REPORTAGE
UIT GENT (2) 
Greet Garriau met pa en broer
in het voorprogramma
Ambrozijn beste live-groep van het westelijk halfrond
IJzingwekkende kreten en
schorre Tuvaanse schapen
- door Henk -
Vrijdagavond 8 november betreden we voor de derde keer De Handelsbeurs aan de Kouter. We raken alweer onder de indruk van de architectonische hoogstandjes. Zelfs op de plee is het wat dat betreft aangenaam toeven. Onder het publiek ontwaren we tal van bekende gezichten, zoals dat van Radio Klara-man en ex-Rum-zanger Paul Rans. Aan de sfeer voel je dat er iets bijzonders te gebeuren staat.
Op het podium staat een draailier klaar en een contrabas. Ambrozijn heb ik nog nooit met die instrumenten aan de slag gezien, dus dat wordt interessant. Als Greet Garriau, gevolgd door broer Koen en vader Paul, het podium betreden wordt snel duidelijk dat het concert een voorprogramma kent.
Stephan Timmermans heeft nog niet zo lang geleden Fluxus verlaten, wat niet betekent dat Fluxus is opgehouden. Het handelt hier echter niet om Fluxus maar om, zoal Greet uitlegt, het Trio Garriau, hier en daar aangevuld met bassist Sam van Ingelgem.
Greet: "Ons repertoire bestaat uit materiaal dat bij Fluxus nooit aan bod is gekomen. We doen dingen die we van jongs af aan thuis gedaan hebben."
Het moet daar in huize Garriau in Gent prachtig toeven zijn geweest, als we die mooie muziekjes zo horen passeren. Koen speelt zijn eigen gedragen compositie Emotional Overdrive op sax, begeleid door Paul op gitaar. Greet zingt als nooit tevoren in het poëtische De Transparant en in Avond, Elly Nieman in haar jonge jaren. Tijdens haar accordeon-acrobatiek in Bretonse androotjes kan ze haast niet stil blijven zitten op haar stoel. Koen fluit een solo op zijn vingers. En pa ziet het allemaal glunderend aan vanachter zijn gitaar of draailier. Sam ondersteunt dit alles op een contrabas, waar hij bij Fluxus normaal gesproken de fretloze elektrische basgitaar ter hand neemt.
Zeker in de snelle nummers kun je spreken van een akoestische Fluxus, maar daar doen we de Garriaus mee te kort. Het is zeker met het intieme chanson-achtige karakter van een behoorlijk deel van het repertoire, gewoon een nieuwe groep. Naast BuB, Fluxus, Ashels, Architecten van de Toekomst dus alweer een Garriau-tak erbij. Ze krijgen het nog druk…
DJ.Jak
Onder de pauze spreken we Stephan (DJ.Jak). Hij is onder de indruk van de Garriaus. In zijn eerste reactie zegt hij dat het erop lijkt dat ze het vertrek van Stephan Timmermans uit Fluxus te boven zijn. Het klinkt opeens een stuk volwassener, vindt hij. Later bevestigt zijn verslag op zijn website zijn eerste indruk. Dan heeft hij het niet over Trio Garriau, maar over Trans Garriau Express, kennelijk de officiële naam, afgeleid van een nummer op de eerste Fluxus-cd.
Overigens hoorden we van Stephan dat hij zeer waarschijnlijk zal draaien op de zondag (26 jan) van het Tilburgs Folkfestival. Het gaat hem wel aan het hart dat hij vanwege deze en andere verplichtingen dit keer het festival Celtic Connections in Glasgow moet laten schieten.
"Mijn vrienden hebben vandaag tickets gekocht. Voor welgeteld 1 euro vliegen ze naar Schotland!", sipt hij. Maar voegt hij er lachend aan toe: "aan de bar zijn ze er per avond minsten honderd kwijt".
Folkfestival Gent
In de foyer bekijken we het seizoensoverzicht van de Handelsbeurs en zien dat het Tilburgse folkfestival ook dit jaar een Gentse editie kent, met niet exact hetzelfde programma. Zo wordt in Gent het festival op zaterdag 18 januari geopend door Kadril met een kersverse cd onder de arm. Kadril staat niet op het affiche in Tilburg evenmin als Wim Claeys die in Gent de eerste festivaldag met een bal afsluit.
Het Gents festival is verdeeld over twee weekeinden. Het eerste weekeinde staan op zondag 19 januari o.a. Mercedes Péon en The Farlanders op het programma.
Zaterdag 25 januari staat geheel in het teken van Italië met o.a Lucila Galeazzi en Tenores di Bitti en Nuovo Compagna di Canto popolare.
Ambrozijn
Na de pauze is Ambrozijn al snel buitengewoon op dreef. Dit concert komt hoog in mijn top-tien van mooiste muziekmomenten uit 2002. Het concert draaide in de eerste plaats om de presentatie van de derde cd Kabonka, waarvan we de recensie eerdaags plaatsen in de rubiek CD-recensies.
We maakten in de Handelsbeurs niet voor het eerst kennis met Kabonka, want de VRT-radio had al enkele nummers laten horen. Maar de live-uitvoering klonk indrukwekkender.
Meer Franstalig repertoire dan ooit. Fraaie gedragen liederen als La Figure, Le Cyprés en Adieu (Goh, wat heeft die Ludo Vandeau daar toch een geschikte stem voor!), maar ook grappige liedjes als Kiki en Zwarte Zwanen, witte zwanen (wie gaat er mee naar Engeland varen). Malicorne-achtige samenzang in Partons en Belle Francoise en duivels springende instrumentaaltjes. Soms moet ik denken aan de groep Le Quator.
Sylvie Berger
Het werd een afwisselend concert, bezwangerd van talent, passie en een voelbare ingetogenheid, maar ook met de nodige kwinkslagen. Het ene moment swingend jazzy, dan weer melancholisch of lyrisch. De Franse zangeres Sylvie Berger, die op de cd Kabonka een klinkende gastrol vervult, was er nu ook bij. Ik zat maar steeds te peinzen waar ik die stem meer gehoord had. Ik weet het niet, maar het zou de herinnering kunnen zijn aan de zang van Emmanuelle Parrenin op haar elpee Maison Rose.
De hele cd Kabonka wordt van voor tot achter compleet gespeeld. Ludo Vandeau tovert uit een speelgoedbeestje geluidjes die het begin vormen van Zwarte Zwanen, Witte Zwanen. Wim Claeys kondigt Kiki aan met: "We hebben een hit, het volgende nummer is al drie keer gedraaid op Radio 1. Nu zonder elektrische bas: Kiki Unplugged". Even later verruilt hij zijn diatonische accordeon voor diatonische shakers, om vervolgens in het instrumentaaltje Streepkes iedereen te verrassen met een ijzingwekkende kreet.
Tom Theuns doet daar niet voor onder en brengt in Bruidsmars van Gnerts een geluid voort dat het midden houdt tussen Tuvaanse boventoonzang en de zwanenzang van een in doodsnood verkerend schor schaap. Schoon Lief bevalt door de schoonheid van de klein gehouden combinatie viool-gitaar.
Als de cd erop zit en er een dankbaar applaus opklinkt relativeren de muzikanten het met de opmerking: "En nu dan nog wat écht toffe muziek". Tof was het al, maar het zou nog meeslepender worden met werk van de vorige cd's.
Tweemaal een scottish gevolgd door twee songs uit Naradie. In Nous irons en Flandre vallen de leuke details en dissonantjes op. Het gaat naadloos over in Ridder Coene. Ludo Vandeau komt met een indrukwekkende versie van Amsterdam van Kris de Bruyne, of kennen we het van Hans de Booy? (…Kijken naar Van Gogh, Het Concertgebouw, Randy Newman was er zelfs…) Een fremdkörper in het Ambrozijn-repertoire, maar dat is dan ook precies het aangename aan Ambrozijn; de groep blijft verrassen.
Na een nummer van de eerste cd, waarop Sylvie Berger ook meezong, ik meen Tous Les Amants, volgt er nog een goed in gehoor liggend zangnummer van Sylvie. Wanneer dit gedenkwaardige optreden wordt afgesloten met een meegeklapte medley is de Handelsbeurs te klein…
Na het concert zet ik de volgende trefwoorden op een rij: energie, humor, klankkleur, Rum, onconventioneel, vernieuwend, homogeen, onverwachte ritmesveranderingen, tonale grappen, scandinavische arabische en oriëntaalse invloeden, Malicorne. Maar daarmee ben ik er niet. Wat vooral duidelijk wordt is dat Ambrozijn op het moment een van de beste akoestische live-groepen op het westelijk halfrond is.
De meest prachtige composities worden met een ogenschijnlijk gemak gespeeld. De samenklank tussen instrumenten en de mooie stem van Ludo Vandeau is tot de gram nauwkeurig afgewogen. Tom Theuns is niet enkel een begaafd instrumentalist/componist/liedjesschrijver (hij drukt een grote stempel op het Ambrozijn-geluid), maar ontwikkelt zich steeds meer tot stemkunstenaar. De humoristische uitstraling van accordeonist Wim Claeys vormt een aangenaam tegenwicht bij de soms minder toegankelijke passages.
Waar Wouter Vandenabeele zijn compositorische aspiraties met name kwijt kan in Olla Vogala is hij bij Ambrozijn meer de bevlogen en in de lage landen ongeëvenaarde violist. Als ik hem weer bezig hoor moet ik onwillekeurig denken aan een andere grote violist. Ooit schreef ik na concert van Martin Hayes en Dennis Cahill over Hayes:
"Hij benut de volle lengte van de strijkstok. Een verfijnde balans tussen teder en krachtig leidt tot merkwaardig slepende, bijna hypnotiserende melodieën. Als hij in de hoogste versnelling schiet en de strijkstok vurig over de snaren laat dansen, blijft de detaillering perfect."
Om de kwaliteiten van Vandenabeele te beschrijven hoef ik nauwelijks naar andere formuleringen te zoeken. Of het zou moeten zijn dat Wouter in al zijn enthousiasme stoelen omgooit; in Ridder Coene tot fenomenale hoogte stijgt en nog meer ontroert dan Hayes ooit vermocht in de bijna klassieke overgang tussen de bruiloftsmars en Schoon Lief (niet het bekende traditionele, maar een oud gedicht op een Corsicaanse melodie).
Eén ding moet me wel van 't hart. Wouter Vandenabeele onderschat zijn publiek als hij een razende polka met een brede grijns om zijn mond aankondigt met: "En dan nu eindelijk échte folk." (want daar zitten jullie toch op te wachten?, voegt hij er net niet hardop aan toe). Een dergelijk move maakte hij ook tijdens de uitvoering van zijn project ter gelegenheid van de opening van de Handelsbeurs enkele maanden terug. Ambrozijn groeit, betreedt onontgonnen paden, speelt daarin een voortrekkersrol. Het publiek dat Ambrozijn volgt, groeit daarin mee. Vandenabeele wekt met zijn ongetwijfeld humoristische bedoelde opmerkingen de indruk dat de liefde voor reels, jigs of ander schoons uit de bekende folkhoek minderwaardig zou zijn.
Als ik het enthousiasme en de inventiviteit echter zie waarmee hij die muziek aanpakt, kan ik me niet voorstellen dat hij dat daadwerkelijk denkt. Wellicht is hij behept met het misverstand dat het publiek liever de conventionele aanpak hoort dan de innovatieve á la Olla Vogala en Ambrozijn. Nou, voor zíjn publiek geldt dat in ieder geval niet. Nee ik moet meer lachen om de ongekunstelde clownerie van Claeys, dan om de cynische ondertoon van Vandenabeele.
Nog even een paar podia waar Ambrozijn te zien is:
24 november: CD voorstelling Bouchout, Theater Vooruit
24 januari 2003: Heinkeszand (NL)
26 januari: International Folk Festival Tilburg
5 april 2003: Deerlijk