En mocht de zon het laten afweten, de muziek is op zich al hartverwarmend genoeg. Zigeunermuziek wordt immers vooral vanuit het lijf, het hart, gespeeld. Er wordt veel geïmproviseerd en dan zijn er nog de extra versieringen als glissando's en trillers die eveneens nergens in de partituren staan. Ook ingewikkelde tempi in bijvoorbeeld 5/8ste, 7/8ste, 9/8ste of 11/8ste maat wisselen elkaar af, soms zelfs in één muziekstuk! Dat is niet aan te leren: dat moet je erven. Van vader op zoon; van generatie op generatie: op zeer jonge leeftijd leren muzikanten zich het bespelen van een instrument eigen maken.
Zigeuners hebben geen gemeenschappelijke muziektaal. In elk land waar ze neerstrijken pikken ze invloeden van de plaatselijke muziek op. Zo kun je op het International Gipsy Festival naast Hongaarse charda's en flamenco nog veel meer verwachten zoals polka's, bolero's, fandango, valse musette, Russische en Balkanmuziek, treur- en feestliederen; dansmuziek, liefdes- en religieuze liederen; ballades en jazz. p>PROGRAMMA
in de grote zaal van 013
20:30 uur: Andreu i els Rumberos (Sp): Rumba uit Barcelona
Rumba-muziek met invloeden uit flamenco, son, funk, jazz en hip-hop. Uiterst dansbaar.
Bezetting: Jofre: basgitaar. Betel: drums. Oriol: Percussie. Andre: zang. Arnau: spaanse gitaar. Oscar: electrische gitaar.
Zie ook: www.rumberus.com
22.00 uur: Electric Gipsyland: Shantel + Taraf de Haïdouks members & Mahala Raï Banda members (Dld/Roe)
Electric Gipsyland
De Duitse electronische muziekartiest Shantel, twee leden van de belangrijkste Roemeense rurale zigeunergroep Taraf de Haidouks en de grootstedelijke Mahala Raï Banda uit Boekarest vormen onder de titel Electric Gipsyland gezamenlijk een wereldact waarmee ze heel Europa rondtoeren.
Shantel (Dld)
DJ herontdekte zijn familieroots in Moldavië. Hij zette de Bucovina Club nights in het Frankfurt Theater op, waar techno-kids uit hun bol gaan op de elektronische Balkan Gipsy Sounds.
Mahala Raï Banda (Roe)
Energieke mix van stijlen door een in het leger getrainde brass-sectie in combinatie met jonge stadse traditionele zigeunermuzikanten (van Taraf de Haidouks).
Zie ook: www.divanoprod.com
Zondag 29 mei,
Interpolistuin 13.00 u: Tuin open
PODIUM 1
14.00 - 15.00 u: Janka Sendrei & Kokavakere Lavutara (Slo)
Al dan niet meerstemmig gaat hun zang alsmaar door. Als het opzwepend wordt klinkt onwillekeurig het hop-hop-hoppa. Deze muzikanten verzamelen door heel Slowakije originele roma-muziek. Ook zijn ze betrokken bij de cultuur- en educatie-organisatie Lácho Drom waarmee ze ook op andere gebieden de roma-cultuur preserveren en presenteren. Vandaar dat ze vorig jaar te gast waren op het festival Khamoro Worl Roma Festival in Praag.
Bezetting: Janka Sendrei: zang. Vladimír Sendrei sr.: zang, muzikaal leiding. Ludovit Oláh: 1e gitaar, zang. Zoltán Oláh: 2e gitaar. Stanislav Berky: 3e gitaar. Pavel Cibula: basgitaar, zang. Stanislav Bartoš: accordeon. Vladimír Sendrei jr.: tamboerijn. Michal Zigmund: stokjes.
Cd: 'Janka Sendrei & Kokavakere Lavutára' (SOZA, 2001)
16.00 - 17.00 u: Paulus Schafer Gipsy Band & Paradox Orchestra met Gianni Lincan en The Sinti Sisters (Ned)
Muzikale leiding: Maino Remmers. Vervolg op samenwerking tijdens het vorige Gipsy Festival. Ondertussen diende meestercymbalist Gianni Lincan zich aan met de boodschap nog graag eens te spelen op het festival. Alle partijen zagen dit onmiddellijk als een uitdaging: een cymbalon naast een big band, naast een gevierd snarenkwartet. En dan is het nog niet op: vier jonge sintessa's voegen hun zangpartijen daar nog eens aan toe.
Bezettingen:
Paulus Schafer Gipsy Band: Paulus Schäfer: sologitaar. Martin Wagner: viool, zang. Rinus Steinbach: basgitaar. Sendelo Schäfer: slaggitaar. Zie ook: www.paulusschafergipsyband.com
Gianni Lincan: cymbalon
The Sinti Sisters: zang
Paradox Orchestra: Tony de Roy en Rob van Reijmersdal: altsax. Ernst Havermans, Albert van Doorn en Johannes Liepold: tenor. Ad Donders: bariton. Harry Maes, Jan Westerterp, Henk Velema, Wim van Dun en Martijn de Laat: trompetten. Henk Adriaans, Marten van Hulst, Henry van Balen en Pieter Lambers: trombones. Arnold van Roosendaal: drums. Peter van Alem: piano. Harry Claessen: percussie. Bart van Halteren: gitaar. Jurriaan Dekker: bas
18.00 - 19.00 u: Martin Lubenov Orkestar (Bul)
De 27 jarige arrangeur, componist Martin Lubenov is ook top-accordeonist. Hij combineert de Balkan-roma-muziek met swing, moderne jazz, tango nuevo, salsa en muzette. Zijn orkest heeft een professionele attitude waardoor het nooit verzandt naar kitsch of restaurantmuziek.
Bezetting: Martin Lubenov: accordeon. Neno Roumenov: zang. Zhivko Stoyanov: klarinet. Ventislav Radev: percussie. Asen Radev: trompet. Nenad Vasilic: contrabas. Nikolai Antov: jazzgitaar.
Zie ook: www.martinlubenov.com
20.00 - 21.00 u: Mahala Rai Banda (Roe)
Een in het leger getrainde brass-sectie versus jonge traditionele maar toch stadse nazaten van Taraf de Haidouks. Ontstaan in de zigeunergetto's (Mahala) rond Boekarest combineert Mahala Raï Banda (letterlijk het Nobele Getto Orkest) een verrassende mêlee van trends en stijlen. De Mahala bestaan uit twee polen: Een brass-sectie uit het Moldavische leger en de kleinzonen van wijlen Neacsu (dat oudje van Taraf de Haidouks) maken deel uit van een generatie die vertrok uit het dorpje Clejane om zich te settelen in de getto's van de voorsteden van Boekarest. Ze zijn nu zo'n twintig tot vijfentwintig jaar oud, zijn buiten de invloeden van drugs en gangs gebleven maar groeiden op met hedendaagse (pop-)muziek.
Zie ook: www.crammed.be/craworld/mahala/
PODIUM 2:
15.00 - 16.00 u: Terne Chave (Tsj)
Terne Chave zingt in het romanesj en mengt haar traditie met invloeden uit latin, jazz, flamenco, blues, arabische en joodse kruiden, folk - en stadse grooves. Drie gitaren en vier stemmen, begeleid door viool, bas, drums, percussie en samples. Ze drongen samen met Iva Bittova en Ida Kelarova door naar de grootste podia in Zuid-Europa voor gipsy- en wereldmuziek. Nu voor het eerst in Nederland.
Bezetting: Gejza Bendig: lead-gitaar, lead-zang. Roman Horváth: lead-zang, gitaar. Roman Feko: gitaar, zang. Josef Dzurko: bas. Jan Dzurko: drums, zang. Adam Pospíšil: viool. Roman Kroupa: percussie.
Zie ook: www.ternechave.net
17.00 - 18.00 u: Felipa del Moreno (Sp)
De 24-jarige Felipa del Moreno is één van de meest complete, talentvolle jonge Flamenco-artiesten van haar generatie. Ze beheerst zowel de feestelijke als de Cante Jondo-stijlen. Ze is een telg uit de school van Fernando Terremoto onder wiens leiding ze onlangs haar eerste CD opnam. Felipa komt, met haar eigen gezelschap, voor een eerste toernee buiten Spanje.
Zie ook: www.la-barraca.be
19.00 - 20.00 u: Dhoad Gypsies of Rajasthan (India)
De Dhoad-familie bezingt de passie en het heldendom van de voorvaders uit de Thar-woestijn in de Noordwest-Indiase provincie Rajasthan. Rahis Bharti, leider van dit ensemble wil graag de kleurrijke traditie van zijn vader overdragen. Hij bracht daarvoor Arabische, Corsicaanse en Spaanse musici bij elkaar, alle van Rajasthaanse afkomst maar geïntegreerd in de diverse gemeenschappen, religies en artistieke kasten. Zij representeren de oude kunsten zoals de sapera-kabelya (fakirs, dansers en slangenbezweerders), langas (dichters), manganyar (troubadours) en musici. Samen creëren deze artiesten een atmosfeer van magische betovering, extravagante klanken in een wervelwind van glittering, kleuren en dansen.
Bezetting: Amrat Hussain en Rahis Bharti: tablas, dholaks. Bilal Kahn: zang, castagnetten. Ghulam Ali: harmonum, zang. Gopal Singh: harmonium, zang, pungi (dubbelfluit van de slangenbezweerder). Fakir Munshi: magie!, vuurspuwer, acrobatiek op scherven en spijkerbed.
Kamla Kumari: sapera(slangen)-danseres met de mooiste dansen uit Rajasthan.
Zie ook: www.dhoad.com
PODIUM 3
Diverse tijden: Romeny Jag (Ned)
'Romeny Jag' (zigeunervuur) is de naam van het eet- en theaterproject van Bluma Schattevoet en het Romeny Jag Ensemble. Naast muziek en zang is een belangrijk onderdeel van het programma de verhalenkoffer. Met voorwerpen daaruit vertelt Schattevoet verhalen over het leven van de Roma en Sinti. Het Romeny Jag Ensemble staat in binnen- en buitenland bekend om haar veelzijdige repertoire met zigeunerliederen uit de voormalige Oostbloklanden (Hongarije, Roemenië, Rusland, Joegoslavië) en volksmuziek uit West-Europa (Weense walsen, Franse valse musettes, tango's, en zigeunerswing).
Bezetting: Bluma Schattevoet: verhalen, spel. Victor Enec: viool en zang. Roger Moreno: accordeon, gitaar en zang. Jan Hallema: contrabas, percussie en zang. Piroska Triska: dans en zang. Paula Feron: dans en zang. En extra gasten: het duo Mari Soehni; Tony en Priscillia Hoelzgen
Ambulant: Fanfara Braca Kadrievi & de Coup (Mac/Ned)
Deze in België woonachtige Macedonische blazers van Fanfara Braca Kadrievi brengen een repertoire van traditionele zigeunermelodieën en eigentijdse composities. Het bestaat hoofdzakelijk uit dansmuziek, in allerlei niet altijd voor de hand liggende ritmes. Maar telkens ligt de weemoed op de loer. Ze worden begeleid door de Tilburgse straatfanfare de Coup. Dat leidt tot een knetterend en spetterend optreden. Beurtelings soleren blazers tegen een achtergrond van een prachtige alsmaar doordrenzende fanfare met gedreven percussie.
Kaarten
Voor Electric Gypsyland, zaterdagavond (19:30) in Popcentrum 013, bedraagt de toegangsprijs 12,50 euro; die voor het openluchtfestival op zondag in de Interpolistuin (vanaf 13 uur) 17,50 euro (in de voorverkoop 12,50. Kinderen tot 12 jaar gratis. Zie voor voorverkoopadressen: www.gipsyfestival.nl.