meer opgewekt, speels, maar ook fel. De twee melodische ‘helften' kunnen hiermee niet alleen een dialoog met elkaar aangaan, maar ook samensmelten met andere instrumenten zoals de uilleann pipes en de low whistle. "Als de bandoneón de ziel van de tango verklankt, dan doen de pipes en de low whistle dat voor de Ierse volksmuziek."
‘Uilleann' is afgeleid van het Keltische woord voor elleboog. Terwijl de bespeler zit worden de pipes van lucht voorzien door een blaasbalg die onder de rechterarm is vastgemaakt en een leren zak die onder de linkerarm ligt. De pijp die de melodie speelt, de 'chanter', heeft een bereik van twee octaven. De andere pijpen zorgen voor de liggende bastonen, de ‘drones'. Het is niet alleen de klank van het instrument die zo verbonden is met de Ierse volksmuziek, maar zeker ook de wijze waarop een speler de melodieën versiert met ‘ornamentations', die de Ierse folk zo karakteristiek maakt. Ook het glijden van een toon naar een andere met pipes of low whistle geven bijzonder effect. Nog twee karakteristieke instrumenten moeten hier voorgesteld worden: De bodhrán (spreek uit: bow-rawn) laat de hartslag van de muziek klinken. Omdat tijdens het spelen de toonhoogte gevarieerd kan worden door spanning van het vel mengt het zich, maar kan ook solistisch klinken. De bouzouki is van oorsprong een Grieks snaarinstrument dat vijftig jaar geleden in de Ierse folk werd geïntroduceerd.
In het programma van vanavond horen we reels, jigs en ballads, met een ensemble dat speciaal voor deze avond is samengesteld. Er zullen verrassende combinaties en arrangementen klinken. Naast de vele ‘traditionals' zullen er eigen stukken van Van Beek en Laval gespeeld worden, alsook de nieuwe ballad Julia, speciaal voor deze avond geschreven door Carel Kraayenhof, met tekst van Cees van der Poel en Niamh Parsons. Een van de oudste traditionals is de prachtige ballad The water is wide, het werd al in de 17e eeuw gezongen. De ‘reel' en ‘jig' zijn van origine snelle dansen. De reel in 4/4 maat, de jig in 6/8 maat. De reel bestaat normaal gesproken uit twee delen die als geheel twee of meer keren gespeeld wordt. Het spel met de delen en hun herhalingen is goed te volgen omdat ze steeds in wisselende bezettingen worden gespeeld. Dit geldt ook voor de jig hoewel een jig meer delen kan hebben.
Een Nederlander die bandoneón speelt? Een Nederlander die uilleann pipes speelt?
Vanavond zullen we een intrigerende kruisbestuiving meemaken. "Het doet er niet toe waar je wieg gestaan heeft maar hoe diep je duikt en hoe hard je studeert."
Programma:
1. Reels: The High Drive - Not safe with a razor - The Man of Aran (G.Duncan - L.McCullough - D.de Brun, arr.Van Beek, Laval, Kraayenhof)
2. The old schoolmaster - Katin island (trad. - S. Van Beek , arr. Van Beek, Laval, Kraayenhof)
3. The lakes of Coolfin (trad., arr. Whelan/Parsons/Brett, bew. Kaayenhof & Van der Poel)
4. Black is the colour (trad., arr. Parsons, Dunne, Dunford, Whelan)
5. Slip Jigs: Cathal McConnell's - Humours of whiskey - Give us a drink of water - Martin Connolly's (trad., arr. Hanlon & Donnelly)
6. The wounded huzarr (trad., arr. Whelan/Parsons/Rolston/Marsh)
7. Alexander (trad.,arr. Whelan/Parsons/Kelly) / Jenny's chicken's (trad., arr.Hanlon & Donnelly)
8. Reels: McFadden's handsome daughter - Pipe on horseback - Lennon's no.4 (trad., arr. Hanlon & Donnelly)
9. Julia (music & arr. C.Kraayenhof / tekst: C.van der Poel & N.Parsons)
10. Eleanor Plunkett (O'Carolan, arr. Van der Poel)
Pauze
1. Reels: Sgt. Early's Dream - Rocket reel - Easter Sunday (trad.- K.Laval - P.O'Brien, Laval,Van Beek, Kraayenhof)
2. Bonny Woodhall (trad., arr. Parsons/Dunne/Dunford/Whelan)
3. Mr O'Connor (O'Carolan, arr. De Danann, bew.Van der Poel)
4. Green fields of Canada (trad., arr. Parsons & Van der Poel)
5. In my prime (trad., arr. Parsons, Van Beek, Laval)
6. Jigs: The Silvery jig - The Stargazer - Tyrell's pass (K.Laval - S.van Beek - B.Ring, arr. Laval,Van Beek, Kraayenhof)
7. The Blackbird (trad.)
8. The water is wide (trad., arr. Whelan/Parsons/Brett, bew. Kraayenhof & Van der Poel)
9. Reels: Barn dance - The scholar - An paistin fionn (trad., arr. Van Beek, Laval, Kraayenhof)
10. Blackbirds and thrushes - The Blackbird Waltz (trad., arr. Whelan, Ralston, Parsons, Dunford, McSherry, Kelly, Moore)
Carel Kraayenhof
Carel Kraayenhof werd op slag beroemd door zijn vertolking van Piazzolla's Adiós Nonino tijdens het huwelijk van prins Willem Alexander en prinses Maxima in 2002. In het buitenland was hij al sinds 1987 bekend als bandoneonspeler, toen hij voor Astor Piazzolla in diens musical Tango Apasionado te New York werkte. Ook met Osvaldo Pugliese trad hij op, samen met zijn Sexteto Canyengue, waarmee hij succesvolle tournees ondernam naar onder andere Argentinië en de Verenigde Staten. In Nederland werkte Kraayenhof als bandoneonsolist met onder andere het Rotterdams Philharmonisch Orkest en het Concertgebouw Kamerorkest. Hij was mede-oprichter van de Vakgroep Argentijnse Tango op het Rotterdams Conservatorium. Kraayenhof ontving diverse prijzen voor zijn interpretaties. Zo ontving hij een prijs van de Nederlandse Toonkunstenaarsbond, en kreeg zijn cd tango royal een Edison. Ook ontving Kraayenhof een hoge culturele onderscheiding van de Argentijnse regering voor zijn wereldwijde werk als ambassadeur voor de tango.
Niamh Parsons, zang
De uit Dublin afkomstige Niamh Parsons kwam al jong in aanraking met de Ierse volksmuziek. Haar ouders namen Niamh en haar zus geregeld mee naar de plaatselijke folk clubs, waar de meisjes blootgesteld werden aan zangers als Dolly McMahon en Danny Doyle. Parsons ontwikkelde zich als een fervente verzamelaar van traditionele Ierse liederen. Ze trad op met diverse bekende en minder bekende artiesten, en verscheen op vrijwel alle prestigieuze folk festivals ter wereld. Ook zong ze in Capitol Hill, voor president Clinton en de Ierse premier Bertie Ahern. In 1999 besloot Parsons haar bandleden vaarwel te zeggen. Sindsdien verovert ze de wereld als soliste. Ze vormt een vast duo met gitarist Graham Dunne.
Stijn van Beek, uillan pipes/low-whistle
Arnhemmer Stijn van Beek studeerde uillean pipes en low-whistle in Cork, Ierland. Terug in Nederland werkte hij met een gemêleerde groep musici, met verschillende muzikale achtergronden: van traditioneel Iers tot Balkan muziek, van experimenteel tot jazz en klassiek. Van Beek's muziek is sterk geworteld in de traditie van de reizende Ierse fluit- en doedelzakspelers als Johnny Doran en Paddy Keenan. De afgelopen jaren trad Van Beek op met onder anderen componist Merlijn Twaalfhoven en bandoneonist Carel Kraayenhof. Op dit moment is Van Beek in de afsluitende fase van zijn studie compositie en muziektechnologie aan het Conservatorium van Utrecht. Hij vormt een vast duo met bouzoukispeler en gitarist Kaspar Laval. Tevens treedt hij op met de band van Mapi Quintana.
Kaspar Laval, bouzouki
Als dertienjarig jongetje raakte hij als fanatiek gitarist op het Pinkpopfestival betoverd door de Ierse band The Pogues. "Een spervuur aan opzwepende oerklanken maakte het publiek wild. Zo raakte ik verslingerd aan de traditionele Ierse en later ook Asturische muziek. Gillende pipes, blaffende fluiten begeleid door beukende trommels en ....lieflijk rinkelende doch dreigende bouzouki's!" Met name voor dit instrument koesterde hij al snel een voorliefde. De stuwende kracht die van dit instrument kan uitgaan vindt hij geweldig.
Dónall Donnelly, fiddle
Dónall Donnelly stamt uit een muzikale Ierse familie. Zijn vader was een beroemde fiddle speler, en Dónall trad al snel in diens voetsporen. Hij won op jonge leeftijd de prestigieuze ‘Fiddler of Dooney' prijs en het All-Ireland kampioenschap. Donnelly trad op met musici als Brian Conway, Gerry O'Connor en de Wrigley Sisters. Recentelijk ging hij op tournee met de Leo McCann band en trad op tijdens het Celtic Connections festival in Glasgow. Ook speelde hij als klassiek violist in het Ulster Symphony Orchestra. Dónall Donnelly vormt een vast duo met bodhránspeler Brian Hanlon. Naast zijn muzikale carrière werkt hij aan de voltooiing van zijn rechtenstudie.
Brian Hanlon, gitaar/bodhrán/backing vocals
Hoewel hij opgroeide in de Verenigde Staten, werd de Ierse muziek Brian Hanlon met de paplepel ingegoten. Zijn moeder, zelf een populaire folk zangeres, omringde Hanlon met Ierse muziek en traditionele instrumenten. Op zijn achttiende had hij al vijf kampioenschappen Ierse muziek op zijn naam staan. Hij trad op met musici als Seamus Connolly, Paddy Keenan en Kevin Burke. Daarnaast heeft Hanlon talloze cd-opnamen op zijn naam staan. Zijn veelzijdigheid als zanger, gitarist, bodhran- en bouzoukispeler maakt dat hij een veelgevraagd solist en begeleider is. Hanlon vormt een vast duo met violist Dónall Donnelly.
Cees van der Poel, gitaar
Als kind kreeg Cees van der Poel klassiek gitaarles. In 1964 raakte hij bevriend met de familie Seeger, en werd folkmuziek zijn grote passie. In de jaren zeventig toerde hij solo en met de groep Pitchwheels; daarna was hij initiator van Wargaren en Wolverlei, twee bekende bands die zich met Nederlandse folk bezig hielden. Na een ontmoeting met Jaap en Carel Kraayenhof, die als duo folkmuziek brachten, begon Cees met Carel de groep De Link, die nieuwe Nederlandstalige muziek schreef met folk, jazz en rock invloeden. Ook was er de fameuze Eerste Utrechtse Trekzak Sociëteit, met bestuursleden Van der Poel en Tromp, met Kraayenhof als de eeuwige aspirant. Volwaardig lid is laatstgenoemde nooit geworden: Van der Poel moest stoppen vanwege toenemende drukte in de transfusiegeneeskunde, Kraayenhof ontdekte de tango en de bandoneon.
Vrijdag 27 juli 2007 Irish Night, Grote Zaal van het Concertgebouw in Amsterdam. Aanvang: 20.15 uur. Entree: € 25,00 (1e rang) / € 21,25 (2e rang) / € 17,50 (cjp).
Zie ook: www.robecozomerconcerten.nl.